Trả lời:

- Những hình ảnh “cồn thơm đất nhả mùi”, “ruồng tre mát thở yên vui”, “ô mạ xanh rờn”, “con đường đi vạn đời”, “lưng còng luống cày”, “bùn nức hương ngây”, “bàn tay vãi giống tung trời”, “chiều sương phủ bãi đồng”, “lúa mềm xao xác”, “tiếng xe lùa nước”, “khoai sắn thiệt thà”, “con chim cà lơi say đồng ca hát”,... là những hình ảnh thể hiện sự tươi vui, trong sáng, sử dụng nhiều giác quan để cảm nhận.

- Những hình ảnh “trưa thương nhớ”, “hiu quạnh bên trong một tiếng hò”, “ngày tháng âm u không đổi cứ trôi”, “giọng hò não nùng”, “mẹ già xa đơn chiếc”, “hồn thân tự thưở xưa”, “tôi vẩn vơ luẩn quẩn đi kiếm lẽ yêu đời”, “cánh chim buồn nhớ gió mây” đã thể hiện sự hiu hắt một nỗi buồn lẩn khuất vu vơ, mênh mang trong từng hình ảnh.

 => Những hình ảnh được tái hiện trong kí ức luôn có sự biến chuyển từ tươi sáng đến hiu hắt, từ kích thích các giác quan đến chìm lắng mênh mang, tương ứng với việc chuyển trạng thái không ngừng của dòng cảm xúc. Từ đó, thấy được mạch vận động cảm xúc của bài thơ chính là những biến chuyển tâm lí của nhân vật trữ tình khi buộc phải ngồi một chỗ, chỉ còn biết “mơ qua cửa khám bao ngày”.

Trả lời:

- Hình ảnh ấn tượng “những bàn tay vãi giống tung trời những sớm mai” là một hình ảnh tươi sáng, đẹp đẽ, vẽ lên khung cảnh hăng say lao động của những người nông dân để sản xuất lương thực phục vụ đời sống và chiến đấu, để bảo vệ và duy trì sự sống của con người. Hình ảnh trong khổ thơ thứ 5 rất đẹp. Ở đó có sự hòa hợp của con người và thiên nhiên trong tinh thần lao động nhịp nhàng. Tác giả đã dùng thị giác và khứu giác để cảm nhận những bóng lưng đầy mồ hôi miệt mài bên luống cày, hít lấy hương thơm ngây ngất, ngai ngái của mùi bùn hi vọng, và chứng kiến những bàn tay theo nhịp vãi giống trong buổi sớm mai. Tất cả cho thấy vẻ đẹp của tinh thần lao động và hi vọng vào ngày mai ấm no, tươi sáng.

Trả lời:

- Khổ 3 thể hiện cảm giác bức bối của nhân vật trữ tình trước tình trạng trì trệ, “âm u” của cuộc sống muôn đời không chịu đổi thay.

- Khổ 10, 11 thể hiện hồi ức của nhân vật trữ tình về những ngày anh tìm kiếm đường đi cho cuộc đời mình. Đó là hành trình dài làm thay đổ con người anh. Từ một người luôn u uất, băn khoăn, luẩn quẩn không tìm thấy lối thoát đến một ngày trái tim anh nhẹ nhõm, mãnh liệt, vui tươi khi tìm thấy con đường, chân lí để hướng tới - đó là lí tưởng Cách mạng.

=> 3 khổ thơ có sự liên kết, tạo thành quá trình tự nhận thức của nhân vật trữ tình trên con đường đi tìm “lẽ yêu đời”. Anh luôn mong muốn được thay đổi, được thoát khỏi vòng lặp của cuộc sống tù đọng, mòn mỏi để tìm được con đường đúng đắn. Và anh bắt gặp lí tưởng Cách mạng và đường đi cho cuộc đời mình với niềm tin yêu lớn lao.

Trả lời:

Nhân vật trữ tình tự biểu hiện mình vừa qua trạng thái cảm xúc được anh gọi đích danh (thương nhớ, mơ, buồn) vừa qua một chân dung tự hoạ sắc nét với những từ ngữ mang đậm tính tạo hình (vẩn vơ, quanh quẩn, nhẹ nhàng,...). Đặc biệt, con người anh còn được bộc lộ gián tiếp qua những cảnh, những người được nỗi nhớ gợi lên.

=> Đó là một thanh niên chân thành, trung hậu, có tình cảm gắn bó sâu nặng với gia đình, quê hương (đặc biệt là người lao khổ), có lí tưởng, hoài bão, luôn hướng đến Cách mạng với niềm tin to lớn.

Trả lời:

- Các từ địa phương được sử dụng: thiệt thà, chừ, chim cà lơi, ruồng tre, hố, chừ, khám,...

- Hiệu quả: Tạo nên sự thân thương, gần gũi khi nhắc tới quê hương trong lòng tác giả. Từ đó thể hiện niềm tự hào, yêu thương sâu nặng với mảnh đất Huế thân thương của tác giả. Đồng thời tạo nét riêng, ấn tượng sâu đậm cho người đọc.

Trả lời:

- Nhà thơ Huy Cận đã thể hiện sự chính xác trong việc quyết định sử dụng thể thơ 7 chữ thay vì ý định thơ lục bát như ban đầu. Thể thơ 7 chữ hoàn toàn phù hợp vì:

+ Thể thơ lục bát thường dung dị, trôi chảy nhẹ nhàng, phù hợp với những áng thơ gần gũi, giàu tình cảm, ít triết lý sâu xa.

+ Thể thơ 7 chữ có phần trang trọng, cổ điển, hoài cổ hơi hướng Đường thi; thể hiện những chiêm nghiệm, suy ngẫm về thế sự, cuộc đời.

=> Nhà thơ đã tìm đến thể thơ thích hợp nhất để thể hiện mạch cảm xúc trầm buồn, bâng khuâng, trăn trở, nhiều tầng triết lí sâu xa của bài thơ.

Trả lời:

- Yếu tố hình thức (ngôn từ, hình ảnh): Sử dụng từ Hán Việt trong nhan đề; sử dụng điển tích, điển cố; từ láy gợi hình, gợi tả; phép đảo để tạo điểm nhấn nhấn mạnh nỗi buồn.

- Sâu xa hơn, âm hưởng buồn bắt nguồn từ những yếu tố cảm xúc, cách nhìn nhận về thế giới, cuộc sống con người của nhà thơ “người buồn cảnh có vui đâu bao giờ”

Trả lời:

- “Củi một cành khô lạc mấy dòng”:  mang đầy tính hiện thực, nhấn mạnh đến tận cùng sự khô xác, vô nghĩa, bé nhỏ, lạc loài, tầm thường của cành củi đã cạn kiệt sự sống. Nghệ thuật tương phản: “Củi một cành khô” (đơn độc, bé nhỏ) >< “lạc mấy dòng” (những dòng nước xiết cuộn xoáy dữ dội) => Cảm nhận về kiếp người bé nhỏ lênh đênh giữa dòng đời nhân thế.

- “ Chim nghiêng cánh nhỏ: bóng chiều sa”: Hình ảnh mang tính ước lệ trong thơ cổ điển, nhưng trong “Tràng giang”, cánh chim không chịu sức nặng của bóng chiều mênh mông mà sức nặng tình cảm của nhân vật trữ tình. => Cái tôi nhỏ nhoi, cô độc giữa cuộc đời ảm đạm.

Trả lời:

Xét theo phạm vi quan sát – suy tưởng, nửa đầu khổ thơ thiên về ghi nhận cảnh sắc cụ thể của thế giới xung quanh bao la, rộng lớn, nửa sau thiên về thể hiện suy tưởng của nhà thơ – nhân vật trữ tình về những quy luật phổ biến của cuộc sống, về mối quan hệ giữa con người với đất trời, vũ trụ, thể hiện tâm trạng u buồn của nhà thơ.

=> Cách tổ chức từng khổ thơ phản ánh cách tổ chức chung của cả bài thơ: đi từ thế giới hữu hình với những sắc màu, âm thanh có thể thấy được, nghe được tới thế giới vô hình chứa đựng vô số bí ẩn mà người ta chỉ có thể cảm nhận bằng trực giác. Tác giả đã nhấn mạnh không gian vô cùng, vô tận của ngoại cảnh và nỗi buồn, cô đơn không giới hạn của lòng người.

Trả lời:

- Từ “dợn dợn” đắt giá hơn vì có hai thanh trắc đi liền nhau mà lại là thanh có âm vực thấp, gây tình trạng khó đọc, diễn tả rất đạt cảm giác nặng nề của tâm trạng. Từ “rờn rợn” hay “dờn dợn” thiên về bộc lộ cảm giác chủ quan thuần tuý, gắn với nỗi sợ hãi trước một cái gì đó vô hình, trong khi từ “dợn dợn” cho thấy được trong đó vừa hình ảnh của “con nước” đang trải rộng trước mắt, vừa nỗi sầu muộn mênh mông trước cảnh “sông dài, trời rộng”.

- Từ láy “dợn dợn” kết hợp với động từ “vời” vừa là hình ảnh vừa là tâm trạng. Nó vừa diễn tả sự rợn ngợp của nhà thơ trước thời khắc hoàng hôn của cảnh trời nước mênh mông, vừa là nỗi niềm u uẩn hướng về quê hương trải vời vợi không nơi bám víu.

