Lý thuyết Lịch sử 6 Bài 18 (Kết nối tri thức): Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

Lý thuyết Lịch sử 6 Bài 18: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

A. Lý thuyết Lịch sử 6 Bài 18: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

1. Họ Khúc và họ Dương dựng quyền tự chủ

a. Cuộc nổi dậy của Khúc Thừa Dụ và cải cách của Khúc Hạo

- Nhân cơ hội nhà Đường suy yếu, năm 905, Khúc Thừa Dụ đã nổi dậy đánh chiếm thành Tống Bình, lật đổ chính quyền đô hộ rồi tự xưng là tiết độ sứ, xây dựng chính quyền tự chủ của người Việt. 

- Năm 907, Khúc Thừa Dụ qua đời. Con trai ông là Khúc Hạo lên nối nghiệp, vẫn xưng Tiết độ sứ. Chính quyền Khúc Hạo đã tiến hành nhiều chính sách tiến bộ (907 - 917)

b. Dương Đình Nghệ chống quân Nam Hán, củng cố nền tự chủ

- Mùa thu năm 930, quân Nam Hán đánh sang nước ta lập lại quyền cai trị.

- Năm 931, thuộc tướng cũ của họ Khúc là Dương Đình Nghệ kéo quân từ Thanh Hóa ra Bắc đánh đuổi quân Nam Hán. 

- Cuộc kháng chiến giành thắng lợi. Dương Đình Nghệ xưng Tiết độ sứ, khôi phục nền tự chủ.

2. Ngô Quyền và khúc tráng ca sông Bạch Đằng

a. Kế hoạch đánh giặc

- Hoàn cảnh:

+ Năm 938, vua Nam Hán cử Hoằng Tháo chỉ huy quân thủy tiến sang xâm lược nước ta

+ Ngô Quyền chủ động lên kế hoạch đánh giặc ở vùng cửa biển Bạch Đằng.

- Kế hoạch của Ngô Quyền:

+ Lựa chọn vùng cửa sông Bạch Đằng để bố trí trận địa đánh giặc.

+ Vạt nhọn cọc lớn, đầu vạt bịt sắt, sau đó đóng ngầm cọc ở cửa biển. 

+ Lợi dụng thủy triều lên xuống theo tự nhiên để dễ dàng chế ngự địch.

b. Trừ ngoại xâm, dậy sóng Bạch Đằng

- Diễn biến:

+ Khi nước biển dâng cao, Ngô Quyền cử quân ra đánh và giả vờ thua. Hoằng Tháo sai quân đuổi theo, vượt qua khu vực có bãi cọc ngầm mà không hề hay biết.

+ Khi nước triều bắt đầu rút, Ngô Quyền hạ lệnh cho quân tấn công. Bị đánh bất ngờ, quân Nam Hán quay đầu tháo chạy; chiến thuyền của quân Nam Hán va vào cọc, vỡ và bị chìm. Hoằng Tháo tử trận trong đám tàn quân.

- Ý nghĩa: chấm dứt thời Bắc thuộc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc.

B. Bài tập trắc nghiệm Lịch sử 6 Bài 18: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

Câu 1. Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược lần thứ nhất (931) của người Việt đặt dưới sự lãnh đạo của ai?

A. Khúc Thừa Dụ.

B. Ngô Quyền.

C. Dương Đình Nghệ.

D. Khúc Hạo.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược lần thứ nhất (931) của người Việt đặt dưới sự lãnh đạo của Dương Đình Nghệ (SGK Lịch Sử 6/ trang 86).

Câu 2. Năm 931, Dương Đình Nghệ dấy binh khởi nghĩa ở

A. làng Ràng (Thanh Hóa).

B. núi Nưa (Thanh Hóa).

C. Hát Môn (Hà Nội).

D. Đường Lâm (Hà Nội).

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Năm 931, Dương Đình Nghệ dấy binh khởi nghĩa ở làng Ràng (Thanh Hóa) – SGK Lịch Sử 6/ trang 86.

Câu 3. Năm 938, quân Nam Hán từ Quảng Đông theo Đường Biển ồ ạt kéo sang xâm lược Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của chủ tướng

A. Thoát Hoan.

B. Lưu Hoằng Tháo.

C. Sầm Nghi Đống.

D. Ô Mã Nhi.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Năm 938, quân Nam Hán từ Quảng Đông theo Đường Biển ồ ạt kéo sang xâm lược Việt Nam, dưới sự lãnh đạo của chủ tướng Lưu Hoằng Tháo (SGK Lịch Sử 6/ trang 87).

Câu 4. Người tiến hành cuộc cải cách đầu tiên trong lịch sử Việt Nam là

A. Khúc Thừa Dụ.

B. Ngô Quyền.

C. Dương Đình Nghệ.

D. Khúc Hạo.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Năm 907, con của Khúc Thừa Dụ là Khúc Hạo đã lên thay cha nắm quyền tiết độ sứ và tiến hành cải cách (SGK Lịch Sử 6/ trang 85).

Câu 5. Ngô Quyền đã lựa chọn địa điểm nào làm trận địa chống quân Nam Hán xâm lược?

A. Vùng cửa sông Tô Lịch.

B. Vùng cửa sông Bạch Đằng.

C. Làng Ràng (Thanh Hóa).

D. Núi Nưa (Thanh Hóa).

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Vùng cửa sông Bạch Đằng được Ngô Quyền lựa chọn làm trận địa chống quân Nam Hán xâm lược (SGK Lịch Sử 6/ trang 87).

Câu 6. Chức quan nào đứng đầu An Nam Đô hộ phủ của nhà Đường?

A. Thái thú.

B. Thứ sử.

C. Tiết độ sứ.

D. Huyện lệnh.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Chức quan đứng đầu An Nam Đô hộ phủ của nhà Đường là tiết độ sứ.

Câu 7. Đơn vị hành chính do nhà Đường đặt ra để chỉ Việt Nam, được gọi là

A. An Đông đô hộ phủ.                                         

B. An Tây đô hộ phủ.

C. An Nam đô hộ phủ.                                          

D. An Bắc đô hộ phủ.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Đơn vị hành chính do nhà Đường đặt ra để chỉ Việt Nam, được gọi An Nam đô hộ phủ.

Câu hỏi thông hiểu

Câu 8. Sự kiện lịch sử nào ở thế kỉ X đã chấm dứt thời kì đô hộ của phong kiến phương Bắc, đưa Việt Nam bước vào thời kì độc lập, tự chủ lâu dài?

A. Khởi nghĩa của Khúc Thừa Dụ (905).

B. Khúc Hạo cải cách hành chính, xây dựng quyền tự chủ (907).

C. Ngô Quyền xưng vương lập ra nhà Ngô (939).

D. Chiến thắng Bạch Đằng của Ngô Quyền (938).

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích: Chiến thắng Bạch Đằng (938) đã chấm dứt vĩnh viễn thời kì Bắc thuộc và mở ra kỉ nguyên độc lập, tự chủ lâu dài trong lịch sử dân tộc Việt Nam (SGK Lịch Sử 6/ trang 89).

Câu 9. Anh hùng dân tộc nào được đề cập đến trong câu đố dân gian sau đây:

“Đố ai trên Bạch Đằng giang,

Làm cho cọc nhọn dọc ngang sáng ngời,

Phá quân Nam Hán tời bời,

Gươm thần độc lập giữa trời vang lên”

A. Ngô Quyền.

B. Khúc Thừa Dụ.

C. Dương Đình Nghệ.

D. Mai Thúc Loan.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích:

Câu đố trên chứa nhiều dữ liệu phản ánh về Ngô Quyền:

+ Để đối phó với quân Nam Hán, Ngô Quyền đã lựa chọn vùng cửa sông Bạch Đằng để bố trí trận địa đánh giặc; sai người đem cọc lớn, vạt nhọn đầu bịt sắt đóng ngầm ở trước cửa biển…

+ Chiến thắng Bạch Đằng năm 938 đã chấm dứt thời kì Bắc thuộc, mở ra thời kì độc lập, tự chủ lâu dài trong lịch sử dân tộc Việt Nam.

Câu 10. Khúc Thừa Dụ đã tận dụng cơ hội nào dưới đây để dấy binh khởi nghĩa giành lại quyền tự chủ vào năm 905?

A. Nhà Hán suy yếu nghiêm trọng.

B. Nhà Đường lâm vào khủng hoảng, suy yếu.

C. Nhà Ngô chưa thiết lập được chính quyền đô hộ ở Việt Nam.

D. Chính quyền đô hộ của nhà Đường mới được thiết lập, còn lỏng lẻo.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Năm 905, nhân cơ hội nhà Đường suy yếu, Khúc Thừa Dụ đã nổi dậy đánh chiếm thành Tống Bình, lật đổ chính quyền tự chủ của người Việt (SGK Lịch Sử 6/ trang 85).

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Lịch sử 6 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác: