30 câu hỏi trắc nghiệm thuộc Trắc nghiệm Hóa học 12 Bài 2: Lipit

Lý thuyết SGK Hóa 12 Bài 2: Lipit

Có các nhận định sau:

1. Chất béo là trieste của glixerol với các axit monocacboxylic có mạch C dài với số nguyên tử cacbon chẵn và không phân nhánh.

2. Lipit gồm chất béo, sáp, sterit, photpholipit, . . .

3. Chất béo là các chất lỏng.

4. Chất béo chứa các gốc axit không no thường là chất lỏng ở nhiệt độ thường và được gọi là dầu.

5. Phản ứng thuỷ phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch.

6. Chất béo là thành phần chính của dầu mỡ động, thực vật.

Các nhận định đúng là

A. 1, 2, 4, 5.

B. 1, 2, 4, 6.

C. 1, 2, 3.

D. 3, 4, 5.

Xem đáp án

Đáp án đúng là: B

1. Chất béo là trieste của glixerol với các axit monocacboxylic có mạch C dài với số nguyên tử cacbon chẵn và không phân nhánh: Nhận định này đúng. Chất béo (triglyceride) là este của glycerol và các axit béo, thường có số nguyên tử cacbon chẵn và không phân nhánh.

2. Lipit gồm chất béo, sáp, sterit, photpholipit,...: Nhận định này đúng. Lipid là một nhóm lớn các hợp chất bao gồm chất béo, sáp, sterol, và phospholipid.

3. Chất béo là các chất lỏng: Nhận định này sai. Chất béo có thể ở trạng thái rắn (mỡ) hoặc lỏng (dầu) ở nhiệt độ phòng, tùy thuộc vào cấu trúc axit béo.

4. Chất béo chứa các gốc axit không no thường là chất lỏng ở nhiệt độ thường và được gọi là dầu: Nhận định này đúng. Các axit béo không no (có nối đôi) thường ở trạng thái lỏng ở nhiệt độ phòng và được gọi là dầu.

5. Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm là phản ứng thuận nghịch: Nhận định này sai. Phản ứng thủy phân chất béo trong môi trường kiềm (xà phòng hóa) là phản ứng không thuận nghịch, tạo ra glycerol và muối của axit béo.

6. Chất béo là thành phần chính của dầu mỡ động, thực vật: Nhận định này đúng. Chất béo là thành phần chính trong dầu mỡ từ cả động vật và thực vật.

$\to$ Các nhận định đúng là: 1, 2, 4 và 6

$\to$ Các nhận định sai là: 3 và 5

$\to$ B đúng, A, C, D sai.

* Chất béo

1. Khái niệm

- Chất béo là trieste của glixerol với axit béo, gọi chung là triglixerit hay triaxylglixerol.

- Chú ý: Axit béo là axit đơn chức, có mạch cacbon dài, không phân nhánh. Các axit béo

thường có trong chất béo:

+ Axit panmitic: C₁₅H₃₁COOH

+ Axit stearic: C₁₇H₃₅COOH

+ Axit oleic: C₁₇H₃₃COOH

+ Axit linoleic: C₁₇H₃₁COOH

+ Axit linolenoic: C₁₇H₂₉COOH

- Công thức cấu tạo chung của chất béo:

hoặc

(Trong đó R¹; R²; R³ là gốc hiđrocacbon, có thể giống hoặc khác nhau).

Hình 1: Mô hình phân tử chất béo

- Một số chất béo thường gặp:

+ Tripanmitin: (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅

+ Tristearin: (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

+ Triolein: (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅

+ Trilinolein: (C₁₇H₃₁COO)₃C₃H₅

+ Trilinolenin: (C₁₇H₂₉COO)₃C₃H₅

- Mỡ động vật (bò, lợn, gà …), dầu thực vật (dầu lạc, dầu cọ, dầu oliu …) có thành phần chính là chất béo.

Hình 2: Một số nguồn cung cấp chất béo

2. Tính chất vật lý

- Ở nhiệt độ thường, chất béo ở trạng thái lỏng hoặc rắn.

+ Các chất béo chứa chủ yếu các gốc axit béo no thường là chất rắn ở nhiệt độ phòng, như mỡ động vật.

