Giải Lịch sử 9 Bài 12 (Cánh diều): Việt Nam trong những năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945

Giải bài tập Lịch sử 9 Bài 12: Việt Nam trong những năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945

Mở đầu trang 56 Bài 12 Lịch Sử 9: Vậy trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng, Chính phủ đã thực hiện những biện pháp gì để xây dựng, củng cố chính quyền cách mạng giải quyết khó khăn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và quân sự?

Trả lời:

- Trong năm đầu sau Cách mạng tháng Tám năm 1945, Đảng, Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã thực hiện nhiều biện pháp trước mắt và lâu dài để xây dựng, củng cố chính quyền cách mạng giải quyết khó khăn về kinh tế, văn hoá, giáo dục và quân sự.

Câu hỏi trang 57 Lịch Sử 9: Nêu các biện pháp của Chính phủ để xây dựng và cũng cố chính quyền cách mạng.

Trả lời:

- Về chính trị:

+ Ngày 6-1-1946, Tổng tuyển cử bầu Quốc hội đầu tiên diễn ra trong cả nước. Trên 90 % cử tri đi bỏ phiếu, bầu được 333 đại biểu vào Quốc hội khoá I.

+ Ngày 2-3-1946, tại kì họp đầu tiên của Quốc hội, Chính phủ liên hiệp kháng chiến được thành lập, do Chủ tịch Hồ Chí Minh đứng đầu.

+ Tại các địa phương ở Bắc Bộ và Trung Bộ tiến hành bầu cử Hội đồng nhân dân, thành lập Uỷ ban hành chính các cấp.

+ Tháng 5-1946, Hội Liên hiệp quốc dân Việt Nam (Hội Liên Việt) được thành lập, khối đoàn kết toàn dân được tăng cường.

+ Ngày 9-11-1946, Quốc hội thông qua bản Hiến pháp đầu tiên của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hoà.

- Lực lượng vũ trang nhân dân được chú trọng xây dựng và phát triển.

+ Tháng 9-1945, Việt Nam Giải phóng quân đổi thành Vệ quốc đoàn, đến tháng 6-1946 đổi thành Quân đội Quốc gia Việt Nam.

+ Lực lượng dân quân, tự vệ tăng lên hàng chục vạn người, có mặt ở khắp nơi trên cả nước.

Câu hỏi trang 59 Lịch Sử 9: Nêu các biện pháp của Chính phủ để giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hoá, giáo dục.

Trả lời:

♦ Biện pháp để giải quyết nạn đói:

- Biện pháp trước mắt:

+ Kêu gọi “Nhường cơm sẻ áo”, lập “Hũ gạo cứu đói”, tổ chức “Ngày đồng tâm”…

+ Điều hoà thóc gạo giữa các địa phương;

+ Nghiêm trị việc đầu cơ tích trữ thóc gạo,...

- Biện pháp lâu dài:

+ Chính phủ kêu gọi nhân dân đẩy mạnh tăng gia sản xuất, thực hiện khẩu hiệu “Tấc đất tấc vàng”, “Không một tấc đất bỏ hoang”;

+ Chính quyền cách mạng ra sắc lệnh bãi bỏ thuế thân và các thứ thuế vô lí khác của chế độ cũ, ra thông tư giảm tô 25 %, giảm thuế ruộng đất.

♦ Biện pháp để giải quyết khó khăn tài chính:

- Chính phủ kêu gọi tinh thần tự nguyện đóng góp của nhân dân cả nước. Hưởng ứng cuộc vận động xây dựng “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng” do Chính phủ phát động, chỉ trong thời gian ngắn, người dân đã đóng góp được 370 kg vàng, 20 triệu đồng vào “Quỹ độc lập” và 40 triệu đồng vào “Quỹ đảm phụ quốc phòng”.

- Tháng 11-1946, đồng tiền Việt Nam mới được chính thức lưu hành trong cả nước.

♦ Biện pháp để giải quyết tàn dư Việt Nam của chế độ phong kiến - thực dân:

- Về giáo dục:

+ Ngày 8-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh kí sắc lệnh lập Nha Bình dân học vụ và kêu gọi nhân dân cả nước tham gia phong trào xoá nạn mù chữ. Phong trào Bình dân học vụ nhanh chóng lan rộng khắp cả nước. Chỉ sau một năm hoạt động, đã có trên 2,5 triệu người thoát nạn mù chữ

+ Trường học các cấp phổ thông và đại học sớm được khai giảng. Nội dung và phương pháp giáo dục bước đầu được đổi mới theo tinh thần dân tộc và dân chủ.

- Về văn hoá, nhà nước bảo đảm quyền tự do báo chí. Nội dung báo chí phản ánh công cuộc xây dựng và bảo vệ chế độ mới.

Câu hỏi trang 60 Lịch Sử 9: Trình bày những nét chính về cuộc khủng chiến chống thực dân Pháp của nhân dân Nam Bộ.

Trả lời:

- Bối cảnh lịch sử:

+ Ngày 2-9-1945, khi nhân dân Sài Gòn - Chợ Lớn tổ chức mít tinh chào mừng ngày Độc lập, quân Pháp đã xả súng vào người dân.

+ Đêm 22 rạng sáng ngày 23-9-1945, quân Pháp đánh úp trụ sở Uỷ ban nhân dân Nam Bộ và cơ quan tự vệ thành phố Sài Gòn, mở đầu cuộc chiến tranh xâm lược Việt Nam lần thứ hai.

- Diễn biến chính:

+ Quân dân Sài Gòn - Chợ Lớn cùng quân dân Nam Bộ đã nhất tề đứng lên chiến đấu chống quân xâm lược bằng nhiều hình thức.

+ Hưởng ứng lời kêu gọi của Đảng và Chính phủ, hàng vạn thanh niên gia nhập quân đội, xung phong vào đội quân “Nam tiến”, cùng nhân dân Nam Bộ và Nam Trung Bộ kháng chiến.

- Ý nghĩa:

+ Giáng đòn đầu tiên vào kế hoạch “đánh nhanh, thắng nhanh” của Pháp, đẩy quân Pháp vào thế bị động và phải giam chân tại đây trong nhiều tháng;

+ Tạo điều kiện để cả nước chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến lâu dài.

Luyện tập 1 trang 60 Lịch Sử 9: Lập bảng tóm tắt những biện pháp chủ yếu của Chính phủ trong những năm đầu sau Cách mạng tháng Tám (1945) theo mẫu sau vào vở ghi.

Xây dựng, củng cố chính quyền	Giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hoá, giáo dục	Kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ

Trả lời:

Nhiệm vụ	Biện pháp
Xây dựng và củng cố chính quyền	- Chính trị: + Bầu cử Quốc hội, thành lập Chính phủ liên hiệp kháng chiến + Ban hành Hiến pháp + Bầu cử Hội đồng nhân dân các cấp. - Lực lượng vũ trang được củng cố.
Giải quyết khó khăn về kinh tế, tài chính, văn hoá, giáo dục	- Giải quyết nạn đói: + Lập các hũ gạo cứu đói; kêu gọi “nhường cơm sẻ áo”, tổ chức “ngày đồng tâm”; nghiêm trị những kẻ đầu cơ tích trữ lúa gạo; đề ra biện pháp điều hoà thị trường lúa gạo giữa các địa phương. + Vận động toàn dân tăng gia sản xuất. - Giải quyết khó khăn tài chính: + Phát động xây dựng “Quỹ độc lập”, phong trào “Tuần lễ vàng”. + Phát hành tiền Việt Nam mới. - Giải quyết khó khăn về văn hoá, giáo dục: + Lập Nha Bình dân học vụ; kêu gọi toàn dân tham gia xoá mù chữ + Nội dung và phương pháp giáo dục được đổi mới + Vận động toàn dân xây dựng đời sống văn hoá mới
Kháng chiến chống Pháp ở Nam Bộ	- Lãnh đạo nhân dân Nam Bộ tiến hành kháng chiến. - Kêu gọi nhân dân cả nước chi viện cho Nam Bộ.

Vận dụng 2 trang 60 Lịch Sử 9: Sưu tầm tư liệu về cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp của đồng bào Nam Bộ. Giới thiệu tư liệu đó với thầy cô và bạn học.

Trả lời:

(*) Tư liệu tham khảo: Nam Bộ kháng chiến - Hào khí và quyết tâm bảo vệ nền độc lập, tự do của nước nhà

Rạng sáng ngày 23/9/1945, được sự giúp đỡ của quân đội Anh, thực dân Pháp chính thức bội ước, cho hàng ngàn lính nổ súng tấn công, đánh chiếm Sài Gòn, chính thức mở ra cuộc chiến tranh xâm lược nước ta lần thứ hai. “Sơn hà nguy biến”, Xứ ủy, Ủy ban nhân dân, Ủy ban Kháng chiến Nam bộ và Đại diện Tổng bộ Việt Minh đã thống nhất ra Lời kêu gọi đồng bào cầm vũ khí đánh đuổi quân xâm lược. Nam Bộ bước vào cuộc chiến trực diện với kẻ thù.

