Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Đình công và nổi dậy (trang 92) Cánh diều

Soạn bài Thực hành đọc hiểu: Đình công và nổi dậy trang 92

1. Chuẩn bị

Yêu cầu (trang 93 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

- Đọc trước văn bản Đình công và nổi dậy, tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Vi Huyền Đắc.

- Đọc nội dung giới thiệu về vở kịch Kim tiền dưới đây để hiểu bối cảnh đoạn trích.

Trả lời:

- Thông tin về tác giả Vi Huyền Đắc:

+ Vi Huyền Đắc sinh ngày 18-12-1899 tại Trà Cổ, tỉnh Quảng Ninh, mất năm 1976 tại Hà Nội.

+ Thuở nhỏ Vi Huyền Đắc học chữ Hán, sau đó chuyển sang theo tân học. Tốt nghiệp Thành Chung ở Hải Phòng, ông thi vào trường Mỹ nghệ Hà Nội nhưng sau đấy lại vào Sài Gòn làm lái xe và bắt đầu viết một số bài báo có xu hướng tiến bộ.

+ Ông bắt đầu viết văn và mở nhà in Thái Dương văn khố trên phố Cầu Đất để xuất bản tác phẩm của mình và bạn bè.

+ Trong khoảng 20 vở kịch do ông sáng tác, đều có tiếng vang, thời kỳ sung sức nhất là trước năm 1945. Chẳng hạn như: Hoàng mộng điệp (năm 1922), Uyên ương (năm 1927), Hai tối tân hôn (1929), Nghệ sĩ hồn (1932), Kinh Kha (1934), Trường hận (bằng tiếng Pháp, được giải thưởng của Viện Hàn lâm Nice, Pháp), Lệ Chi Viên (diễn
tại Hà Nội 1943), Khóc lên tiếng cười (diễn tại Hà Nội 1943).

+ Bước ngoặt mới của Vi Huyền Đắc được đánh dấu từ vở bi kịch Kim tiền và vở hài
kịch Ông ký Cóp.

2. Đọc hiểu

* Nội dung chính: Văn bản kể về sự việc nhân dân lao động đình công vì bị gia đình ông Chung bóc lột quá sức và kết cục bi thảm của cả gia đình ông Chung.

* Trả lời câu hỏi giữa bài:

Câu 1 (trang 94 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Hình dung bối cảnh câu chuyện qua phần chỉ dẫn sân khấu.

Trả lời:

- Bối cảnh câu chuyện: thời gian là vào giữa trưa, địa điểm cửa buồng ăn thông vào tư thất của ông Chung.

Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Thái độ ông chủ mỏ như thế nào?

Trả lời:

- Thái độ của ông chủ mỏ vừa rối bời, lo lắng.

Câu 3 (trang 96 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Những chi tiết nào cho thấy tình hình ngày càng căng thẳng?

Trả lời:

- Chi tiết cho thấy tình hình ngày càng căng thẳng: ông Chung lại bàn giấy kéo ra khẩu súng lục, dân công đã bỏ cái nhà kho và kéo lại đằng ông Chung và bà Ba.

Câu 4 (trang 97 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Vì sao thợ mỏ đình công?

Trả lời:

- Thợ mỏ đình công là do ông Chung phát gạo kém, gạo xấu, cá mắm thối…, cai đánh đập.

Câu 5 (trang 97 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Phần chỉ dẫn sân khấu cho biết điều gì?

Trả lời:

- Phần chỉ dẫn sân khấu cho thấy ông Chung đã bị bắn.

Câu 6 (trang 97 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Kết thúc có gì bất ngờ?

Trả lời:

- Kết thúc bất ngờ vì ông Chung chết, bà Ba bị cả Bích đẩy ngã để cướp chìa khoá những cúng không lấy được gì vì người dân đã ùa vào.

* Trả lời câu hỏi cuối bài:

Câu 1 (trang 98 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Văn bản Đình công và nổi dậy kể về sự kiện gì? Có những tuyến nhân vật nào? Ai là đại diện cho mỗi tuyến nhân vật?

Trả lời:

- Văn bản Đình công và nổi dậy kể về sự việc nhân dân lao động đình công vì gia đình Ông Chung bóc lột quá sức, cuối cùng nhận kết cục bi thảm.

- Tuyến nhân vật ông Chung, bà Ba, cả Bích: giàu có, tham lam, bóc lột người lao động.

- Tuyến nhân vật người lao động: chăm chỉ, chịu khó, dũng cảm và đứng lên đòi lại công bằng.

Câu 2 (trang 98 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Em dựa vào những chi tiết nào để biết được bối cảnh và tình hình căng thẳng của câu chuyện?

Trả lời:

- Dựa vào những chỉ dẫn sân khấu, hành động của anh loong toong, tiếng ở dưới đường để biết được bối cảnh và tình hình căng thẳng của câu chuyện.

Câu 3 (trang 98 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Phân tích nhân vật ông chủ mỏ Trần Thiết Chung qua thái độ, lời thoại và hành động...

Trả lời:

- Thái độ: hiên ngang, coi thường người lao động “không sợ… cửa sổ toàn bằng gỗ lim nạm sắt, chúng nó có phá được còn khó…”; “ta có khẩu súng này thì còn sợ gì”.

- Lời thoại: đanh thép, trịch thượng: “Các anh đừng có nói bậy… Ai bỏ các anh em chết đói? Nếu các anh đi làm ăn cẩn thận, có ngày nào không phát gạo, phát hàng”, “Lần này là lần cuối cùng, tôi ra lệnh cho các anh, ai phải về trại ấy ngay lập tức, rồi tôi sẽ liệu…”.

- Hành động: dứt khoát, đối mặt với người lao động “Mình không ngại, thế nào họ cũng đến kịp... Dầu chúng nó có gậy gộc, cuốc xẻng cũng không sao đến gần mình được…. Mình đừng ngại”, “Ô hay, sợ cái gì… Mình cứ để tôi ra xem chúng nó nói gì… Có súng đây, sợ gì”.

Câu 4 (trang 98 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Qua văn bản, hãy nhận xét cách xây dựng diễn biến xung đột của tác giả.

Trả lời:

- Trước hết, tác giả tạo ra xung đột trong hai tuyến nhân vật, giữa chính diện và phản diện. Sau đó tác giả tạo xung đột tâm lí để cho các nhân vật trải qua các thử thách về tâm lí, đạo đức. Đặc biệt, tác giả còn đưa nhân vật vào trong tình huống khó khăn buộc phải đối đầu thông qua các lời chỉ dẫn sân khấu và lời thoại nhân vật làm tăng sự căng thẳng cho người đọc.

Câu 5 (trang 98 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Theo em, đặc điểm bi kịch thể hiện như thế nào trong văn bản? (Gợi ý: cần kết hợp với nội dung tóm tắt vở kịch).

Trả lời:

- Đặc điểm bi kịch được thể hiện trong văn bản:

+ Sự kiện xoay quanh mâu thuẫn không thể giải quyết dẫn đến kết cục bi thảm: người lao động đình công, ông Chung chết.

+ Nhân vật: ông Chung đại diện cho những người có chức, có quyền trong xã hội, giàu có nhưng lại bóc lột sức lao động của công nhân. Người lao động đại diện cho những người đấu tranh đòi lại công bằng, tự do.

+ Lời thoại của mỗi tuyến nhân vật đều thể hiện được suy nghĩ, tình cảm của nhân vật.

Câu 6 (trang 98 sgk Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Em hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 - 10 dòng) nêu ấn tượng của mình về những người nổi loạn trong văn bản kịch Đình công và nổi dậy.

Trả lời:

Trong văn bản Đình công và nổi dậy (trích vở kịch Kim tiền – Vi Huyền Đắc), những người nổi loạn là những người đấu tranh vì lẽ phải. họ là những người lao động chân chính. Họ đứng lên để đòi lại công bằng và tự do cho chính mình. Trong câu chuyện, ta thấy gia đình ông Chung đã bóc lột công sức của họ cũng như ban phát cho họ gạo kém, cá thối khiến những người lao động phải đình công nổi dậy. Lòng dũng cảm và phẩm chất ngời sáng đó đã là nguồn động lực to lớn cho những người xung quanh cùng tham gia vào ngày đình công đó. Trong bối cảnh bấy giờ, những người nổi loạn đó trở thành biểu tượng của sự tự do, để lại trong lòng người đọc nhiều ấn tượng khó phai về một thời kì biến động đầu thế kỉ XX.

Xem thêm các bài Soạn văn lớp 9 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Sống, hay không sống?

Người thứ bảy

Thực hành tiếng Việt trang 91

Phân tích một tác phẩm kịch

Thảo luận về một vấn đề đáng quan tâm trong đời sống