+ Các chất béo chứa chủ yếu các gốc axit béo không no thường là chất lỏng ở nhiệt độ phòng và được gọi là dầu, thường có nguồn gốc thực vật hoặc từ động vật máu lạnh như dầu cá…

- Chất béo nhẹ hơn nước và không tan trong nước, tan trong các dung môi hữu cơ không phân cực như benzen, xăng, ete…

Hình 3: Tính tan của chất béo trong

a) Nước

b) Benzen

3. Tính chất hóa học

Về cấu tạo, chất béo là trieste nên có tính chất của este nói chung như: tham gia phản ứng thủy phân trong môi trường axit, phản ứng xà phòng hóa và phản ứng ở gốc hiđrocacbon.

a. Phản ứng thủy phân trong môi trường axit

- Khi đun nóng chất béo với nước có xúc tác axit, chất béo bị thủy phân tạo ra glixerol và các axit béo:

- Ví dụ:

(C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅ + 3H₂O $\overset{H^{+}, t^{o}}{⇄}$ C₃H₅(OH)₃ + 3C₁₅H₃₁COOH

b. Phản ứng xà phòng hóa

- Khi đun nóng chất béo với dung dịch kiềm (NaOH hoặc KOH) thì tạo ra glixerol và hỗn hợp muối của các axit béo. Muối natri hoặc kali của các axit béo chính là xà phòng.

- Tổng quát:

- Ví dụ:

(C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅ + 3NaOH $\overset{t^{o}}{\to}$ C₃H₅(OH)₃ + 3C₁₅H₃₁COONa

- Phản ứng của chất béo với dung dịch kiềm được gọi là phản ứng xà phòng hóa. Phản ứng xà phòng hóa xảy ra nhanh hơn phản ứng thủy phân trong môi trường axit và không thuận nghịch.

- Mở rộng:

+ Chỉ số xà phòng hóa: là số mg KOH để trung hòa hết lượng axit tự do và xà phòng hóa hết lượng este trong 1 gam chất béo.

+ Chỉ số axit: số mg KOH dùng để trung hòa axit tự do có trong 1 gam chất béo.

c. Phản ứng cộng H₂ của chất béo lỏng

- Chất béo có chứa các gốc axit béo không no tác dụng với hiđro ở nhiệt độ và áp suất cao

có Ni xúc tác. Khi đó hiđro cộng vào nối đôi C = C. Ví dụ:

- Phản ứng này được dùng trong công nghiệp để chuyển hóa chất béo lỏng (dầu) thành mỡ rắn thuận tiện cho việc vận chuyển hoặc thành bơ nhân tạo và để sản xuất xà phòng.

d. Phản ứng oxi hóa

Nối đôi C = C ở gốc axit không no của chất béo bị oxi hóa chậm bởi oxi không khí tạo thành peoxit, chất này bị phân hủy thành các sản phẩm có mùi khó chịu. Đó là nguyên nhân của hiện tượng dầu mỡ để lâu bị ôi.

Xem thêm một số tài liệu liên quan hay, chi tiết khác:

Giải SGK Hóa 12 Bài 2: Lipit

Câu 2:

18/07/2024

Phát biểu nào sau đây không đúng?

A. Triolein có khả năng tham gia phản ứng cộng hiđro khi đun nóng có xúc tác Ni.

B. Các chất béo thường không tan trong nước và nhẹ hơn nước,

C. Chất béo bị thuỷ phân khi đun nóng trong dung dịch kiềm.

D. Chất béo là trieste của etylen glicol với các axit béo.

Xem đáp án

Đáp án D

Chất béo là trieste của glixerol với các axit béo.

Câu 3:

20/07/2024

Triolein không phản ứng với chất nào sau đây?

A. H2 (có xúc tác)

B. dung dịch Br2

C. dung dịch NaOH

D. Cu(OH)2

Xem đáp án

Đáp án D

Công thức của triolein là (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H_5.

Triolein bị thủy phân trong môi trường kiềm.

Triolein là chất béo không no nên có phản ứng cộng với H₂ và Br₂.

Câu 4:

17/07/2024

Xà phòng hoá chất nào sau đây thu được glixerol?

A. tristearin

B. metyl axetat

C. metyl fomat

D. benzyl axetat

Xem đáp án

Đáp án A

Tristearin có công thức là (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅

Xà phòng hóa:

Câu 5:

Hỗn hợp E gồm axit oleic, axit panmitic và triglixerit X (tỉ lệ mol tương tứng là 1 : 2 : 4). Đốt cháy hoàn toàn m gam E cần vừa đủ 7,43 mol O₂, thu được CO₂ và H₂O. Mặt khác, cho m gam E tác dụng hết với lượng dư dung dịch NaOH đun nóng, thu được sản phẩm hữu cơ gồm glixerol và 86 gam hỗn hợp hai muối. Phần trăm khối lượng của X trong E là

A. 81,21%.

B. 80,74%.

C. 81,66%.

D. 80,24%.

Xem đáp án

Đáp án B

Gọi $\{\begin{cases} C_{17} H_{33} COOH a mol \\ C_{15} H_{31} COOH 2 a mol \\ Triglixerit 4 a mol \end{cases}$

- Khi cho m gam E tác dụng với dung dịch NaOH dư, thu được glixerol và 86 gam hỗn hợp hai muối → triglixerit tạo bởi 2 axit oleic, panitic và glixerol.

→ Sản phẩm xà phòng hóa:

Bảo toàn nguyên tố Na ta có:

n_NaOH = x + y = 15a (1)

m_muối = 304x + 278y = 86 (2)

- Khi đốt cháy E

Bảo toàn nguyên tố O:

Từ (1), (2) và (3)

→ x = 0,1 mol; y = 0,2 mol; a = 0,02 mol

m_E = m_glixerol+ m_muối + m_nước – m_NaoH

= 82,44 gam

m_axit _(E) = 15,88 gam

→ m_triglixerit = 82,44 – 15,88

= 66,56 gam

→ %m_X = 80,74%

Câu 6:

17/07/2024

Chất nào sau đây là chất béo?

A. Glixerol.

B. Tripanmitin.

C. Etyl axetat.

D. Tinh bột.

Xem đáp án

Đáp án B

Tripanmitin có công thức là (C₁₅H₃₁COO)₃C₃H₅.

Câu 7:

Hỗn hợp E gồm hai triglixerit X và Y có tỉ lệ mol tương ứng là 2:3. Xà phòng hóa hoàn toàn E bằng dung dịch NaOH dư, thu được hỗn hợp muối gồm C₁₅H₃₁COONa, C₁₇H₃₁COONa và C₁₇H₃₃COONa. Khi cho m gam E tác dụng với H₂ dư (xúc tác Ni,

t^{o}

) thì số mol H₂ phản ứng tối đa là 0,07 mol. Mặt khác, đốt cháy hoàn toàn m gam E, thu được 2,65 mol CO₂ và 2,48 mol H₂O. Khối lượng của X trong m gam E là

A. 24,96 gam.

B. 16,60 gam.

C. 17,12 gam.

D. 16,12 gam.

Xem đáp án

Đáp án B

Quy đổi hỗn hợp E thành (HCOO)₃C₃H₅ (a mol); CH₂ (b mol); H₂ (-0,07 mol)

Nhận thấy: $n_{H_{2}} = 2 n_{X} + n_{Y}$

→ X có 2 nối C = C và Y có 1 nối C = C

Gọi m, n lần lượt là tổng số C trong X và Y.

→ 0,02.m + 0,03.n = 2,65

→ 2m + 3n = 265

Mà $51≤m, n≤57$

→ m = n = 53

→ X có công thức là:

(C₁₇H₃₁COO)(C₁₅H₃₁COO)₂C₃H₅

Và Y có công thức là:

(C₁₇H₃₃COO)(C₁₅H₃₁COO)₂C₃H₅

→ m_X = 0,02.830 = 16,6 gam

Câu 8:

Thủy phân tristearin (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅ trong dung dịch NaOH, thu được muối có công thức là

A. C17H35COONa.

B. C2H3COONa.

C. C17H33COONa

D. CH3COONa.

Xem đáp án

Đáp án A

Câu 9:

Hỗn hợp E gồm axit panmitic, axit stearic và triglixerit X. Cho m gam E tác dụng hoàn toàn với dung dịch NaOH dư, thu được 86,76 gam hỗn hợp hai muối. Nếu đốt cháy hết m gam E thì cần đủ 7,47 mol O₂, thu được H₂O và 5,22 mol CO₂. Khối lượng của X trong m gam E là

A. 50,04 gam.

B. 53,40 gam.

C. 51,72 gam.

D. 48,36 gam.

Xem đáp án

Đáp án A

Quy đổi E thành HCOOH (a), $C_{3} H_{5} {(OH)}_{3} (b), {CH}_{2} (c)$ và $H_{2} O (- 3 b)$ mol

$n_{O_{2}} = 0, 5 a + 3, 5 b + 1, 5 c = 7, 47 n_{{CO}_{2}} = a + 3 b + c = 5, 22$

Muối gồm $HCOONa (a), {CH}_{2} (c)$

$\to$ m_muối = $68 a + 14 c = 86, 76$

$\to a = 0, 3; b = 0, 06; c = 4, 74$

$\to$ Muối gồm $C_{15} H_{31} COONa (0, 18)$ và $C_{17} H_{35} COONa (0, 12)$

$n_{X} = b = 0, 06$ nên X không thể chứa 3 gốc $C_{15} H_{31} COO -,$ cũng không thể chứa 2 gốc $C_{17} H_{35} COO - .$

$\to$ X là $(C_{17} H_{35} COO) {(C_{15} H_{31} COO)}_{2} C_{3} H_{5}$

$\to m_{X} = 50, 04 gam$

Câu 10:

Chất béo động vật hầu hết ở thể rắn là do chứa?

A. chủ yếu gốc axit béo không no

B. glixerol trong phân tử

C. chủ yếu gốc axit béo no.

D. gốc axit béo.

Xem đáp án

Đáp án C

Hầu hết chất béo động vật ở thế rắn vì chứa gốc axit béo no.

Câu 11:

Có thể chuyển hóa chất béo lỏng sang chất béo rắn nhờ phản ứng?

A. Tách nước

B. Hiđro hóa

C. Đề hiđro hóa

D. Xà phòng hóa.

Xem đáp án

Đáp án B

Có thể chuyển hóa chất béo lỏng sang chất béo rắn nhờ phản ứng hiđro hóa.

Câu 12:

Phản ứng nào sau đây dùng để điều chế xà phòng?

A. Đun nóng axit béo với dung dịch kiềm

B. Đun nóng glixerol với các axit béo

C. Đun nóng chất béo với dung dịch kiềm

D. Cả A, C đều đúng

Xem đáp án

Đáp án D

Các phản ứng dùng để điều chế xà phòng:

+ Đun nóng axit béo với dung dịch kiềm

+ Đun nóng chất béo với dung dịch kiềm

Câu 13:

19/07/2024

Chọn phát biểu đúng?

A. Chất béo là triete của glixerol với axit.

B. Chất béo là triete của glixerol với axit vô cơ.

C. Chất béo là trieste của glixerol với axit béo.

D. Chất béo là trieste của ancol với axit béo.

Xem đáp án

Đáp án C

Chất béo là trieste của glixerol với axit béo.

Câu 14:

20/07/2024

Khi xà phòng hóa tristearin ta thu được sản phẩm là

A. C15H31COONa và etanol.

B. C17H35COOH và glixerol.

C. C15H31COOH và glixerol.

D. C17H35COONa và glixerol

Xem đáp án

Đáp án D

Tristearin có công thức (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.

Phản ứng xà phòng hóa:

Câu 15:

18/07/2024

Phát biểu nào sau đây không đúng về xà phòng và chất tẩy rửa tổng hợp?

A. Đều được sản xuất bằng cách đun nóng chất béo với dung dịch kiềm.

B. Đều có khả năng hoạt động bề mặt cao, có tác dụng làm giảm sức căng bề mặt chất bẩn.

C. Xà phòng là hỗn hợp muối natri (kali) của axit béo, không nên dùng xà phòng trong nước cứng vì tạo ra muối kết tủ

D. Chất tẩy rửa tổng hợp không phải là muối natri của axit cacboxylic không bị kết tủa trong nước cứng.

Xem đáp án

Đáp án A

- Xà phòng được sản xuất bằng cách đun nóng chất béo với dung dịch kiềm.