Ngày 26/9/1945, qua làn sóng của Đài Tiếng nói Việt Nam, Chủ tịch Hồ chí Minh kêu gọi; “Hỡi đồng bào Nam bộ! Nước ta vừa tranh quyền độc lập, thì đã gặp nạn ngoại xâm... Tôi chắc và đồng bào cả nước đều chắc vào lòng kiên quyết ái quốc của đồng bào Nam bộ. Chúng ta nên nhớ lời nói oanh liệt của nhà đại cách mạng Pháp “thà chết tự do còn hơn sống nô lệ” ... Chúng ta nhất định thắng lợi vì chúng ta có lực lượng đoàn kết của cả quốc dân. Chúng ta nhất định thắng lợi vì cuộc đấu tranh của chúng ta là chính đáng”.

Hưởng ứng lời hiệu triệu của Bác Hồ và Chính phủ, nhân dân Nam bộ đã triển khai nhiều biện pháp để bảo vệ thành quả cách mạng, ra sức củng cố, xây dựng lực lượng vũ trang. Mặc dù trong tay chủ yếu là vũ khí thô sơ, song quân và dân Nam Bộ với tinh thần “Độc lập hay là chết”đã anh dũng chiến đấu, tích cực tiêu hao, tiêu diệt một bộ phận sinh lực địch, hoàn thành tốt nhiệm vụ kìm giữ chúng ở thành phố và các thị xã trong một thời gian dài, tạo điều kiện cho quân và dân cả nước có thêm thời gian để củng cố thực lực, bước vào cuộc kháng chiến lâu dài. Khắp các địa phương trong cả nước sục sôi “Ủng hộ cuộc kháng chiến anh dũng của đồng bào Nam bộ”, thanh niên nô nức tòng quân, các chi đội Nam tiến gấp rút lên đường vào Nam chiến đấu…Chiến trường Nam bộ quy tụ sức mạnh cả nước đúng lên chống thực dân Pháp xâm lược.

Từ Thủ đô Hà nội Hà Nội, Chủ tịch Hồ Chí Minh và Trung ương Đảng theo dõi sát sao diễn biến chiến trường Nam bộ, ngày 29/10/1945, trong Lời kêu gọi đồng bào Nam bộ, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định: “Từ Nam chí Bắc, đồng bào ta luôn luôn sẵn sàng. Mấy triệu người như một, quyết tâm đánh tan quân cướp nước, không quân đội nào, không khí giới nào có thể đánh ngã được tinh thần hy sinh của toàn thể một dân tộc…Trước nạn ngoại xâm, toàn thể quốc dân đã đoàn kết chặt chẽ thành một khối kiên cố, thành một lực lượng thống nhất mà không một đội quân xâm lăng nào đánh tan được…”. Ghi nhận và biểu dương tinh thần chiến đấu kiên cường bất khuất của quân và dân Nam Bộ, tháng 2/1946, thay mặt Chính phủ, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tặng đồng bào Nam Bộ danh hiệu vẻ vang:“Thành đồng Tổ quốc”.

Ý chí ngoan cường, hào khí Nam bộ kháng chiến, sự chung sức, đồng lòng vượt qua khó khăn, gian khổ, hy sinh tiếp tục được đồng bào Nam bộ phát huy suốt 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp để cùng cả nước làm nên chiến thắng Điên Biên Phủ, “Lừng lẫy năm châu, chấn động địa cầu”.

Sự kiện Nam Bộ mở đầu cuộc kháng chiến trường kỳ, toàn dân và toàn diện chống thực dân Pháp xâm lược giai đoạn 1945-1954 đã đi vào lịch sử của dân tộc ta, thể hiện rõ khát vọng cháy bỏng và ý chí không có gì lay chuyển được của quân và dân ta vì nền độc lập, thống nhất Tổ quốc.

Xem thêm Lời giải bài tập Lịch sử 9 Cánh diều hay, chi tiết khác:

Bài 13: Việt Nam từ năm 1946 đến năm 1954

Bài 14: Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975

Bài 15: Việt Nam từ năm 1975 đến 1991

Bài 16: Trật tự thế giới mới từ năm 1991 đến nay

Bài 17: Liên bang Nga từ năm 1991 đến nay