Giải Lịch sử 9 Chủ đề 1 (Cánh diều): Đô thị: Lịch sử và hiện tại

Giải bài tập Lịch sử 9 Chủ đề 1: Đô thị: Lịch sử và hiện tại

Mở đầu trang 200 Bài 1 Lịch Sử và Địa Lí 9: Phát triển đô thị, đô thị hoá là xu thế tất yếu mà bất kì quốc gia nào cũng đều phải trải qua. Vậy đô thị có vai trò gì đối với sự phát triển vùng? Đô thị hoá trên thế giới diễn ra theo xu hướng nào trong xã hội công nghiệp và hậu công nghiệp? Đô thị hoá ở Việt Nam có tác động gì đối với sự phát triển kinh tế - xã hội?

Trả lời:

- Đô thị đóng vai trò là trung tâm quyền lực và kinh tế của vùng, đất nước hoặc khu vực.

- Trong thời kì xã hội công nghiệp và xã hội hậu công nghiệp, quá trình đô thị hóa có những đặc điểm riêng.

- Đô thị hoá ở Việt Nam có tác động lớn đối với sự phát triển kinh tế - xã hội.

Câu hỏi trang 201 Lịch Sử và Địa Lí 9: Dựa vào thông tin, hãy trình bày vai trò của đô thị đối với sự phát triển vùng.

Trả lời:

Đô thị đóng vai trò là trung tâm quyền lực và kinh tế của vùng, đất nước hoặc khu vực.

- Là hạt nhân kinh tế của khu vực, động lực phát triển: tạo việc làm, thúc đẩy kinh doanh, sản xuất, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, lao động,...

- Thúc đẩy đổi mới sáng tạo: hỗ trợ hiện đại hoá các ngành kinh tế, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ cao.

- Tăng cường liên kết, hội nhập: Đô thị là các đầu mối giao thông, thông tin, trung tâm thương mại, tài chính nên góp phần liên kết các vùng trong nước và quốc tế.

- Lan toả về văn hoá, xã hội: Đô thị là trung tâm văn hoá, xã hội, có sức ảnh hưởng đến các vùng lân cận.

- Thúc đẩy tăng trưởng xanh: Đô thị đi đầu trong giải quyết khủng hoảng môi trường, biến đổi khí hậu.

Câu hỏi trang 203 Lịch Sử và Địa Lí 9: Dựa vào thông tin và hình 1, hãy mô tả quá trình đô thị hóa trên thế giới thời kì xã hội công nghiệp.

Trả lời:

- Số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị tăng liên tục, tuy nhiên có sự khác nhau giữa các nhóm nước.

+ Các nước phát triển: Quá trình đô thị hóa diễn ra sớm và gắn liền với quá trình công nghiệp hoa. Quá trình công nghiệp hoa làm gia tăng số dân ở đô thị.

+ Các nước đang phát triển: Quá trình đô thị hoá gắn với công nghiệp hoá ở giai đoạn đầu. Quá trình công nghiệp hoa vẫn đang tiếp tục, trình độ đô thị hóá khác nhau làm cho tỉ lệ dân thành thị ở nhóm nước đang phát triển khác nhau. Các đô thị lớn tập trung ở Trung Quốc, Ấn Độ.

- Quy mô đô thị có xu hướng tăng lên:

+ Năm 1900 thế giới có 1 thành phố trên 5 triệu người (Luân Đôn); đến năm 1970, toàn thế giới có 18 thành phố trên 5 triệu người, trong đó, thành phố có số dân lớn nhất là Tô-ky-ô (23,3 triệu người).

+ Các thành phố mở rộng do sự phát triển của hệ thống giao thông công cộng, dịch vụ nên người lao động có thể sinh sống ở xa trung tâm thành phố.

- Đô thị gắn với sản xuất công nghiệp và dịch vụ: Các thành phố công nghiệp điển hình là Man-chét-tơ (Anh), Si-ca-gô (Hoa Kỳ),... các thành phố có hoạt động dịch vụ phát triển là Niu Oóc (Hoa Kỳ), Pa-ri (Pháp),...