- Chất tẩy rửa tổng hợp được điều chế từ các sản phẩm của dầu mỏ.

Câu 16:

Thuỷ phân hoàn toàn 444 gam một lipit thu được 46 gam glixerol và 2 loại axit béo. Hai loại axit béo đó là:

A. C15H31COOH và C17H35COO H

B. C17H33COO H và C15H31COOH

C. C17H31COO H và C17H33COO H

D. C17H33COO H và C17H35COO H

Xem đáp án

Đáp án D

$n_{glixerol} = 0, 5 mol \to n_{lipit} = 0, 5 mol \Rightarrow M_{lipit} = 888$

Gọi công thức của lipit có dạng: R(R’)₂ (COO)₃C₃H₅

→ R+ 2R’ + 173 = 888

→ R + 2R’ = 715

→ R = 237 (C₁₇H₃₃-);

R’ = 239 (C₁₇H₃₅-)

→ Hai axit béo là C₁₇H₃₃COOH và C₁₇H₃₅COOH.

Câu 17:

Phát biểu nào dưới đây không đúng?

A. Chất béo không tan trong nước.

B. Phân tử chất béo chứa nhóm chức este.

C. Dầu ăn và dầu mỏ có cùng thành phần nguyên tố.

D. Chất béo còn có tên là triglixerit.

Xem đáp án

Đáp án C

C sai vì:

- Dầu mỏ có thành phần hóa học phức tạp gồm các hiđrocacbon.

- Dầu ăn là triglixerit của glixerol và các axit béo.

Câu 18:

Đốt cháy hoàn toàn 1 mol chất béo X, thu được lượng CO₂ và H₂O hơn kém nhau 6 mol. Mặt khác, a mol chất béo trên tác dụng tối đa với 600 ml dung dịch Br₂ 1M. Giá trị của a là

A. 0,20.

B. 0,15.

C. 0,30.

D. 0,18.

Xem đáp án

Đáp án B

Gọi k là độ bất bão hòa của X

Ta có:

$\begin{array}{l} n_{{CO}_{2}} - n_{H_{2} O} = (k - 1) n_{X} \\ \Rightarrow 6 = (k - 1) . 1 \\ \Rightarrow k = 7 \end{array}$

→ Chất béo X có chứa 4 liên kết pi ở gốc hiđrocacbon

$\Rightarrow a = \frac{0, 6}{4} = 0, 15 mol$

Câu 19:

Để sản xuất xà phòng người ta đun nóng axit béo với dung dịch NaOH. Tính khối lượng glixerol thu được trong quá trình xà phòng hóa 2,225 kg tristearin có chứa 20% tạp chất với dung dịch NaOH (coi như phản ứng này xảy ra hoàn toàn)?

A. 1,78 kg

B. 0,184 kg

C. 0,89 kg

D. 1,84 kg

Xem đáp án

Đáp án D

Câu 20:

Đun sôi a gam một triglixerit (X) với dung dịch KOH đến khi phản ứng hoàn toàn được 0,92 gam glixerol và hỗn hợp Y gồm m gam muối của axit oleic với 3,18 gam muối của axit linoleic (C₁₇H₃₁COOH). Giá trị của m là

A. 3,2.

B. 6,4.

C. 4,6.

D. 7,5.

Xem đáp án

Đáp án B

Câu 21:

Cho các chất lỏng sau: axit axetic, glixerol, triolein. Để phân biệt các chất lỏng trên, có thể chỉ cần dùng

A. nước và quỳ tím

B. nước và dung dịch NaOH

C. dung dịch NaOH

D. nước brom

Xem đáp án

Đáp án A

Để phân biệt các chất lỏng trên, có thể chỉ dùng nước và quỳ tìm

- Triolein là chất béo không tan trong nước.

- Axit axetic, glixerol tan được trong nước.

+ Axit axetic làm quỳ hóa đỏ.

+ Glixerol không làm quỳ đổi màu.

Câu 22:

18/07/2024

Công thức cấu tạo thu gọn nào sau đây biểu thị một chất béo?

