Giải Lịch sử 8 trang 81 Kết nối tri thức

Với Giải Lịch sử 8 trang 81 Bài 17: Cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược từ năm 1858 đến năm 1884 sách Kết nối tri thức giúp học sinh dễ dàng làm bài tập Lịch sử 8.

1 333 23/04/2023

Trang trước

Trang sau

Giải Lịch sử 8 trang 81 Kết nối tri thức

Câu hỏi trang 81 Lịch Sử 8: Nêu nguyên nhân đề xuất và nội dung một số bản điều trần, đề nghị cải cách của các quan lại, sĩ phu yêu nước vào nửa cuối thế kỉ XIX.

Trả lời:

- Nguyên nhân đề xuất:

+ Ở nửa sau thế kỉ XIX, triều Nguyễn lâm vào tình trạng khủng hoảng nghiêm trọng, đất nước suy yếu, lại phải lo đối phó với cuộc xâm lược của thực dân Pháp.

+ Một số quan lại, sĩ phu thức thời đã nhận thức rõ sự bảo thủ của triều đình nên đã mạnh dạn đem kinh nghiệm và hiểu biết của bản thân xây dựng các bản điều trần gửi lên triều đình Huế đề nghị thực hiện cải cách.

- Nội dung một số bản điều trần, đề nghị cải cách:

+ Từ năm 1863 đến năm 1871, Nguyễn Trường Tộ đã gửi lên triều đình nhiều bản điều trần, đề nghị chấn chỉnh bộ máy quan lại, phát triển công thương, tài chính, chỉnh đốn võ bị, ngoại giao, cải tổ giáo dục.

+ Năm 1868, Trần Đình Túc, Phạm Huy Tế, Đinh Văn Điền đã đề nghị triều đình mở cửa biển Trà Lý (Nam Định), đẩy mạnh khai hoang, khai mỏ, mở mang thương nghiệp, củng cố quốc phòng.

+ Năm 1873, Viện Thương Bạc tấu thỉnh lên vua Tự Đức, đề nghị mở ba cửa biển ở miền Bắc và miền Trung để phát triển ngoại thương.

+ Vào các năm 1877 và 1882, Nguyễn Lộ Trạch đã gửi các bản "Thời vụ sách" lên vua Tự Đức, đề nghị chấn hưng dân khí, khai thông dân trí, bảo vệ đất nước.

Luyện tập - Vận dụng

Luyện tập trang 81 Lịch Sử 8: Lập và hoàn thành bảng hệ thống (theo gợi ý dưới đây) về quá trình thực dân Pháp xâm lược Việt Nam và cuộc kháng chiến chống xâm lược của nhân dân ta (1858 - 1884).

Giai đoạn	Quá trình xâm lược của thực dân Pháp	Thái độ và đối sách của triều đình Huế	Thái độ và hành động của nhân dân	Kết quả, ý nghĩa
1858 - 1873
1873 - 1884

Trả lời:

Giai đoạn	Quá trình xâm lược của thực dân Pháp	Thái độ và đối sách của triều đình Huế	Thái độ và hành động của nhân dân	Kết quả, ý nghĩa
1858 đến 1873	- Tháng 9/1858, tấn công bán đảo Sơn Trà (Đà Nẵng)	- Lãnh đạo nhân dân kháng chiến chống Pháp.	- Phối hợp cùng quân triều đình để chống Pháp.	- Bước đầu làm thất bại âm mưu đánh nhanh thắng nhanh của Pháp.
	- Tháng 2/1859, tấn công thành Gia Định.	- Chống cự yếu ớt rồi nhanh chóng tan rã.	- Tự động nổi lên đánh giặc.	- Kế hoạch đánh nhanh thắng nhanh của Pháp thất bại.
	- Đầu năm 1860, rút bớt lực lượng ở Gia Định để san sẻ cho các chiến trường khác	- “Thủ hiểm” trong Đại đồn Chí Hòa.	- Phong trào chống Pháp vẫn diễn ra sôi nổi	- Triều đình bỏ lỡ thời cơ đánh đuổi quân Pháp.
	- Đầu năm 1861, tấn công Đại đồn Chí Hòa, mở rộng đánh chiếm Gia Định.	- Kháng cự quyết liệt nhưng không cản được giặc.	- Phong trào chống Pháp vẫn diễn ra sôi nổi	- Pháp làm chủ được Gia Định.
	- Đầu năm 1862, lần lượt đánh chiếm các tỉnh Định Tường, Biên Hòa, Vĩnh Long	- Kí với Pháp Hiệp ước Nhâm Tuất. - Yêu cầu nhân dân bãi binh.	- Kiên quyết chống Pháp bất chấp lệnh bãi binh của triều đình.	- Pháp chiếm được 3 tỉnh Đông Nam Kì và đảo Côn Lôn
	- Năm 1867, Pháp chiếm 3 tỉnh miền Tây Nam Kì.	- Nuôi hi vọng giành lại những vùng đất đã mất bằng con đường thương thuyết.	- Cuộc kháng chiến chống Pháp diễn ra ngày càng mạnh mẽ.	- Pháp chiếm được 3 tỉnh Tây Nam Kì; củng cố bộ máy cai trị và chuẩn bị cho các bước xâm lược tiếp theo.
1873 đến 1884	- Cuối năm 1873, Pháp tấn công Bắc Kì lần thứ nhất	- Chiến đấu quyết liệt nhưng thất bại. - Kí hiệp ước Giáp Tuất	- Kháng chiến chống Pháp diễn ra sôi nổi, tiêu biểu: trận Cầu Giấy,…	- Nhà Nguyễn công nhận 6 tỉnh Nam Kì thuộc Pháp. - Pháp có điều kiện gây dựng cơ sở để tiếp tục xâm lược.
	- Năm 1882, Pháp tấn công Bắc Kì lần thứ hai.	- Chiến đấu quyết liệt nhưng thất bại. - Cầu viện nhà Thanh.	- Kháng chiến chống Pháp diễn ra sôi nổi, tiêu biểu: trận Cầu Giấy,…	- Cuộc chiến đấu của nhân dân Bắc kì gây cho Pháp nhiều tổn thất.
	- Năm 1883, tấn công cửa biển Thuận An	- Kí Hiệp ước Hác-măng (1883) sau đó tiếp tục kí Hiệp ước Pa-tơ-nốt (1884)	- Tiếp tục nổi dậy chống Pháp ở khắp nơi.	- Thực dân Pháp cơ bản hoàn thành quá trình xâm lược Việt Nam.

Vận dụng 1 trang 81 Lịch Sử 8: Có ý kiến cho rằng: Triều đình nhà Nguyễn phải chịu toàn bộ trách nhiệm trong việc để mất nước. Em đồng ý với ý kiến trên không? Vì sao?

Trả lời:

(*) Tham khảo:

♦ Không đồng ý với ý kiến: triều đình nhà Nguyễn phải chịu toàn bộ trách nhiệm trong việc để mất nước. Vì: có nhiều nguyên nhân (khách quan và chủ quan) khiến cuộc kháng chiến chống Pháp thất bại của nhân dân Việt Nam thất bại.

- Nguyên nhân khách quan: tương quan lực lượng về mọi mặt giữa Việt Nam và Pháp quá chênh lệch và ngày càng chuyển biến theo chiều hướng có lợi cho Pháp

- Nguyên nhân chủ quan:

+ Chế độ phong kiến chuyên chế ở Việt Nam lâm vào khủng hoảng, suy yếu nghiêm trọng trên tất cả các lĩnh vực. Điều này khiến cho nội lực đất nước suy yếu, sức dân suy kiệt, do đó, Việt Nam gặp nhiều khó khăn trong việc đương đầu với một kẻ thù mạnh như Pháp.

+ Triều đình nhà Nguyễn thiếu quyết tâm kháng chiến, phạm nhiều sai lầm cả về đường lối chỉ đạo chiến đấu và đường lối ngoại giao.

+ Các phong trào đấu tranh chống Pháp của quần chúng nhân dân diễn ra lẻ tẻ; có nhiều hạn chế về đường lối và lực lượng lãnh đạo,...

♦ Tuy nhiên, nhà Nguyễn cần chịu trách nhiệm chính, trách nhiệm lớn nhất trong việc để nước ta rơi vào tay Pháp. Vì:

+ Trước vận nước nguy nan, nhiều sĩ phu tiến bộ, đã mạnh dạn đề nghị triều đình cải cách, canh tân đất nước. Tuy nhiên, nhà Nguyễn đã khước từ hoặc thực hiện một cách nửa vời, đồng thời tiếp tục thực hiện những chính sách nội trị, ngoại giao lạc hậu khiến cho sức nước, sức dân suy kiệt.

+ Trong quá trình chiến đấu chống thực dân Pháp xâm lược, nhà Nguyễn đã thiếu quyết tâm kháng chiến, phạm nhiều sai lầm cả về đường lối chỉ đạo chiến đấu và đường lối ngoại giao, dẫn đến việc bỏ lỡ nhiều thời cơ phản công quân Pháp.

Vận dụng 2 trang 81 Lịch Sử 8: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo, internet, hãy viết bài giới thiệu hoặc làm thẻ nhớ về một nhân vật lịch sử tiêu biểu trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược của nhân dân Việt Nam (1858 - 1884) mà em yêu thích nhất theo dàn ý sau:

- Đóng góp/vai trò của nhân vật trong cuộc kháng chiến.

- Địa danh, công trình hiện nay liên quan đến nhân vật mà em biết.

- Bài học mà em học được từ nhân vật.

Trả lời:

(*) Tham khảo: thẻ nhớ về nhân vật Nguyễn Trung Trực

Tìm hiểu thông tin từ sách, báo, internet, hãy viết bài giới thiệu