- Đô thị phát triển thiếu kiểm soát: Sự mở rộng các đô thị đã làm giảm diện tích đất nông nghiệp. Đô thị hóa tự phát ở một số thành phố đã dẫn đến các tác động tiêu cực như: ô nhiễm môi trường, tệ nạn xã hội,...

Câu hỏi trang 204 Lịch Sử và Địa Lí 9: Dựa vào thông tin, hãy mô tả quá trình đô thị hóa trên thế giới thời kì xã hội hậu công nghiệp.

Trả lời:

- Tốc độ gia tăng số dân thành thị giảm dần, tỉ lệ dân thành thị duy trì ổn định ở mức cao.

+ Hầu hết đô thị ở các nước phát triển đều dịch chuyển từ sản xuất công nghiệp sang dịch vụ, tỉ trọng công nghiệp giảm, dịch vụ không ngừng phát triển, chất lượng cuộc sống được cải thiện.

+ Đô thị hóa đã đạt trình độ cao nên tốc độ gia tăng số dân thành thị có xu hướng chậm lại, tỉ lệ dân thành thị ổn định ở mức từ trên 70 % đến trên 80 %.

- Ở một số nước phát triển xuất hiện các hiện tượng dô thị hoa mới như “tập trung hoá dân cư” và “phi tập trung hóa dân cư”. Ở một số nước phát triển xuất hiện hiện tượng chuyển cư từ trung tâm thành phố ra vùng ngoại ô, từ các thành phố lớn về các thành phố nhỏ, thành phố vệ tinh.

- Một số đô thị phát triển theo xu hướng đô thị xanh hay đô thị sinh thái (lấy môi trường làm nền tảng phát triển), đô thị thông minh (dựa trên nền tảng công nghệ thông tin), ...

Câu hỏi trang 205 Lịch Sử và Địa Lí 9: Dựa vào thông tin, hãy trình bày quá trình đô thị hóa ở Việt Nam.

Trả lời:

- Đô thị hóa ở Việt Nam diễn ra sớm, gắn liền với những biến động của lịch sử đất nước.

- Đô thị hóa và sự phát triển của đô thị trở thành động lực thúc đẩy phát triển nền kinh tế quốc gia và các vùng kinh tế.

- Tốc độ dô thị hoá ở nước ta diễn ra nhanh, tăng cả về dân số, mạng lưới đô thị và chất lượng cơ sở hạ tầng, kĩ thuật.

- Sự phát triển đô thị diễn ra không đều giữa các vùng, so với các nước trong khu vực và trên thế giới, tỉ lệ dân thành thị và trình độ đô thị hoá nước ta còn thấp.

Câu hỏi trang 205 Lịch Sử và Địa Lí 9: Dựa vào thông tin, hãy nêu tác động của đô thị hoá đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở Việt Nam

Trả lời:

- Đối với sự phát triển kinh tế:

+ Đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế và cơ cấu lao động.

+ Tạo ra nhiều việc làm và thu nhập cho người lao động.

+ Tiêu thụ sản phẩm hàng hóa lớn và đa dạng.

+ Cơ sở hạ tầng và vật chất kĩ thuật hiện đại; có sức hút vốn đầu tư trong và ngoài nước

- Đối với đời sống xã hội:

+ Thay đổi đặc điểm dân số và phân bố dân cư

+ Có khả năng tạo chênh lệch thu nhập, khoảng cách giàu nghèo ngày càng tăng.

+ Gây sức ép hạ tầng nhà ở và các dịch vụ xã hội như: giáo dục, y tế,…

Luyện tập 1 trang 205 Lịch Sử và Địa Lí 9: So sánh sự khác biệt của quá trình đô thị hoá thời kì xã hội công nghiệp và thời ki xã hội hậu công nghiệp.

Trả lời:

	Thời kì công nghiệp	Thời kì hậu công nghiệp
Quá trình đô thị hóa và tỉ lệ dân thành thị	- Ở các nước phát triển: + Quá trình đô thị hóa diễn ra sớm; + Dân số thành thị tăng nhanh. - Ở các nước đang phát triển: + Quá trình đô thị hóa ở giai đoạn đầu. + Dân số thành thị còn ở mức thấp.	- Ở các nước phát triển: + Quá trình đô thị hóa chậm lại. + Dân số thành thị tăng chậm. - Ở các nước đang phát triển: + Quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh. + Dân số thành thị tăng nhanh.
Quy mô	Quy mô đô thị có xu hướng tăng lên	Quy mô các đô thị phát triển mở rộng thành vùng đô thị, dải siêu đô thị.
Hoạt động kinh tế	Đô thị gắn với sản xuất công nghiệp và dịch vụ	Hoạt động kinh tế của đô thị tập trung vào công nghiệp hiện đại và kinh tế tri thức.
Hướng phát triển	Đô thị phát triển thiếu kiểm soát	Đô thị phát triển theo xu hướng đô thị xanh, đô thị thông minh

Vận dụng 2 trang 205 Lịch Sử và Địa Lí 9: Hãy tìm hiều và giới thiệu về một đô thị ở Việt Nam mà em ấn tượng nhất.

Trả lời:

(*) Tham khảo: Giới thiệu thành phố Hà Nội

Hà Nội nằm ở tả ngạn sông Đà và hai bên đồng bằng sông Hồng. Phía Bắc giáp với tỉnh Vĩnh Phúc và Thái Nguyên, phía Nam giáp tỉnh Hòa Bình, phía Đông giáp với tỉnh Bắc Ninh và Hưng Yên, còn phía Tây giáp tỉnh Vĩnh Phúc. Sau khi được mở rộng, Hà Nội nằm trong top 17 Thủ đô có diện tích lớn nhất thế giới với 3.324,92 km2. Với vị trí địa lý thuận lợi này, thành phố này dễ dàng trở thành trung tâm kinh tế - chính trị, văn hóa, khoa học quan trọng của cả nước. Hiện tại, bao gồm 12 quận, 1 thị xã và 17 huyện.

Do có kiểu khí hậu nhiệt đới gió mùa ẩm nên đến du lịch Hà Nội, bạn có thể thưởng thức đủ 4 mùa trong năm. Mỗi mùa đều có những đặc trưng riêng, cho bạn những cảm nhận khác nhau về cuộc sống, về cảnh vật và con người nơi đây. Hà Nội vào đông lạnh thì cũng lạnh lắm, vào hè nóng thì cũng nóng lắm nhưng không vì thế mà mất đi cái đẹp. Song có lẽ, đặc biệt nhất vẫn là mùa xuân, là mùa thu Hà Nội.

Hà Nội từ thuở còn là Kinh thành Thăng Long cho đến nay vẫn luôn là trung tâm văn hóa lớn nhất của cả nước. Vùng đất này đã sinh ra nền văn hóa dân gian với nhiều câu chuyện truyền thuyết, nhiều câu ca dao, tục ngữ, nhiều lễ hội dân gian và cả những vị anh hùng được ca ngợi, các di tích văn hóa vật thể và phi vật thể được công nhận.

Một điều khi giới thiệu về Hà Nội - một Hà Nội rất đặc biệt khi mang nhiều nền văn hóa khác nhau, và không đâu nhiều làng văn hiến như nơi này. Cùng với đó là những ngôi làng với kiến trúc Phật giáo, dân gian, kiến trúc Pháp nằm rải rắp khắp nơi, hiến du khách không khỏi thích thú khi lạc bước trên một thành phố sầm uất, phát triển như Hà Nội vẫn tìm thấy những giá trị văn hóa ngàn năm trước đó.

Xem thêm Lời giải bài tập Lịch sử 9 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Bài 19: Châu Á từ năm 1991 đến nay

Bài 20: Việt Nam từ năm 1991 đến nay

Bài 21: Cách mạng khoa học - kĩ thuật và xu thế toàn cầu hóa

Chủ đề 2: Văn minh châu thổ sông Hồng và sông Cửu Long

Chủ đề 3: Bảo vệ chủ quyền, các quyền và lợi ích hợp pháp của Việt Nam ở Biển Đông