A. (C17H35COO)3C3H5.

B. CH3COOC2H5.

C. C3H5COOC2H5.

D. (CH3COO)3C3H5.

Xem đáp án

Đáp án A

Chất béo là trieste của axit béo và glixerol.

→ chất béo là (C₁₇H₃₅COO)₃C₃H₅.

Câu 23:

19/07/2024

Đốt cháy hoàn toàn a mol triglixerit X thu được x mol CO₂ và y mol H₂O với x = y + 4a. Nếu thủy phân hoàn toàn X thu được hỗn hợp glixerol, axit oleic, axit stearic. Số nguyên tử H trong X là:

A. 108.

B. 106.

C. 102.

D. 104.

Xem đáp án

Đáp án A

Đốt cháy hoàn toàn a mol triglixerit X thu được x mol CO₂ và y mol H₂O

với x = y + 4a.

→ $x - y = 4 a$

→ X chứa 1 liên kết C=C

→ X tạo bởi 1 axit béo không no và 2 axit béo no với glixerol.

Nếu thủy phân hoàn toàn X thu được hỗn hợp glixerol, axit oleic, axit stearic

→ Công thức của X là

(C₁₇H₃₃COO)(C₁₇H₃₅COO)₂C₃H₅

→ Tổng số nguyên tử H trong X là 108.

Câu 24:

Công thức của triolein là:

A. (CH3[CH2]16COO)3C3H5.

B. (CH3[CH2]7CH=CH[CH2]5COO)3C3H5.

C. (CH3[CH2]7CH=CH[CH2]7COO)3C3H5.

D. (CH3[CH2]14COO)3C3H5.

Xem đáp án

Đáp án C

Công thức của triolein là:

Câu 25:

Dãy gồm các axit béo là

A. axit axetic, axit acrylic, axit stearic.

B. axit panmitic, axit oleic, axit propionic.

C. axit axetic, axit stearic, axit fomic.

D. axit panmitic, axit oleic, axit stearic.

Xem đáp án

Đáp án D

Axit béo là axit monocacboxylic có số chẵn nguyên tử cacbon (khoảng từ 12C đến 24C) không phân nhánh.

Các axit béo là axit panmitic, axit oleic, axit stearic.

Câu 26:

Xà phòng 17,8 gam chất béo X cần vừa đủ dung dịch chứa 0,06 mol NaOH. Cô cạn dung dịch thu được a gam muối khan. Giá trị của a là

A. 19,12.

B. 18,36.

C. 19,04.

D. 14,68.

Xem đáp án

Đáp án B

$n_{glixerol} = \frac{1}{3} n_{NaOH} = 0, 02 mol$

Áp dụng định luật bảo toàn khối lượng ta có:

a = m_X + m_NaOH – m_glixerol

= 17,8 + 0,06. 40 – 0,02.92

=18,36 gam

Câu 27:

Công thức phân tử của triolein là:

A. C57H110O6.

B. C57H98O6.

C. C51H98O6.

D. C57H104O6.

Xem đáp án

Đáp án D

Công thức của triolein là (C₁₇H₃₃COO)₃C₃H₅

→ Công thức phân tử của triolein là C₅₇H₁₀₄O₆.

Câu 28:

Khi dầu mỡ thực động vật để lâu ngày sẽ có hiện tượng ôi dầu mỡ và có mùi đặc trưng. Đó là mùi của hợp chất nào sau đây.

Mỡ tự nhiên là:

A. Este của axit stearic (C17H35COOH).

B. Muối của axit béo.

C. Este của axit panmitic (C15H31COOH).

D. Hỗn hợp các trieste của các axit béo khác nhau.

Xem đáp án

Đáp án D

Mỡ tự nhiên là hỗn hợp các trieste của các axit béo khác nhau.

Câu 29:

19/07/2024

A. Ancol.

B. Hiđrocacbon thơm.

C. Este.

D. Andehit.

Xem đáp án

Đáp án D

Dầu mỡ lâu ngày có hiện tượng ôi, có mùi khó chịu là do liên kết C=C ở gốc axit không no của chất béo bị oxi hóa chậm bởi oxi không khí tạo thành peoxit, chất này bị phân hủy thành các anđehit có mùi khó chịu gây hại cho người ăn.

Câu 30: