Giáo án Luyện từ và câu: Chủ ngữ | Cánh diều Tiếng Việt lớp 4

HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN

HOẠT ĐỘNG CỦA HỌC SINH

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu

- GV kiểm tra sự chuẩn bị đồ dùng học tập của HS.

- Tạo tâm thế hứng thú cho HS và từng bước làm quen bài học.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS: Em hãy đặt câu theo kiểu Ai làm gì?, Ai là gì?, Ai như thế nào?.

- GV mời 1 – 2 HS chia sẻ.

- GV nhận xét và gợi ý:

+ Mẹ em là cô giáo.

+ Em bé đang xem tivi.

+ Lan là người cao nhất lớp.

- GV dẫn dắt, giới thiệu về bài mới: Ở lớp 2 và lớp 3, các em đã học về các kiểu câu Ai làm gì?, Ai là gì?, Ai thế nào?. Hôm nay, chúng ta sẽ tìm hiểu kĩ hơn về cấu tạo của các kiểu câu đó, trước hết là tìm hiểu về một thành phần chính trong câu: chủ ngữ.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Nhận xét

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS sẽ:

- Nắm được yêu cầu bài tập.

- Trả lời được những câu hỏi trong bài và vận dụng vào những BT có liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu tác dụng của bộ phận câu được in đậm.

- GV mời HS đọc BT 1. Cả lớp đọc thầm theo; làm bài vào VBT: Bộ phận in đậm trong mỗi câu sau được dùng để làm gì?

a) Ánh nắng là nguồn sáng vô giá.

Theo PHẠM NĂNG CƯỜNG

b) Con thỏ trắng này có vẻ bạo dạn lắm.

Theo NGUYỄN VĂN BÌNH

c) Mấy chú bé đi tìm chỗ ven suối để bắc bếp thổi cơm.

Theo TÔ HOÀI

- GV chiếu đề BT 1, mời 3 HS xếp các bộ phận in đậm vào nhóm thích hợp.

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án:

+ Bộ phận cho biết sự vật được giới thiệu trong câu là ai (con gì, cái gì,...): ánh nắng

+ Bộ phận cho biết sự vật được nêu hoạt động trong câu là ai (con gì, cái gì,...): Mấy chú bé.

+ Bộ phận cho biết sự vật được miêu tả đặc điểm, trạng thái trong câu là ai (con gì, cái gì,...): Con thỏ trắng này.

Nhiệm vụ 2: Đặt câu hỏi cho bộ phận câu được in đậm.

- GV mời 1 HS đọc BT 2. Cả lớp đọc thầm theo; làm bài vào VBT: Bộ phận nói trên trả lời cho câu gì?

- GV mời HS trả lời CH.

- GV nhận xét, đánh giá và chốt đáp án: Các bộ phận in đậm nói trên trả lời cho CH Ai? (Mấy chú bé); Con gì? (Con thỏ trắng này); Cái gì? (Ánh nắng).

- GV giới thiệu chO HS: Bộ phận trả lời cho CH Ai? hoặc Con gì?, Cái gì? mà các em mới tìm được là một thành phần chính của câu, gọi là chủ ngữ. Câu phải có chủ ngữ thì mới thể hiện được một ý trọn vẹn, mới dễ hiểu.

Hoạt động 2: Rút ra bài học

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Từ nhận xét rút ra bài học.

b. Tổ chức thực hiện

- GV mời 3 – 4 HS đọc nội dung Bài học trong SGK; giúp HS khắc sâu các thông tin Bài học:

+ Chủ ngữ là một trong hai thành phần chính của câu, cho biết:

Sự vật được giới thiệu, nhận xét trong câu là ai (con gì, cái gỉ,...).

Sự vật được nêu hoạt động trong câu là ai (con gì, cái gì,...).

Sự vật được miêu tả đặc điểm, trạng thái trong câu là ai (con gì, cái gì,...).

+ Chủ ngữ trả lời cho câu hỏi Ai? (hoặc Con gì?, Cái gì?).

Hoạt động 3: Luyện tập

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS:

- Vận dụng kiến thức vào BT có liên quan.

b. Tổ chức thực hiện

Nhiệm vụ 1: Tìm chủ ngữ trong câu

- 1 HS đọc BT 1. Cả lớp đọc thầm theo: Tìm chủ ngữ của mỗi câu trong đoạn văn sau:

Chú chuồn chuồn nước mới đẹp làm sao! Màu vàng trên lưng chú lấp lánh. Bốn cái cánh mỏng như giấy bóng. Hai con mắt long lanh như thuỷ tinh. Thân hình chủ nhỏ và thon vàng như màu vàng của nắng mùa thu.

Theo NGUYỄN THẾ HỘI

- HS thảo luận nhóm đôi, sau đó làm bài vào VBT.

- Một số HS phát biểu ý kiến (GV chiếu bài của HS).

- GV nhận xét, kết luận đáp án đúng (chủ ngữ là bộ phận câu được in đậm):

Chú chuồn chuồn nước/ mới đẹp làm sao! Màu vàng trên lưng chú/ lấp lánh. Bốn cái cánh/ mỏng như giấy bóng. Hai con mắt/ long lanh như thuỷ tinh. Thân hình chú/ nhỏ và thon vàng như màu vàng của nắng mùa thu.

Nhiệm vụ 2: Đặt câu

- GV mời 1 HS đọc yêu cầu của BT 2. Cả lớp đọc thầm theo và làm BT vào VBT: Đặt một câu nói về sức khỏe của em hoặc về việc em tập thể dục thể thao để bảo vệ sức khỏe. Xác định chủ ngữ của câu đó.

- GV mời một số HS phát biểu ý kiến (GV chiếu bài của HS); các HS khác nhận xét, góp ý.

- GV nhận xét, đánh giá và giúp HS diễn đạt cho hoàn chỉnh và đúng yêu cầu.

* CỦNG CỐ, DẶN DÒ

- GV nhận xét tiết học.

- GV nêu nhận xét về bài viếtđể cả lớp rút kinh nghiệm.

- HS chuẩn bị bài mới.

- HS lắng nghe, chuẩn bị.

- HS chia sẻ.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, chuẩn bị vào bào mới.

- HS đọc yêu cầu BT.

- HS thực hiện theo hướng dẫn.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc yêu cầu BT.

- HS trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc bài.

- HS đọc yêu cầu BT.

- HS thảo luận nhóm.

- HS phát biểu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS đọc yêu cầu BT.

- HS phát biểu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, thực hiện.