Bài 2: Một ngày ở Đê Ba (trang 121) Tiếng Việt lớp 5 Tập 1 – Chân trời sáng tạo

Bài 2: Một ngày ở Đê Ba – Tiếng Việt lớp 5

Đọc: Một ngày ở Đê Ba trang 121, 122

Nội dung chính Một ngày ở Đê Ba:

Văn bản đề cập đến vẻ đẹp và sự thay đổi cảnh vật ở Đê Ba trong một ngày. Đồng thời miêu tả cuộc sống sinh hoạt của người dân ở Đê Ba.

* Khởi động

Câu 1 (trang 121 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Giới thiệu về một trung tâm hoặc một nhà văn hoá dành cho thiếu nhi mà em biết.

Trả lời:

TiniWorld là một trong những khu vui chơi được em yêu thích nhất với 4 bạn nhỏ Juno, Pica, Tera, Kilo chơi đùa thỏa thích.

Đầu tiên đó là Khu trò chơi vận động mang tên Juno, đây là bạn nhỏ đại diện cho sức mạnh của cơ bắp, ưa thích vận động, mạo hiểm và thử thách. Khu hồ bóng rất rộng với những trái banh xanh đỏ hấp dẫn, từ trên cao có thể trượt xuống bằng cầu tụt dốc hay chơi trò chơi ném bóng trên màn hình.

Tiếp đến là Bạn nhỏ Pica, đại diện cho trò chơi Mỹ thuật và hướng nghiệp rất vui. Pica luôn luôn sáng tạo với nhiều màu sắc và hình thù ngộ nghĩnh. Trong tất cả các trò chơi tại TiniWorld em thích nhất góc không gian sáng tạo vẽ tranh và nặn tượng, bởi nó giúp em khám phá ra chính khả năng của mình, nếu sau này có trở thành 1 họa sỹ, em sẽ rất cảm ơn Pica đã giúp em có 1 tuổi thơ nhiều ước mơ tại nơi này.

Khu vực mang tên bạn Tera chính là khu để chúng em vừa chơi vừa học tập, hòa mình với những trò chơi như làm bác sỹ, kỹ sư, hóa trang. Khu này cũng là nơi tập trung nhiều bé và các cha mẹ yêu thích nhất bởi các bé sẽ được ba mẹ chụp hình lưu lại những tấm hình đẹp nhất.

Còn đến với khu Kilo chúng em được ăn uống, nạp năng lượng thỏa ga sau những phút vui chơi thú vị, Bạn Kilo nhìn mập tròn đáng yêu và vui tính đang cầm quả chuối. Ở khu Kilo em thích nhất món ăn Bắp rang bơ và xúc xích nướng nhất tại đây, mùi thơm nức làm em không thể chối từ.

* Khám phá và luyện tập

Đọc

Văn bản: Một ngày ở Đê Ba

Sáng sớm, sương phủ dày như nước biển. Đỉnh Đê Ba nổi lên như một hòn đảo. Sương tan dần. Các chóp núi lần lượt hiện lên. Sương lượn lờ dưới các chân núi như những dải lụa. Cả thung lũng như một bức tranh thuỷ mặc. Làng mới định cư bùng lên trong nắng sớm. Những sinh hoạt đầu tiên của một ngày bắt đầu. Thanh niên ra rừng gõ bẫy gà, bẫy chim. Phụ nữ quây quần giặt giũ bên những giếng nước mới đào. Các em nhỏ đùa vui trước nhà sàn. Các cụ già trong làng chụm đầu bên những ché rượu cần. Các bà, các chị sửa soạn khung cửi dệt vải.

Buổi trưa, trời xanh ngắt, cao vòi vọi. Nắng to nhưng không gay gắt. Gió từ đồng bằng miền biển thổi lên mát mẻ, dễ chịu. Buổi trưa trong làng thường vắng. Đồng bào đi làm ruộng, làm rẫy tập thể đến chiều mới về.

Rừng chiều Đê Ba nổi lên sừng sững. Nắng nhạt dần làm sáng lên những cụm bông lau trong gió. Trên những bắp ngô, mớ râu non trắng như cước... Sương lam nhẹ bò trên các sườn núi. Mặt trời gác bóng, những tia nắng hắt lên các vòm cây...

Buổi tối ở làng thật là vui. Lớp thanh niên ca hát, nhảy múa. Tiếng chiêng, tiếng cồng, tiếng đàn t’rưng dìu dặt vang lên.

Theo Đình Trung

- Đề Ba: tên một ngôi làng ở xã Tơ Tung, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai.

- Ché: đồ đựng bằng sành, sử, thân tròn giữa phình to, miệng loe và có nắp đậy, thưởng dùng để đựng rượu.

- Gác bóng: chỉ mặt trời lúc xế chiều.

Trả lời câu hỏi

Câu 1 (trang 122 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đỉnh Đê Ba vào sáng sớm được so sánh với sự vật nào? Vì sao?

Trả lời:

Đỉnh Đê Ba vào sáng sớm được so sánh với một hòn đảo.

Vì sáng sớm, sương phủ dày như nước biển.

Câu 2 (trang 122 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Tác giả dùng những từ ngữ, hình ảnh nào để tả sự thay đổi của sương và nắng vào các buổi trong ngày?

Trả lời:

- Buổi sáng, sương phủ dày như nước biển. Sương tan dần. Sương lượn lờ dưới các chân núi như những dải lụa.

- Buổi trưa, Nắng to nhưng không gay gắt.

- Buổi chiều Đê, nắng nhạt dần làm sáng lên những cụm bông lau trong gió. Trên những bắp ngô, mớ râu non trắng như cước... Sương lam nhẹ bò trên các sườn núi. Mặt trời gác bóng, những tia nắng hắt lên các vòm cây...

Câu 3 (trang 122 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Cuộc sống, sinh hoạt của những người dân ở Đê Ba vào mỗi buổi trong ngày diễn ra như thế nào?

Trả lời:

- Buổi sáng:

+ Thanh niên ra rừng gõ bẫy gà, bẫy chim.

+ Phụ nữ quây quần giặt giũ bên những giếng nước mới đào. Các em nhỏ đùa vui trước nhà sàn.

+ Các cụ già trong làng chụm đầu bên những ché rượu cần.

+ Các bà, các chị sửa soạn khung cửi dệt vải.

- Buổi trưa: Buổi trưa trong làng thường vắng. Đồng bào đi làm ruộng, làm rẫy tập thể đến chiều mới về.

- Buổi chiều: Đồng bào đi làm ruộng, làm rẫy tập thể về.

- Buổi tối ở làng thật là vui. Lớp thanh niên ca hát, nhảy múa. Tiếng chiêng, tiếng cồng, tiếng đàn t’rưng dìu dặt vang lên.

Câu 4 (trang 122 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Nêu cảm nhận của em về cuộc sống, sinh hoạt của người dân ở Đê Ba.

Trả lời:

Cuộc sống, sinh hoạt của người dân ở Đê Ba rất sôi động, náo nhiệt.

Nói và nghe: Trao đổi ý kiến với người thân Chung tay vì cộng đồng trang 122, 123

Câu 1 (trang 122 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Đọc đoạn trao đổi của bạn Dũng với bố mẹ và trả lời câu hỏi:

a. Bạn Dũng xin bố mẹ làm gì?

b. Bố mẹ trả lời bạn ra sao?

Trả lời:

a. Bạn Dũng xin bố mẹ tham gia một số hoạt động thiện nguyện chủ đề Thắp sáng ước mơ.

b. Bố mẹ trả lời bạn: Bố mẹ không phản đối. Nhưng con cần suy nghĩ kĩ vì khi tham gia hoạt động này, con phải cắt hoặc giảm thời gian các hoạt động khác.

Câu 2 (trang 123 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Cùng bạn đóng vai, thực hiện tiếp cuộc trao đổi để thuyết phục bố mẹ đồng ý cho tham gia hoạt động thiện nguyện.

Gợi ý:

a. Xác định mục đích trao đổi. Giúp bố mẹ hiểu rõ hơn về hoạt động muốn tham gia và nguyện vọng của mình để bố mẹ ủng hộ nguyện vọng đó.

b. Hình dung những khó khăn mà bố mẹ có thể nêu ra để tìm cách giải đáp.

Chưa có nhiều kinh nghiệm về việc tham gia các hoạt động thiện nguyện,

Giảm bớt thời gian dành cho các hoạt động khác.

?

Trả lời:

Em cùng bạn đóng vai, thực hiện tiếp cuộc trao đổi để thuyết phục bố mẹ đồng ý cho tham gia hoạt động thiện nguyện.

Viết: Luyện tập tìm ý, lập dàn ý cho bài văn kể chuyện sáng tạo (tiếp theo) trang 123, 124

Đề bài: Viết bài văn kể lại một câu chuyện đã đọc, đã nghe mà em thích bằng lời của một nhân vật trong câu chuyện đó.

Câu 1 (trang 123 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Nhớ lại một câu chuyện đã đọc, đã nghe mà em thích.

a. Em thích câu chuyện nào?

b. Câu chuyện đó có những nhân vật nào?

c. Ghi tóm tắt các sự việc của câu chuyện.

Trả lời:

a. Em thích câu chuyện Sự tích cây thì là

b.

Câu chuyện đó có các nhân vật: Thì Là, Ông Trời, các loài cây khác

c.

Sự việc 1: Trời tập hợp chúng lại để ban cho mỗi loài một cái tên. Các loài cây đều đến thật sớm.

Sự việc 2: Các loài cây đều đã được đặt tên. Đến cuối ngày, khi Trời đã mệt, Thì Là mới vội vã chạy đến, thở hổn hển.

Sự việc 3: Cảm động trước lòng hiếu thảo của cây nên Trời không trách phạt. Nhưng lúc này, Trời chưa nghĩ ra được tên gì hay. Ông ngập ngừng: Tên của con... thì là... thì là...

Sự việc 4: Nó vội vàng cảm ơn Trời rồi chạy về nhà khoe với bà của mình. Từ đó, muôn loài gọi tôi là cây thì là.

Câu 2 (trang 123 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Chia sẻ với bạn:

a. Em chọn kể lại câu chuyện bằng lời của nhân vật nào?

b. Khi kể lại câu chuyện bằng lời của nhân vật đó, em xưng hô như thế nào?

c. Em cần chú ý điều gì khi kể lại câu chuyện bằng lời của nhân vật đó?

Đặt mình vào vai nhân vật để thể hiện lời nói, ý nghĩ, hành động.... phù hợp với sự việc.

Đặt mình vào vai nhân vật để bày tỏ tình cảm, cảm xúc với các nhân vật, sự việc.

?

Trả lời:

Em chia sẻ với bạn.

a. Em chọn kể lại câu chuyện bằng lời của nhân vật Thì Là.

b. Khi kể lại câu chuyện bằng lời của nhân vật đó, em xưng hô tôi

c. Em cần chú ý:

Đặt mình vào vai nhân vật để thể hiện lời nói, ý nghĩ, hành động.... phù hợp với sự việc.

Đặt mình vào vai nhân vật để bày tỏ tình cảm, cảm xúc với các nhân vật, sự việc.

Câu 3 (trang 124 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Dựa vào bài tập 1, bài tập 2 và các gợi ý, lập dàn ý cho bài văn.

Trả lời:

Tôi là Thì Là. Tôi muốn kể cho các bạn nghe về sự tích cái tên rất thú vị của mình.

Ngày xưa, các loài cây đều chưa có tên. Một hôm, Trời tập hợp chúng lại để ban cho mỗi loài một cái tên. Các loài cây đều đến thật sớm. Ai ai cũng hớn hở mong chờ được Trời đặt cho một cái tên thật đẹp. Mỗi loài cây đều diện bộ trang phục xinh đẹp nhất và khoe điểm nổi bật nhất của mình.

Cây có hương thơm dịu được Trời đặt tên là lan. Cây có điệu múa nhịp nhưng được đặt là tóc tiên. Loài cây có dáng đứng hiên ngang được gọi là thông. Các loại rau có cũng có mặt đông đủ để xin Trời những cái tên thật đẹp như quế, tía tô, húng,...

Đến cuối ngày, khi Trời đã mệt, tôi mới vội vã chạy đến. Tôi thở hổn hển, lòng rạo rực nói:

- Con xin lỗi vì bận chăm sóc bà đang bị bệnh nên con đã đến muộn. Xin Trời hãy thương tình đặt cho con một cái tên.

Thấy tôi run sợ nên Trời không trách phạt mà thương vô cùng. Ông suy nghĩ mãi rồi ngập ngừng:

– Tên của con... thì là... thì là...

Tôi nghe vậy mừng quá, hét toáng lên:

– Tôi có tên rồi! Tên tôi là "thì là”!

Tôi vội vàng cảm ơn Trời rồi chạy về nhà khoe với bà của mình. Bà khen tôi:

- Con có một cái tên thật đặc biệt!

Muôn loài đều rất yêu thích tên của tôi.

Từ đó, muôn loài gọi tôi là cây thì là.

Qua câu chuyện, em thấy Thì Là rất hiếu thảo. Trong khi mọi loài cây đều tranh thủ nhanh chân đến gặp ông Trời để xin được đặt những cái tên thật đẹp, do bà em bị ốm, nên Thì Là đã tận tình chăm sóc bà. Chính lòng hiếu thảo của em đã làm ông trời cảm động và muôn loài đều rất yêu mến Thì Là.

* Vận dụng

Câu hỏi (trang 124 sgk Tiếng Việt lớp 5 Tập 1): Kể tên và nêu ý nghĩa của 1 – 2 hoạt động cộng đồng ở nơi em sống.

Sinh hoạt hè

Tổng vệ sinh khu phố

?

Trả lời:

Hoạt động: Tổng vệ sinh khu phố

Ý nghĩa: Làm sạch đường phố, môi trường xung quanh, bảo vệ môi trường sống, mang lại không gian xanh sạch đẹp,…