Giải Lịch Sử 10 Bài 15 ( Chân trời sáng tạo ): Văn minh Văn Lang - Âu Lạc

Giải bài tập Lịch Sử lớp 10 Bài 15: Văn minh Văn Lang - Âu Lạc

I. Cơ sở hình thành

Câu hỏi trang 88 Lịch Sử 10: Em hãy nêu những ảnh hưởng của điều kiện kinh tế - xã hội đến sự hình thành văn minh Văn Lang - Âu Lạc?

Trả lời:

- Địa bàn: Nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc được hình thành trên lưu vực các dòng sông lớn như sông Hồng, sông Mã, sông Cả - tương ứng với khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay, là địa bàn chủ yếu của quốc gia Văn Lang – Âu Lạc thời cổ đại.

=> Tác động:

+ Vùng lưu vực các dòng sông lớn có: đất đai màu mỡ, nguồn nước dồi dào… thuận lợi cho sự quần tụ dân cư, đời sống và hoạt động sản xuất nông nghiệp của con người.

+ Mặt khác, việc định cư tại các dòng sông lớn cũng đặt ra nhu cầu trị thủy và thúc đẩy sự ra đời sớm của nhà nước cổ đại.

- Khí hậu: nhiệt đới gió mùa, nóng ẩm, nắng lắm, mưa nhiều, nước ngọt dồi dào.

=> Tác động: cư dân sớm xuất hiện và định cư; góp phần hình thành một trong những nền văn minh lúa nước đầu tiên của nhân loại.

- Tài nguyên thiên nhiên: sự giàu có về khoáng sản (đồng, sắt, thiếc, chì,..).

=> Tác động: thuận lợi cho sự ra đời sớm của các ngành thủ công nghiệp như luyện kim, chế tác đồ động, đồ sắt,...

Câu hỏi trang 89 Lịch Sử 10: Các nền văn hóa tiền Đông Sơn đã đóng góp như thế nào cho sự ra đời của nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc?

Trả lời:

- Các nền văn hóa tiền Đông Sơn là cơ sở rất quan trọng, đặt nền tảng cho sự phát triển của văn minh Văn Lang – Âu Lạc.

II. Thành tựu văn minh tiêu biểu

Câu hỏi trang 89 Lịch Sử 10: Trình bày và nhận xét về tổ chức bộ máy Nhà nước Văn Lang và Âu Lạc.

Trả lời:

- Tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang và Âu Lạc:

+ Đứng đầu nhà nước là vua (thời Văn Lang gọi là Vua Hùng; thời Âu Lạc, đứng đầu đất nước là An Dương Vương).

+ Giúp việc cho vua có các Lạc hầu.

+ Cả nước được chia làm 15 bộ, do Lạc tướng đứng đầu.

+ Dưới bộ là các công xã nông thôn do Bồ chính cai quản.

- Nhận xét: Tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang - Âu Lạc còn đơn giản, sơ khai, chưa có luật pháp nhưng đã có tính hệ thống.

Câu hỏi 1 trang 92 Lịch Sử 10: Trình bày đời sống vật chất của người Việt cổ.

Trả lời:

- Địa bàn sinh sống: người Việt cổ từ trung du tiến xuống khai phá các vùng châu thổ các con sông lớn ở Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ (sông Hồng, sông Mã, sông Cả,...).

- Hoạt động kinh tế của người Việt cổ:

+ Nông nghiệp: Cư dân biết canh tác bằng lưỡi cày đồng; biết trồng dâu nuôi tầm, dệt tơ tằm, bông; đánh bắt cá, tôm, trồng rau củ và chăn nuôi gia súc, gia cầm.

+ Thủ công nghiệp: nghề đúc đồng đạt trình độ cao, tiêu biểu như: trống đồng, thạp đồng, trang sức bằng đồng…

- Văn hóa ở: cư dân sống định cư thành làng, xóm và làm nhà sàn để ở.

- Trang phục: nữ mặc áo, váy; nam đóng khố; biết làm đẹp và sử dụng đồ trang sức,...

- Văn hóa ẩm thực: Gạo là nguồn lương thực chính; thức ăn gồm có: rau, thịt, cá…

- Phương tiện đi lại và vận chuyện: phổ biến là thuyền và xe kéo bởi vật nuôi như trầu, bò, ngựa,…

Câu hỏi 2 trang 92 Lịch Sử 10: Em hãy nêu những nét đặc trưng về ẩm thực của người Việt cổ.

Trả lời:

- Người Việt cổ nấu nhiều món ăn phù hợp với khí hậu; sử dụng nhiều hương liệu, gia vị trong nấu ăn; làm đường, làm mật,…

- Gạo là nguồn lương thực chính, được nấu bằng nồi gốm, nồi đồng hoặc ống tre, ống nứa.

- Người Việt cổ còn làm nhiều loại bánh, độc đáo nhất là bánh chưng, bánh giầy, nguyên liệu đều là sản phẩm nông nghiệp..., chứa đựng nhiều ý nghĩa về thế giới quan, nhân sinh quan, thể hiện đạo lí của người Việt.

Câu hỏi 1 trang 93 Lịch Sử 10: Tục thờ cúng Hùng Vương thể hiện tín ngưỡng gì của cư dân văn minh Văn Lang - Âu Lạc?

Trả lời:

- Tục thờ cúng Hùng Vương thể hiện tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên, thờ cúng những người có công dựng nước và giữ nước của cư dân văn minh Văn Lang - Âu Lạc.

Câu hỏi 2 trang 93 Lịch Sử 10: Hoa văn trên trống đồng, thạp đồng phản ánh điều gì trong đời sống tinh thần của cư dân văn minh Văn Lang - Âu Lạc?

Trả lời:

- Hoa văn trên trống đồng, thạp đồng phản ánh đời sống tinh thần phong phú của cư dân văn minh Văn Lang - Âu Lạc. Ví dụ:

+ Cư dân văn minh Văn Lang - Âu Lạc có tín ngưỡng thờ Mặt Trời; thờ vật tổ (Chim Lạc, Giao long); sùng bái tự nhiên; tín ngưỡng phồn thực để cầu cho mưa thuận gió hòa, mọi vật sinh sôi nảy nở.

+ Cư dân tổ chức nhiều lễ hội; trong các lễ hội, người dân thích hóa trang, nhảy múa và ca hát (hoa văn trên trống đồng thường diễn tả các vũ công đang nhảy múa…)

Luyện tập và Vận dụng (trang 93)

Luyện tập 1 trang 93 Lịch Sử 10: Việc sớm hình thành nhà nước và xã hội đóng góp như thế nào vào sự hình thành, phát triển những thành tựu của văn minh Văn Lang - Âu Lạc?

Trả lời:

- Việc sớm hình thành tổ chức nhà nước và xã hội đã giúp cho cư dân Văn Lang - Âu Lạc sớm bước vào thời đại văn minh, từ đó phát triển nền văn minh của mình với nhiều thành tựu, tạo cơ sở cho các nền văn minh tiếp theo.

Luyện tập 2 trang 93 Lịch Sử 10: Em hãy phân tích những giá trị văn hóa được lưu giữ trên các trống đồng, thạp đồng.

Trả lời:

Những giá trị văn hóa được lưu giữ trên các trống đồng, thạp đồng:

- Văn hóa vật chất:

+ Nghề đúc đồng, kĩ thuật luyện đồng đạt trình độ cao (thể hiện ở vẻ đẹp, sự tinh tế của các trống đồng, thạp đồng).

+ Phong tục ở nhà sàn của người Việt cổ (thể hiện thông qua: hình ảnh nhà sàn trang trí trên trống đồng, thạp đồng)

+ Trang phục: nữ mặc áo, váy, nam đóng khố (thể hiện thông qua: hình ảnh con người được trang trí trên trống đồng, thạp đồng).

+ Lúa gạo là lương thực chính của cư dân (thể hiện thông qua: hình ảnh đôi nam nữ giã gạo trang trí trên trống đồng).

- Văn hóa tinh thần:

+ Tín ngưỡng thờ Mặt Trời, thờ vật tổ, tín ngưỡng phồn thực… (thể hiện thông qua: hình tượng mặt trời; chim Lạc; Giao Long… trên trống đồng).

+ Cư dân tổ chức nhiều lễ hội; trong các lễ hội, người dân thích hóa trang, nhảy múa và ca hát (hoa văn trên trống đồng thường diễn tả các vũ công đang nhảy múa…)

Luyện tập 3 trang 93 Lịch Sử 10: Sự tích Bánh chưng, bánh giầy truyền tải những thông điệp gì về thời dựng nước của người Việt?

Trả lời:

- Sự tích Bánh chưng, bánh giầy chuyển tải nhiều thông điệp gì về thời dựng nước của người Việt, như:

+ Đề cao giá trị lao động và nghề nông.

+ Phản ánh thành tựu nền văn minh nông nghiệp trong buổi đầu dựng nước

+ Thể hiện lòng thành tâm thờ kính Trời Đất, biết ơn tổ tiên của người Việt cổ.

Vận dụng trang 93 Lịch Sử 10: Hãy sưu tầm một số hình ảnh phản ánh thành tựu văn minh Văn Lang - Âu Lạc tiêu biểu.

Trả lời:

- Hình ảnh 1: Trống đồng

- Hình 2: Lưỡi cày đồng thời Văn Lang

- Hình 3: muôi đồng thời Văn Lang

- Hình 4. Dao găm đồng Đông Sơn

Xem thêm lời giải bài tập Lịch Sử lớp 10 Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Bài 11: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì cận đại

Bài 12: Các cuộc cách mạng công nghiệp thời kì hiện đại

Bài 13: Cơ sở hình thành văn minh Đông Nam Á cổ - trung đại

Bài 14: Hành trình phát triển và thành tựu văn minh Đông Nam Á cổ - trung đại

Bài 16: Văn minh Chăm-pa