Trả lời:

- Tiếng lục lạc rung lên trong đêm đơn điệu, tẻ ngắt, chất chứa sự mệt mỏi, nhớ mong. Kết hợp các từ “đơn điệu”, “mệt mỏi” đã nhấn mạnh thêm nỗi buồn. Cụm từ “rung lên” cho thấy điểm bước vận động không ngừng của cỗ xe (cỗ xe có vận động không ngừng thì tiếng lục lạc mới “rung lên” như vậy).

=> Qua nghệ thuật lấy động tả tĩnh, hình tượng tiếng lục lạc vừa thể hiện sâu sắc nỗi buồn, vừa cho thấy hướng vận động của nhân vật trữ tình để vượt qua những khó khăn trên con đường của chính mình.

Trả lời:

- Ý thức nhân vật trữ tình tìm đến với điểm tựa tinh thần “khúc ca ngân dài” và “bác xà ích” (con người bình dị từ nhân dân). Những điểm tựa đó thể hiện tâm tưởng của người lữ hành tìm đến với điểm tựa ý thức về nhân dân và cội nguồn dân tộc.

- Qua đó, điều mà nhân vật trữ tình ngộ ra về quy luận sống là quy luật luân chuyển niềm vui và nỗi buồn. Trên hành trình của cuộc đời, sẽ có những niềm vui khôn tả và cả những nỗi buồn nặng trĩu. Từ đó củng cố dũng khí cho người lữ hành trên con đường mùa đông, cũng như trong hành trình cuộc đời.

Trả lời:

Những từ ngữ cho thấy tâm tưởng của nhân vật trữ tình không còn chìm đắm trong nỗi buồn ở hoàn cảnh hiện tại là cụm từ “ngược chiều tôi”. Cụm từ đã nhấn mạnh cái “tôi” tâm tưởng của nhân vật trữ tình duy trì vận động không ngừng về phía trước, bỏ lại sau lưng “rừng sâu và tuyết”, những cột cây số “đơn độc” cùng nỗi buồn. Những cột chỉ đường hay rừng sâu thẳm chỉ còn để đánh dấu những điều ta đã đi qua.

Trả lời:

Trong khổ thơ 5, qua lời than buồn tủi, tâm tưởng nhân vật trữ tình kết nối với:

- Nhân vật: Nhi-na – người yêu thương, tìm đến với

- Không gian: Nơi lò sưởi ấm áp

- Thời gian: Ngày mai

=> Nhân vật trữ tình đã tìm đến nguồn an ủi trong tâm tưởng, đó là ý niệm về hạnh phúc tình yêu ở đích đến của con đường. Nhi-na – người yêu thương như toả sáng giữa hai từ ngày mai”, thể hiện ý niệm về hạnh phúc trong tương lai.

Trả lời:

- Trong khổ thơ cuối, lời than “sầu lắm” và đối tượng chia sẻ “Nhi-na” không còn bị ngăn cách bởi “ngày mai” như ở khổ thơ 5. Nhi-na giờ đây như đã đồng hành cùng nhân vật trữ tình, trở thành hành trang cho người lữ hành trên con đường mùa đông buồn tẻ. “Con đường” vẫn “tẻ ngắt”, song đã được ý thức thành con đường – sứ mệnh “của tôi”, gắn bó mật thiết với “tôi”. Bác xà ích - con người bình dị từ nhân dân cũng trở thành thân thuộc – “của tôi” – đồng hành với “tôi” cùng lời ca dân gian vang lên trong tâm tưởng, cho dù bác có “lặng yên” thôi không hát nữa. Tiếng lục lạc vẫn vang lên dù vẫn buồn, “đơn điệu”, nhưng đã được nhân vật trữ tình ý thức như điểm bước vận động không ngừng của cỗ xe tam mã – nước Nga về phía trước. Tất cả những hành trang tinh thần ấy đủ để nhân vật trữ tình ý thức rõ ràng về quy luật vận động của cuộc sống: cuộc sống luôn vận động về phía trước, xua đi những buồn tủi, khổ đau, để hạnh phúc tình yêu còn đọng lại. Bởi vậy, dù nỗi buồn có được đẩy lên tới đỉnh điểm ở câu thơ cuối với ghi nhận “khuôn trăng mờ sương”, nhưng nỗi buồn đó không còn đáng sợ nữa: sương mù che khuất ánh trăng, rồi ánh trăng lại sẽ “xuyên qua những lớp sương mù”. Trong hành trình trên con đường mùa đông, nhân vật trữ tình đã ý thức được khả năng chiến thắng nỗi buồn ngay cả khi nó đang hiện hữu.

Trả lời:

Nhân vật trữ tình không cảm nhận thời gian thông qua những dữ kiện mang tính vật chất do các giác quan đưa lại mà thông qua suy tưởng. → Hình ảnh thơ trở nên đa nghĩa, giàu tính tượng trưng:

+ Ở hai câu đầu, thời gian là một đối tượng trừu tượng lại được hình dung như một đối tượng cụ thể, có thể lọt qua, chảy qua “kẻ tay” để “làm khô những chiếc lá”. Thời gian là yếu tố tượng trưng cho những gì đã trôi qua và ở lại quá khứ. Con người suy tư về từng kí ức, dấu ấn “qua kẽ tay” mới thấy được thời gian mỏng manh, quý giá nhưng dễ tuột mất như vậy. Con người tiếc nuối và muốn nắm giữ thời gian nhưng thời gian vẫn vô tình trôi đi “làm khô những chiếc lá”, kỉ niệm cũng rơi rụng một cách khô khốc.

+ “Rơi” là lìa xa, quên lãng. Mải miết chạy đua với cuộc sống, con người bỗng giật mình rồi tiếc nuối khi mọi thứ ta yêu thương dần vụt khỏi tầm tay.

→ Quy luật của thời gian khiến vạn vật tàn phai, khô cằn. Con người cũng dần đi đến đoạn cuối cuộc đời với bao điều bỏ lại.

Trả lời:

- Từ “riêng” trong khổ 2 không xuất hiện đường đột. Nó báo hiệu rằng trước đó, ở khổ 1, nhà thơ đã nói đến tình trạng phôi pha có tính phổ biến của mọi sự vật, hiện tượng trước sức huỷ hoại không thể cưỡng nổi của thời gian. Vì vậy, khổ 2 có mối liên kết rất chặt với khổ 1.

- Khổ 2 làm một lời tổng kết những điều sẽ còn mãi ở lại, mãi xanh tươi và đi ngược lại quy luật khắc nghiệt của thời gian - đó là những câu thơ và những bài hát. Việc lặp lại từ “riêng” đã khẳng định sự trường tồn của nghệ thuật chân chính.

Trả lời:

Trong bài thơ, từ “xanh” đối lập với “cạn”.

- “Cạn” thể hiện sự lụi tàn, khô cằn, mai một, tiêu mòn.

=> “Xanh”: Sự trường tồn, còn mãi, không bị biến mất của nghệ thuật chân chính.

Trả lời:

- “Đôi mắt em”: ẩn dụ cho chính em, nói về tình yêu – điều vẫn còn lung linh trong kí ức, bất chấp dòng thời gian tàn phá, huỷ hoại bao điều khác.

- “Hai giếng nước”: ẩn dụ cho sự thẳm sâu, huyền bí, nói đến một mạch nguồn không bao giờ vơi cạn.

=> So sánh “đôi mắt em” với “hai giếng nước”, nhà thơ muốn nhấn mạnh sự trong lành, lấp lánh, dạt dào sức sống của trái tim em, tình yêu của em giữa muôn hình vạn trạng đổi thay của cuộc đời. Tình yêu của em trong kí ức vẫn vẹn nguyên mãi không vơi cạn.

Trả lời:

- Thời gian là quy luật bất biến, là thế lực vô tình, có thể xoá sạch dấu vết của nhiều điều trong kí ức.

- Trước thời gian, chỉ nghệ thuật (câu thơ, bài hát) và tình yêu (đôi mắt em) là đủ sức kháng cự để tồn tại mãi mãi.

- Dù thời gian là lực lượng đáng sợ nhưng chỉ khi được đặt trong tương quan đối lập với nó, nghệ thuật và tình yêu mới có cơ hội khẳng định sức sống và sự tồn tại bền vững của mình.

Trả lời:

Sự gắn kết giữa hình ảnh con người và hình ảnh đồng ruộng quê hương được khắc hoạ trong khổ thơ được thể hiện giữa hai phương diện:

- Sự gắn kết tự nhiên, có tính khách quan giữa người nông dân và đồng ruộng, nói rộng ra là giữa con người với tư liệu sản xuất của mình. Người nông dân lao động trên đồng ruộng để làm ra những sản phẩm phục vụ đời sống của chính họ và trong chiến đấu.

- Sự gắn kết được “phát hiện” theo cái nhìn của nhà thơ và được thể hiện bằng các phương tiện nghệ thuật phù hợp, tinh tế. Nhà thơ đã vẽ nên những đường nét vận động rất giàu hình tượng “cong xuống” - “tung trời”. Đó là sự cộng hưởng - thăng hoa của công việc lao động của những người nông dân. Chính những người nông dân vất vả, cơ cực ấy đã vẽ nên vẻ đẹp của đồng ruộng quê hương và gieo xuống lòng đất, ươm mầm cho những hi vọng về sự sống và no ấm.

=> Chính sự gắn kết mà nhân vật trú tình phát hiện đã gieo vào lòng anh niềm hi vọng, tin tưởng vào cuộc đời, vào sự đổi thay sẽ đến với đất nước, dân tộc vào ngày mai không xa.

Trả lời:

- BPNT: Nhân hóa “bùn hi vọng”

- Tác dụng: Thể hiện niềm hi vọng về tương lai tốt đẹp, hạnh phúc, no đủ. Đồng thời giúp hình ảnh sinh động, gợi cảm hơn.

Trả lời:

- Khổ thơ có những hình ảnh, chi tiết rất đắt giá. Những hình ảnh mang tính đặc trưng khi nhắc về ruộng đồng, quê hương sẽ làm nổi bật hơn nỗi nhớ quê hương của nhân vật trữ tình. Đây có thể coi là khổ thơ được nhà thơ dụng công đặc biệt nhằm tạo nên “cú sốc” nhận thức, để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người đọc với những tín hiệu nghệ thuật mang đặc trưng độc đáo.

=> Nếu không có khổ thơ, bài thơ sẽ chỉ thuần một giọng điệu với các chi tiết nhạt nhòa và sẽ không truyền tải được rõ nỗi nhớ quê nhà của nhân vật trữ tình với người đọc.

Trả lời:

Nhận xét: Cả hai hình ảnh (trực tiếp và tưởng tượng) đều thể hiện rõ nét hình tượng người nông dân đang làm việc vào buổi sớm mai, ánh sáng rực rỡ, tinh khôi của ngày mới như tượng trưng cho một tương lai tươi sáng. Đó cũng chính là lời cổ vũ tinh thần Cách mạng, tinh thần hăng say lao động sản xuất của nhân dân với những hi vọng vào tương lai tươi sáng hơn sẽ đến.

Trả lời:

 - Âm thanh “tiếng làng xa vãn chợ chiều” diễn tả sự sống tàn lụi, không gian tĩnh lặng, chứa đựng một nỗi buồn xót xa:

- Từ “đâu” có thể hiểu theo 2 nghĩa:

+ Đâu đây (thứ âm thanh vọng lại từ xa): Làng thì xa, chợ đã vãn. Tiếng làng xa là thứ âm thanh mơ hồ không chân thực, rõ ràng. Không gian mang vẻ vắng lặng, cô tịch, sự sống yếu ớt. => Bút pháp lấy động tả tĩnh quen thuộc của Đường thi.

+ Đâu có (không hề có): Không hề có dấu vết của sự sống con người. Không gian xung quanh trống vắng tuyệt đối.

=> “Đâu tiếng làng xa vãn chợ chiều” ở đây được hiểu là “Đâu đây có tiếng làng xa vãn chợ chiều”. Điều đó có thể khẳng định thanh âm của chợ buổi chiều tàn là có tồn tại nhưng không rõ ràng. Hình ảnh chợ nhạt nhòa, không mang hơi ấm của cuộc sống. Vạn vật xung quanh dường như vẫn tĩnh lặng tuyệt đối.

Trả lời:

Các hình ảnh trong khổ thơ có sự hòa hợp giữa màu sắc, đường nét, âm thanh và “tiếng nói tinh thần”:

- Cảnh vật xung quanh được miêu tả càng rộng, càng cao, càng sâu bao nhiêu thì mọi thứ càng nhuốm màu buồn vắng, lẻ loi bấy nhiêu. Sông tuy dài nhưng bến bờ cô tịch, nỗi buồn bâng khuâng trở thành nỗi buồn chất chứa, mở rộng theo chiều kích không gian, thấm sâu trong từng hơi thở.

Trả lời:

Không gian được mở rộng 3 chiều cao – sâu – rộng:

+ “Nắng” và “trời” vốn đi liền với nhau, nhưng ở đây, nắng và trời lại ngược hướng, đẩy nhau ra xa, gợi lên sự chia lìa, xa cách.

+ Từ “sâu” gợi sự thăm thẳm. “Sâu chót vót” là cách diễn đạt mới mẻ, mang nét đẹp hiện đại của Huy Cận. Nó khắc họa sự chơi vơi, rợn ngợp trước độ sâu hun hút đến vô tận của bầu trời. Càng rộng, càng sâu, càng cao thì cảnh vật càng vắng lặng, nỗi buồn thấm vào không gian ba chiều nên con người càng nhỏ bé trước vũ trụ bao la và lạc lõng giữa đất trời. => Nhà thơ dùng đôi mắt để xuyên thấu vào vũ trụ, không gian bao la, vô tận.

=> Hệ thống từ ngữ đối lập: lên >< xuống, dài >< rộng, cao >< sâu => Càng mở rộng không gian đến rợn ngợp, mênh mông.

Trả lời:

- “cô liêu”: lẻ loi, cô độc, hoang vắng

- Từ đồng nghĩa: cô tịch, tịch liêu, hiu quạnh, hoang vắng,...

Trả lời:

Sự vận động của em trong cuộc sống: “em đi” - “em về” - “em ở” kéo theo sự vận động của thời gian: chiều - sáng - trưa. Em mang theo ánh sáng của sự sống, thổi tắt ngọn nến le lói cháy khi em đi và nhóm lên ngọn lửa niềm tin khi em về và em ở lại. Sức mạnh sức mạnh dịu dàng, trong lành của em thiêu đốt trái tim anh. Em là vầng sáng chứa bao niềm tin và hy vọng của anh, để anh thấy nhớ cồn cào và mãnh liệt khi em đi, để anh tìm thấy niềm sung sướng và hạnh phúc khi em về và em ở. Hình bóng của em cứ vậy mà ngự trị mãi trong trái tim anh.

Trả lời:

Hai câu thơ “Sợ gì chim bay đi/ Mang bóng chiều bay hết” chứa đựng nghĩa hàm ẩn, báo hiệu trước đó đã xảy ra tình huống có thể làm nảy sinh cảm giác e ngại. Theo logic, hai câu thơ mang sắc thái khẳng định này sẽ phải được tiếp nối bằng những câu mang tính “chốt hạ” nhằm làm nổi bật chủ đề của bài thơ.

Trả lời:

Tính chất tượng trưng được thể hiện qua các cụm từ “em về”; “em đi”; “tình em”; “tình ta” đã tạo nên một khúc nhạc du dương cất lên từ tiếng lòng rạo rực nỗi yêu thương của một tình yêu hồn nhiên, nồng nàn như nắng sớm mai chất chứa trong trái tim tin yêu tha thiết vào sự vĩnh hằng của tình yêu thủy chung, son sắt.

- Các ý thơ đều nhấn mạnh sự giao hoà, tương thông, tương cảm giữa con người với muôn vật trong vũ trụ.

Trả lời:

Đợi em và nghĩ về tình yêu, nhân vật trữ tình đã thể hiện sự mong ngóng, chờ đợi, trong trạng thái tinh thần mừng vui, tin tưởng, rạo rực:

- Niềm tin vào tình cảm đôi ta đã cho anh niềm tin vững chãi để xua tan những lo âu, sợ hãi. Tình cảm nồng thắm, đồng điệu từ hai phía sẽ giúp đôi ta vượt qua tất cả đến với ánh sáng sớm mai tinh khôi và hạnh phúc sẽ hóa “sao vàng chi chít”.

- Cụm từ như “ta”, “tình ta” và cách ngắt nhịp khá bất ngờ ở câu cuối đã thể hiện rõ tình cảm chân thành, sâu sắc, chung thủy của nhân vật trữ tình.

Trả lời:

Trả lời:

- Dòng thơ then chốt: “Giật mình còn tưởng tiếng ai gọi đò”

- Lí do: Sau những giây phút hồi tưởng, nhờ tiếng ếch kêu lên đột ngột, câu thơ cuối thể hiện sự bất ngờ, giật mình của tác giả về một thời đã qua. Sự nuối tiếc quá khứ đẹp đẽ, không chấp nhận thực tại đã cho người đọc thấy rõ hơn niềm đau của tác giả trước cảnh nước mất nhà tan.

Trả lời:

“Tiếng ếch: khiến nhân vật trữ tình giật mình, ngỡ tiếng gọi đò vang vọng vì:

- Tiếng ếch” và “tiếng ai gọi đò” đều gắn với môi trường, không gian sống nước, vì vậy, liên tưởng hay sự “giật mình” của nhân vật trữ tình đã diễn ra hết sức tự nhiên. Phải chăng, đó không đơn giản là tiếng ếch, mà nó còn là tiếng gọi trong tiềm thức dội về của những ngày tháng xưa cũ trên mảnh quê hương thân thương mà chỉ cần một tác động nhỏ cũng khiến nhà thơ nhớ về.

- “Tiếng ếch” có thể chỉ là một âm thanh vô hồn nhưng “tiếng gọi đò” lại vời vợi nỗi niềm. Dòng sông trước mặt đã khác nhưng tác giả lại đang nhớ về những ngày thanh bình thưở trước với nỗi tiếc thương, nỗi nhớ về một thời thanh bình.

Trả lời:

“Tiếng gọi đò” ở đây là tiếng gọi của nỗi nhớ, của khát khao, của niềm thất vọng và hi vọng. Nó tích hợp được vừa âm thanh vọng đến từ bên ngoài, vừa tiếng kêu tha thiết của tâm tưởng, của hoài niệm. Tiếng gọi đò nhắc về một thời đã qua, giờ chỉ còn là những kí ức chập chờn. Đó là những năm tháng tươi đẹp, khi quê nhà vẫn còn thanh bình, yên ả, không phải chịu những mất mát, xấu xí mà chiến tranh gây ra.

Trả lời:

Sự kết nối giữa các hình ảnh trong bài thơ:

- Đó là những hình ảnh có sự kết nối với nhau bởi dòng sông Vị Hoàng (sông Lấp) và đều là những hình ảnh quen thuộc đặc trưng của mỗi làng quê (đặc biệt đối với tác gải, các hình ảnh đó lại càng đặc biệt). Nhìn thấy ruộng đồng, nhà cửa, ngô khoai, lắng nghe tiếng ếch vang vọng khiến tác giả nhớ về kí ức cũ bên dòng sông và tiếng gọi đò thân thuộc.

Trả lời:

- Theo ngữ cảnh, tứ thơ “loé sáng” trên nền những thao thức, trăn trở của nhà thơ. Trạng thái tinh thần đó là một khối “hỗn mang”, trong đó, các ý nghĩ chưa hình thành rõ ràng, các cảm xúc đan bện vào nhau thành một khối khó tách bạch, tương tự như những đám “tinh vân” vẫn vũ ở bước hình thành một thiên thể trong vũ trụ.

=> Tứ thơ là cách tổ chức, là “xương sống” giúp định hình trật tự bài thơ, giúp bài thơ thêm chặt chẽ, mọi yếu tố cấu thành đều liên kết với nhau và hướng đến ý tưởng lớn (hình tượng thơ, rung động thơ, nỗi niềm thơ).

Trả lời:

Thách thức mà nhà thơ phải vượt qua khi sáng tác một bài thơ cụ thể:

- Tác giả phải chịu một sự thôi thúc tinh thần rất mạnh từ bên trong cảm xúc, tuy nhiên, tác giả chưa thể hình dung được mình sẽ nói cái gì và nói như thế nào. Vì vậy, tác giả phải nung nấu để tìm ra được điều cốt lõi trong “nỗi niềm tinh vân” đang “giày vò” mình. Nghĩa lầ điều tác giả khao khát tìm được lúc này chính là sự “lóe sáng” của tứ thơ.

Trả lời:

- Những diễn giải về tứ thơ trong đoạn trích đã khái quát được vai trò của tứ thơ trong hoạt động sáng tác thơ và giúp những khái niệm trừu tượng về “tứ thơ” trở nên dễ hiểu hơn qua các ví dụ.

- Qua đoạn trích, người đọc có thể hiểu về tứ thơ chính là xương sống và làm điểm tựa cho sự phát triển của hình tượng thơm bài thơ. Tứ thơ đứng ở vị trí trung tâm của quá trình sáng tác thơ ca, chi phối sự liên kết tất cả các yếu tố của bài thơ thành một chỉnh thể thống nhất chặt chẽ.

Trả lời:

- Sử dụng phép thế “Tứ thơ” - “nó” để tạo sự liên kết tự nhiên, câu văn không bị trùng lặp.

- Sử dụng phép lặp “Tứ thơ”; “Nó”, “sự lóe sáng” để nhấn mạnh các chi tiết đó trong mỗi trường hợp.

- Dùng từ có nghĩa khẳng định ở câu cuối “Nói khái quát lại” để tổng kết, khẳng định lại vấn đề rõ ràng, rành mạch nhất.

Trả lời:

Nhắc đến Huy Cận, người đọc sẽ nghĩ ngay đến một nhà thơ xuất sắc trong phong trào Thơ mới với tập thơ “Lửa thiêng” mà tiêu biểu là thi phẩm Tràng giang - một bài thơ mang một nỗi buồn mênh mang, sâu lắng, vừa cổ điển vừa lãng mạn với một cấu tứ rất đặc biệt. Tràng giang được cấu tứ trên nền cảm hứng không gian sóng đôi: Có dòng “tràng giang” thuộc về thiên nhiên trong tư cách một không gian hữu hình và dòng “tràng giang” tâm hồn như một không gian vô hình trong tâm tưởng. Đây vốn là cấu tứ quen thuộc của Đường thi. Tiếp cận “tràng giang” trong tư cách dòng sông thiên nhiên có thể thấy một điều đặc biệt: khổ thơ nào cũng có thông điệp về nước. Thông điệp trực tiếp là các từ : “nước”, “con nước”, “dòng”... Thông điệp gián tiếp là các từ: “sóng gợi’ “cồn nhỏ”, “bèo dạt”, “bờ xanh” “bãi vàng”... Tiếp cận Tràng giang với tư cách dòng sông cảm xúc trong tâm hồn lại phát hiện thêm một điều thú vị nữa: Cảnh nào cũng gợi buồn. Sóng buồn vô hạn (buồn điệp điệp); gió đầy tử khí: “đìu hiu”; bến sông cô đơn vắng vẻ: “bến cô liêu”; nước với nỗi buồn trải khắp không gian: “sầu trăm ngả”. “Tràng giang” của Huy Cận đã thể hiện rõ nỗi buồn, cô đơn của con người trước không gian rộng lớn của vũ trụ, cuộc đời. Chính vì thế, cấu tứ của bài thơ đã góp phần hoàn thiện không chỉ là bức tranh về thiên nhiên mà còn là những nhạc điệu của tâm hồn tác giả; bài thơ mang vẻ đẹp cổ điển nhưng cũng rất hiện đại, đây chính là nét đặc trưng của thơ Huy Cận. 

Trả lời:

I. Mở bài

- Giới thiệu tác phẩm và lí do tác phẩm ấy để lại ấn tượng sâu sắc.

II. Thân bài

1. Giới thiệu tác phẩm

- Vợ chồng A Phủ là truyện ngắn đặc sắc và tiêu biểu của Tô Hoài viết về đời sống của người dân miền núi phía Bắc.

- Giá trị của truyện không chỉ ở nội dung thể hiện được cảnh sống khốn cùng của người dân miền núi bị áp bức, vùng lên phản kháng mãnh liệt mà còn ở những yếu tố nghệ thuật được sử dụng.

2. Giá trị của truyện

a. Giá trị nội dung

* Giá trị hiện thực

- Phản ánh chân thực số phận của người dân nghèo miền Tây Bắc dưới ách thống trị của bọn cường quyền phong kiến tàn bạo.

- Thấy rõ sự tàn bạo, độc ác của kẻ thù mà tiêu biểu là cha con nhà thống lí Pá Tra. Chúng đã bóc lột, hành hạ cả thể xác lẫn tinh thần người dân lao động nghèo, miền núi.

- Thông qua cuộc đời của Mị và A Phủ, Tô Hoài đã diễn tả thật sinh động quá trình thức tỉnh vươn lên tìm ánh sáng cách mạng của người dân nghèo Tây Bắc.

* Giá trị nhân đạo

- Cảm thông sâu sắc với nỗi thống khổ cả về tinh thần và thể xác của những người lao động nghèo khổ như Mị, A Phủ.

- Phát hiện và ca ngợi vẻ đẹp đáng quý ở Mị, A Phủ. Đó là vẻ đẹp khỏe khoắn, cần cù, yêu tự do và đặc biệt là sức sống tiềm tàng, mãnh liệt ở họ.

- Tố cáo ách thống trị phong kiến miền núi bạo tàn, lạc hậu đã chà đạp và bóc lột con người đến xương tủy.

- Hướng người lao động nghèo khổ đến con đường tươi sáng là tự giải phóng mình, tìm đến cách mạng và cầm súng chiến đấu chống lại kẻ thù.

b. Giá trị nghệ thuật

- Nghệ thuật miêu tả phong tục tập quán của Tô Hoài rất đặc sắc với những nét riêng (cảnh xử kiện, không khí lễ hội mùa xuân, những trò chơi dân gian, tục cướp vợ, cảnh cắt máu ăn thề...)

- Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên miền núi với những chi tiết, hình ảnh thấm đượm chất thơ.

- Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, sinh động, hấp dẫn. Truyện có kết cấu, bố cục chặt chẽ, hợp lý; dẫn dắt những tình tiết đan xen, kết hợp một cách khéo léo, tạo sức lôi cuốn.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật cũng rất thành công. Mỗi nhân vật được sử dụng bút pháp khác nhau để khắc họa tính cách khác nhau trong khi họ có số phận giống nhau. Tác giả tả ngoại hình, tả tâm lý với dòng kí ức chập chờn, những suy nghĩ thầm lặng để khắc họa nỗi đau khổ và sức sống của Mị, còn A Phủ thì tả ngoại hình, hành động và những mẩu đối thoại ngắn để thấy tính cách giản đơn.

- Ngôn ngữ tinh tế mang đậm màu sắc miền núi. Giọng điệu trần thuật có sự pha trộn giữa giọng người kể với giọng nhân vật nên tạo ra chất trữ tình.

III. Kết luận

- Tổng kết lại giá trị và đặc sắc gây ấn tượng của tác phẩm.

Trả lời:

I. Mở đầu

- Giới thiệu về vấn đề.

II. Thân bài

- Có thể đề cập đến một số tác phẩm văn học, phim nổi tiếng để so sánh, dẫn dắt vấn đề.

- Trình bày đôi nét điểm giống của thuyết trình một tác phẩm văn học và thuyết trình  về một tác phẩm thuộc loại hình nghệ thuật khác (ở đây là thuyết trình về phim): Cần giới thiệu tác giả, tên tác phẩm, nguồn gốc, thể loại, đôi nét về nội dung tác phẩm...

- Trình bày đôi nét điểm khác của thuyết trình một tác phẩm văn học và thuyết trình về một tác phẩm thuộc loại hình nghệ thuật khác (ở đây là thuyết trình về phim):

III. Kết luận

- Tổng kết lại về sự khác nhau của việc thuyết trình về một tác phẩm văn học với việc thuyết trình về một tác phẩm thuộc loại hình nghệ thuật khác.