Nội dung bài viết

    Xem thêm

    Giải Vật Lí 11 Bài 5 (Kết nối tri thức): Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa

    Với giải bài tập Vật Lí 11 Bài 5: Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa sách Kết nối tri thức hay nhất, chi tiết giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Vật Lí 11 Bài 5.

    1 5,680 18/09/2024
    Trang trước
    Chia sẻ
    Trang sau  

    Giải Vật Lí 11 Bài 5: Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa

    Bài giảng Bài 5: Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa - Kết nối tri thức

    Giải Vật lí 11 trang 20

    Khởi động trang 20 Vật Lí 11: Ở lớp 10, khi học về chuyển động của vật, ta đã biết có sự chuyển hoá giữa động năng và thế năng của vật. Vậy trong dao động điều hoà có sự chuyển hoá tương tự không?

    Lời giải:

    Trong dao động điều hòa cũng có sự chuyển đổi giữa động năng và thế năng vì có sự thay đổi về vận tốc đồng thời cũng có sự thay đổi về li độ trong quá trình dao động.

    Giải Vật lí 11 trang 21

    Hoạt động 1 trang 21 Vật Lí 11: Hình 5.3 là đồ thị động năng và thế năng của một vật dao động điều hòa li độ. Hãy phân tích sự chuyển hóa giữa động năng và thế năng bằng đồ thị

    Hình 5.3 là đồ thị động năng và thế năng của một vật dao động điều hoà theo li độ

    Lời giải:

    Khi vật di chuyển từ biên âm đến vị trí cân bằng thì thế năng giảm động năng tăng và ngược lại.

    Khi vật đi chuyển từ vị trí cân bằng đến biên dương thì thế năng tăng động năng giảm và ngược lại.

    Vật đạt động năng cực đại khi ở vị trí cân bằng và cực tiểu khi ở vị trí biên còn thế năng thì ngược lại.

    Hoạt động 2 trang 21 Vật Lí 11: Hình 5.4 là đồ thị động năng và thế năng của một vật dao động điều hòa theo thời gian.

    a) Động năng và thế năng của vật thay đổi như thế nào trong các khoảng thời gian: từ 0 đến T4, từ T4đến T2, từ T2đến 3T4, từ 3T4đến T.

    b) Tại các thời điểm: t = 0; t = T8; t =T4; t = 3T8, động năng và thế năng của vật có giá trị như thế nào (tính theo W). Nghiệm lại để thấy ở mỗi thời điểm đó Wđ + Wt = W.

    Hình 5.4 là đồ thị động năng và thế năng của một vật dao động điều hoà theo thời gian

    Lời giải:

    a) Từ 0 đến T4: Wđ tăng từ 0 đến giá trị lớn nhất tại T4, Wt giảm từ giá trị lớn nhất về 0 tại T4.

    Từ T4đến T2: Wđ giảm từ giá trị lớn nhất về 0 tại T2, Wt tăng từ 0 đến giá trị lớn nhất tại T2.

    Từ T2đến 3T4: Wđ tăng từ 0 đạt giá trị lớn nhất tại 3T4,Wt giảm từ giá trị lớn nhất về 0 tại 3T4.

    Từ 3T4đến T: Wđ giảm từ giá trị lớn nhất về 0 tại T, Wt tăng từ 0 đến giá trị lớn nhất tại T.

    b) Tại thời điểm t = 0: Wđ = 0, Wt = W.

    Tại thời điểm t = T8: Wđ = Wt = W2.

    Tại thời điểm t = T4: Wđ = W, Wt = 0.

    Tại thời điểm t = 3T8: Wđ = Wt = W2.

    → ở mỗi thời điểm trên ta đều có: Wđ + Wt = W.

    IV. Cơ năng của con lắc đơn và con lắc lò xo

    Giải Vật lí 11 trang 22

    Hoạt động 1 trang 22 Vật Lí 11: Làm thí nghiệm để xác nhận rằng khi góc lệch α0 ≤ 10o thì chu kì của con lắc đơn gần như không phụ thuộc vào biên độ dao động

    Lời giải:

    Vị trí của con lắc đơn được xác định bằng li độ dài s hay li độ góc α

    Thế năng của con lắc đơn là thế năng trọng trường.

    Chọn mốc tính thế năng ở vị trí cân bằng thì thế năng của con lắc ở li độ góc α là: Wt = mgl(1-cosα)

    mà (1-cosα)=2sin2α2 với α0 ≤ 10o thìsin⁡α2≈α2 (α tính theo rad)

    Khi đó Wt = mglα22 với α =sl suy ra: Wt = mgls22l2=12mgls2

    Tại vị trí biên độ có Wt = W nên ta có 12mgls2=12mω2A2

    →ω=gl→T=2πlg

    vậy với góc lệch α0 ≤ 10° thì chu kì của con lắc đơn gần như không phụ thuộc vào biên độ dao động

    Hoạt động 2 trang 22 Vật Lí 11: Một con lắc lò xo có độ cứng k và vật nặng có khối lượng m.

    1. Tính chu kì

    2. Đo chu kì T bằng đồng hồ. So sánh kết quả tính ở câu 1.

    Lời giải:

    1. Chu kì của con lắc lò xo là: T=2πmk

    2. Thực hiện bằng đồng hồ bấm giờ.

    Kết quả tham khảo: giống với kết quả tính ở câu 1 với sai số nhỏ hơn 0,01s.

    Bài tập

    Giải Vật lí 11 trang 23

    Câu hỏi 1 trang 23 Vật Lí 11: Một con lắc lò xo có vật nặng khối lượng 0,4 kg, dao động điều hòa. Đồ thị vận tốc v theo thời gian t như hình 5.7. Tính:

    a) Vận tốc cực đại của vật.

    b) Động năng cực đại của vật.

    c) Thế năng cực đại của con lắc.

    d) Độ cứng k của lò xo.

    Tài liệu VietJack

    Lời giải:

    Từ đồ thị ta có T = 1,2s → ω=2πT=53 (rad/s)

    a) Vận tốc cực đại của vật vmax = 0,3 cm/s = 0,003m/s=ωA→A=0,0018m

    b) Động năng cực đại của vật là Wđmax = 12mω2A2 = 4,5.10-6 (J)

    c) Theo định luật bảo toàn cơ năng ta có Wtmax = Wđmax = 4,5.10-6 (J)

    d) Độ cứng k của lò xo tính theo công thức: T = 2πmk → k≈11N/m

    Câu hỏi 2 trang 23 Vật Lí 11: Một con lắc lò xo có độ cứng k = 100 N/m, vật nặng có khối lượng m = 200 g, dao động điều hòa với biên độ A = 5 cm.

    a) Xác định li độ của vật tại thời điểm động năng của vật bằng 3 lần thế năng của con lắc.

    b) Xác định tốc độ của vật khi qua vị trí cân bằng.

    c) Xác định thế năng của con lắc khi vật có li độ x = -2,5 cm

    Lời giải:

    Ta có:

    Độ cứng k = 100 N/m

    Khối lượng m = 200 g = 0,2 kg

    Biên độ A = 5 cm = 0,05 m

    a) Wđ = 3 Wt

    Theo định luật bảo toàn cơ năng W = Wđ + Wt = 4Wt

    →12mω2A2=412mω2x2→x=±2,5(cm)

    b) Tần số góc ω = km=105 (rad/s)

    Khi vật đi qua vị trí cân bằng vật có tốc độ lớn nhất

    V = ωA = 0,05. 105 = 52 (m/s)

    c) Wt1 = 12mω2x2 = 1562,5 (s).

    Lý thuyết Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa

    I. Động năng

    - Động năng của vật dao động điều hòa được xác định bởi biểu thức

    Wd=12mω2(A2−x2)

    Lý thuyết Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa (Kết nối tri thức 2023) hay, chi tiết | Vật Lí 11 (ảnh 2)

    - Đồ thị cho thấy, khi vật đi từ VTCB tới vị trí biên thì động năn của vật đang từ cực đại giảm đến 0. Khi vật đi từ vị trí biên về VTCB thì động năng của vật tăng từ 0 đến giá trị cực đại

    II. Thế năng

    - Theo định luật bảo toàn năng lượng, nếu bỏ qua ma sát thì động năng của vật không mất đi mà chuyển dần thành thế năng của vật và ngược lại nên ta có:

    Wt=12mω2x2

    Lý thuyết Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa (Kết nối tri thức 2023) hay, chi tiết | Vật Lí 11 (ảnh 3)

    - Đồ thị biến thiên thế năng theo li độ x cũng là một đường Parabol nhưng bề lõm hướng lên như hình 5.2 và có giá trị cực đại: Wtmax=Wdmax=12mω2A2

    III. Cơ năng

    - Trong dao động điều hòa, có sự chuyển hóa qua qua lại giữa động năng và thế năng của vật, còn cơ năng, tức tổng động năng và thế năng thì được bảo toàn

    W=Wd+Wt=12mω2A2

    IV. Cơ năng của con lắc đơn và con lắc lò xo

    1. Con lắc lò xo

    Lý thuyết Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa (Kết nối tri thức 2023) hay, chi tiết | Vật Lí 11 (ảnh 4)

    - Nếu bỏ qua ma sát thì dao động của con lắc lò xo là dao động điều hòa

    - Chọn mốc thế năng ở VTCB thì thế năng của con lắc lò xo khi ở li độ x là:

    Wt=12kx2

    Với k là độ cứng lò xo

    Ta có: ω=km và chu kì của con lắc lò xo là: T=2πmk

    - Cơ năng của con lắc lò xo: W=Wd+Wt=12mω2A2=hằng số

    2. Con lắc đơn

    - Vị trí của con lắc đơn được xác định bằng li độ dài s hay li độ góc α

    Lý thuyết Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa (Kết nối tri thức 2023) hay, chi tiết | Vật Lí 11 (ảnh 5)

    - Thế năng của con lắc đơn là thế năng trọng trường. Chọn mốc thế năng ở VTCB thì thế năng của con lắc ở li độ góc α là:

    Wt=mglα22=12mgls2

    - Ta có: ω=gl

    - Tương tự với con lắc lò xo ta có: W=12mω2A2=hằng số

    V. Sơ đồ từ duy Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa

    Lý thuyết Động năng. Thế năng. Sự chuyển hóa năng lượng trong dao động điều hòa (Kết nối tri thức 2023) hay, chi tiết | Vật Lí 11 (ảnh 1)

    Xem thêm lời giải bài tập Vật Lí lớp 11 Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

    Bài 1: Dao động điều hòa

    Bài 2: Mô tả dao động điều hoà

    Bài 3: Vận tốc, gia tốc trong dao động điều hoà

    Bài 4: Bài tập về dao động điều hoà

    Bài 6: Dao động tắt dần. Dao động cưỡng bức. Hiện tượng cộng hưởng

    Tham khảo các loạt bài Vật lí 11 khác:

    Bài viết cùng lớp mới nhất

    Xem thêm
    1 5,680 18/09/2024
    Trang trước
    Chia sẻ
    Trang sau  

    Xem thêm các chương trình khác: