Bố cục Cốm Vòng hay, chính xác nhất - Chân trời sáng tạo

Bố cục Cốm Vòng - Ngữ văn lớp 7 Chân trời sáng tạo

Bài giảng Ngữ văn Cốm Vòng - Chân trời sáng tạo

A. Bố cục Cốm Vòng

- Phần 1: Từ đầu…tơ hồng quấn quýt : giới thiệu món ăn

- Phần 2: Tiếp theo…sản xuất được cốm quý:nơi sản xuất cốm ngon

- Phần 3: Tiếp theo…cốm có còn là cốm đâu: nguyên liệu và quy trình làm cốm

- Phần 4: Còn lại: Cảm nhận của tác giả về món ăn

B. Nội dung chính Cốm Vòng

Văn bản Cốm Vòng là tùy bút bày tỏ tình cảm yêu mến, trân trọng với cốm - món ăn giản dị thường ngày nhưng đậm đà hương vị của quê hương.

C. Tóm tắt Cốm Vòng

Tóm tắt tác phẩm Cốm Vòng (Mẫu 1)

Cốm và hồng nhìn tương phản nhưng thực chất khi ăn cùng lại nâng vị ngon của nhau lên. Hình ảnh những cô gái làng Vòng đi bán cốm thật mộc mạc, bình dị. Thôn Vòng Hậu và Vòng Sở ở Làng Vòng chính là nơi sản xuất ra cốm. Cốm nguyên là cái hạt non của “thóc nếp hoa vàng”. Lúa ngắt ở cánh đồng về, phải tuốt cho những hạt thóc rơi ra. Những người đàn bà làng Vòng khéo léo đảo cốm, hay giã cốm cũng đều tay. Thóc giã ra rồi sàng, rồi hồ cốm và cuối cùng được trình bày trên lá chuối, lá sen để đem đi bán. Người thưởng thức cốm cũng phải thật tinh tế.

Tóm tắt tác phẩm Cốm Vòng (Mẫu 2)

Lúa ngắt ở cánh đồng về, phải tuốt cho những hạt thóc rơi ra. Những người đàn bà làng Vòng khéo léo: Thóc giã ra rồi sàng, rồi hồ cốm và cuối cùng được trình bày trên lá chuối, lá sen để đem đi bán. Cuối cùng, khi ta ăn những hạt cốm non cũng cũng phải thật tinh tế, thanh nhã.

D. Tác giả, tác phẩm Cốm Vòng

I. Tác giả

- Vũ Bằng (1913- 1984)

- Quê quán: Hà Nội

- Phong cách nghệ thuật: văn của ông tràn đầy cảm xúc , biểu hiện sự tinh tế .Tùy bút chứa đựng nét trữ tình, nét thơ, hướng vào biểu hiện thế giới nội tâm phong phú

- Tác phẩm chính: Miếng ngon Hà Nội( 1960), Miếng lạ miền Nam(1969), …

II. Tác phẩm Cốm Vòng

1. Thể loại: Tùy bút

2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Trích từ tác phẩm Miếng ngon Hà Nội xuất bản năm 1960

3. Phương thức biểu đạt: Biểu cảm, miêu tả,thuyết minh, bình luận

4. Tóm tắt tác phẩm Cốm Vòng

- Tác giả viết về Cốm Vòng một đặc sản nổi tiếng của làng Vòng. Giới thiệu nguyên liệu làm ra cốm .Bên cạnh đó, tác giả còn thuyết minh quy trình làm ra cốm. Đây là một đặc sản ngon dành cho người sành ăn

5. Bố cục tác phẩm Cốm Vòng

- Phần 1: Từ đầu…tơ hồng quấn quýt : giới thiệu món ăn

- Phần 2: Tiếp theo…sản xuất được cốm quý:nơi sản xuất cốm ngon

- Phần 3: Tiếp theo…cốm có còn là cốm đâu: nguyên liệu và quy trình làm cốm

- Phần 4: Còn lại: Cảm nhận của tác giả về món ăn

6. Giá trị nội dung tác phẩm Cốm Vòng

- Giới thiệu một món ăn đặc sản Cốm làng Vòng về nguyên liệu và quy trình làm ra món ăn

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Cốm Vòng

- Sử dụng biện pháp liệt kê

- Miêu tả chi tiết về món ăn

- Hình ảnh mang sức gợi cao

- Lời văn giàu chất thơ, nhẹ nhàng, êm ái sâu sắc

III. Tìm hiểu chi tiết tác phẩm Cốm Vòng

1. Đặc sản Cốm Vòng

- Tạo nên một món ăn vô cùng ngon khi kết hợp với hồng

+ Tưởng xung khắc nhưng lại thắm đượm với nhau

+ Một thứ giản dị mà thanh khiết

+ Một thứ chói lọi mà vương giả

- Hình ảnh quen thuộc cô gái làng vòng đi bán cốm trong buổi sáng mùa thu

+ Mộc mạc ưa nhìn đầu trùm nón lá

- Đây là đặc sản của làng Vòng

- Nguyên liệu chính làm ra cốm

+ Thóc nếp hoa vàng

- Quy trình làm cốm

+ Cắt thóc về trong 24 tiếng phải chế hóa hạt thóc ra cốm

+ Kị nhất không được vò, đập mà phải tuốt

+ Đem thóc đảo trong nồi rang

+ Xay, giã cốm phải gượng nhẹ

+Sau khi giã xong bắt đầu sàng

+ Lấy mạ giã ra hòa với nước làm thành hồ

+ Trình bày cốm ra lá sen, lá chuối

+ Xẻ cốm

→ Quy trình làm ra cốm rất phức tạp, tốn nhiều công sức. Công việc này đòi hỏi sự tỉ mỉ, cẩn thận của những người thợ lành nghề

2. Cảm xúc của tác giả về món ăn

- Đây là món ăn dân dã, quà tặng quý giá từ thiên nhiên

+Món quà trang nhã của thần nông

- Bởi vì quý giá nên cách ăn cốm cũng là cả một nghệ thuật

+ Ăn miếng cốm cho ra miếng cốm

+ Người ta cũng cần bày tỏ một chút gì thanh lịch cao quý

+ Phải trân trọng từng hạt, tránh để rơi vãi

- Khi ăn cốm phải nhai nhẹ nhàng cảm nhận vị ngon của món ăn

+ Cảm nhận và hình dung ra hương vị.

E. Đọc tác phẩm Cốm Vòng

[…]

Tôi đố ai tìm được một thứ sản phẩm gì của đất nước thương yêu mà biểu dương được tinh thần của những cuộc nhân duyên giữa trai gái như hồng và cốm!

Mầu sắc tương phản mà lại tôn lẫn nhau lên; đến cái vị của hai thức đó, tưởng là xung khắc mà ai ngờ lại cũng thắm đượm với nhau! Một thứ gì giản dị mà thanh khiết, một thứ thì chói lọi mà vương giả; nhưng đến lúc ăn vào thì vị ngọt lừ của hồng nâng mùi thơm của cốm lên, […] như trai gái xứng đôi, như trai gái vừa đôi… mà những mảnh lá chuối tước tơi để đệm hồng chính là những sợi tơ hồng quấn quýt.

Có ai, một buổi sáng mùa thu, ngồi nhìn ra đường phố, thấy những cô gái làng Vòng gánh cốm đi bán mà không nghe thấy lòng rộn rã yêu đương?

Đó là những cô gái mộc mạc ưa nhìn “đầu trùm nón lá” vắt vẻo đi từ tinh mơ lên phố để bán cốm cho khách Hà Nội có tiếng là sành ăn.

Nhưng tại sao lại chỉ có con giá, đàn bà làng Vòng đi bán cốm? Mà tại sao trong tất cả đồng quê đất Việt ngút ngàn những ruộng lúa thơm tho lại chỉ riêng có làng Vòng sản ra được cốm?

Đó là một câu hỏi mà đến bây giờ người ta vẫn còn thắc mắc, chưa nhất thiết trả lời phân minh bề nào. Là tại vì đất làng Vòng được tưới bón với một phương pháp riêng nên ruộng của họ sản xuất ra được thứ lúa riêng làm cốm? Hay là tại vì nghệ thuật truyền thống rất tinh vi của người làng Vòng nên cốm của họ đặc biệt thơm ngon?

Dù sao, ta cũng nên biết rằng làng Vòng (ở cách Hà Nội độ sáu, bảy cây số) chia ra làm bốn thôn là Vòng Tiền, Vòng Hậu, Vòng Sở, Vòng Trung; nhưng chỉ có hai thôn Vòng Hậu và Vòng Sở là sản xuất được cốm quý.

Cốm nguyên là cái hạt non của “thóc nếp hoa vàng”. Một ngày đầu tháng tám, đi dạo những vùng trồng lúa đó, ta sẽ thấy ngào ngạt mùi lúa chín xen với mùi cỏ, mùi đất của quê hương làm cho ta nhẹ nhõm và đôi khi… phơi phới.

Hỡi anh đi đường cái, hãy cúi xuống hái lấy một bông lúa mà xem. Hạt thóc nếp hoa vàng trông cũng giống hạt thóc nếp thường, nhưng nhỏ hơn một chút mà cũng tròn trặn hơn. Anh nhấm thử một hạt, sẽ thấy ở đầu lưỡi ngọt như sữa người.

Người làng Vòng đi ngắt lúa về và nội trong hai mươi bốn tiếng đồng hồ phải bắt tay vào việc chế hóa hạt thóc ra thành cốm.

[…]

Lúa ngắt đem ở cánh đồng về, kị nhất là không được vò hay đập, nhưng phải tuốt để cho những hạt thóc vàng rơi ra. Người ta cho rằng bí quyết của cốm Vòng là lúc đem đảo ở trong những nồi rang.

Tất cả cái khéo tay, cộng với những kinh nghiệm lâu đời xui cho người đàn bà làng Vòng đảo cốm trong những nồi rang vừa dẻo; lửa lúc nào cũng phải đều; nhất là củi đun phải là thứ củi gỗ cháy âm, chứ không được dùng đến củi rơm hay củi đóm.

Công việc xay, gãi cũng cần phải gượng nhẹ, chu đáo như vậy: chày giã không được nặng quá, mà giã thì phải đều tay, không được chậm vì cốm sẽ nguội đi, thứ nhất là phải đào từ dưới lên, từ trên xuống cho đều, không lỏi.

Những hạt thóc nào hái vừa vặn thì dẻo; hơi già, ăn cứng mình; mà non quá, hãy còn nhiều sữa thì quánh lại với nhau từng mảng. Thứ cốm sau đó gọi là cốm dót.

Thóc giã xong rồi, người ta sàng. Trấu bay ra cùng với những hạt cốm nhẹ nhàng nhất: cốm đó là cốm đầu nia. Còn các thứ cốm khác thì là cốm thường, nhưng tất cả ba thứ đó không phải sàng sảy xong là đã ăn được ngay đâu; còn phải qua một giai đoạn nữa là hồ.

Người ta lấy mạ giã ra, hòa với nước, làm thành một thứ phẩm xanh màu lá cây rồi hồ cốm cho thật đều tay: cốm đương mộc mạc, nổi hẳn màu lên và duyên dáng như cô gái dậy thì bỗng tự nhiên đẹp trội lên trong một buổi sáng mùa xuân tươi tốt.

Bây giờ, chỉ còn việc trình bày nữa là xong: cốm được tãi ra thật mỏng trên những mảnh lá chuối hay những cái lá sen (người ta gọi thế là lá cốm hay mẻ cốm) rồi xếp vào thúng để gánh đi bán, tinh khiết và thơm tho lạ lùng. […]

Đã có lúc ngồi nhìn người hàng cốm xẻ từng mẻ cốm sang chiếc lá sen to để gói lại cho khách hàng, tôi đã tẩn mẩn ngẫm nghĩ nhiều. Ờ mà thật vậy, sao cứ phải là lá sen mới gói được cốm? Mà sao cứ phải là rơm tươi của cây lúa mới đem buộc được gói cốm? Có một khi tôi đã thử tưởng tượng người ta dùng giấy bóng kính tốt đẹp để gói cốm và dùng dây lụa để buộc gói cốm, nhưng mới thoáng nghĩ như thế, tôi đã thấy tất cả một sự lố lăng, tất cả một sự thô kệch, nói tóm lại là tất cả một sự… khó thương! Còn gì là cốm nữa! Làm vậy, cốm có còn là cốm đâu!

Cốm, một món quà trang nhã của Thần Nông đem từ những đồng quê bát ngát của tổ tiên ta lại cho ta, không thể khứng chịu được những cái gì phàm tục.

Vì thế, ăn miếng cốm cho ra miếng cốm, người ta cũng cần phải tỏ ra một chút gì thanh lịch, cao quý; phải biết tiếc từng hạt rơi, hạt vãi, và nhất là phải ăn từng chút một, lấy ngón tay nhón lấy từng chút một, chứ không được phũ phàng.

Ta vừa nhai nhỏ nhẹ, vừa ngẫm nghĩ đến tính chất thơm của cốm thoang thoảng mùi lúa đòng đòng, tính chất ngọt của cốm phiêu phiêu như khí trời trong sạch và ta sẽ thấy rằng ăn một miếng cốm vào miệng là ta nuốt cả hương thơm của những cánh đồng quê của ông cha ta vào lòng. Dịu dàng biết chừng nào! Mà cảm khái nhường bao!

[…]

F. Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Cốm Vòng

Nói về cốm đặc trưng của làng Vòng tại Hà Nội.

Xem thêm các bài tóm tắt tác giả tác phẩm Ngữ văn 7 hay, chi tiết khác:

Bố cục Mùa thu về Trùng Khánh nghe hạt dẻ hát

Bố cục Thu sang

Bố cục Mùa phơi sân trước

Bố cục Chúng ta có thể đọc nhanh hơn

Bố cục Cách ghi chép để nắm chắc nội dung bài học