Lý thuyết KTPL 10 Bài 5 (Kết nối tri thức): Ngân sách nhà nước

Lý thuyết KTPL 10 Bài 5: Ngân sách nhà nước

A. Lý thuyết KTPL 10 Bài 5: Ngân sách nhà nước

1. Khái niệm, đặc điểm của ngân sách nhà nước

a) Ngân sách nhà nước là gì?

- Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định do cơ quan nhà nước có thẩm quyền quyết đính để bảo đảm thực hiện các chức năng, nhiệm vụ của Nhà nưởc. (Khoản 14 Điều 4 Luật Ngân sách nhà nước năm 2015).

Ngân sách nhà nước

b) Đặc điểm của ngân sách nhà nước

- Ngân sách nhà nước mang tính pháp lí cao. Việc tạo lập và sử dụng ngân sách nhà nước được tiến hành trên cơ sở Luật Ngân sách nhà nước.

- Nhà nước là chủ thể duy nhất có quyền sở hữu và quyết định các khoản thu, chi của ngân sách nhà nước.

- Ngân sách nhà nước hướng tới mục tiêu giải quyết các quan hệ lợi ích chung trong xã hội.

- Ngân sách nhà nước được chia thành nhiều quỹ nhỏ có tác dụng riêng để chi dùng cho những mục đích đã có trong kế hoạch.

- Hoạt động thu, chi của ngân sách nhà nước được thực hiện theo nguyên tắc không hoàn trả trực tiếp.

Các khoản thu, chi ngân sách (minh họa)

2. Vai trò của ngân sách nhà nước

- Cung cấp nguồn tài chính để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước.

- Định hướng phát triển sản xuất vào những vùng, lĩnh vực cần thiết để hình thành cơ cấu kinh tế hợp lí.

- Là công cụ điều tiết thị trường, bình ổn giả cả, kiềm chế lạm phát.

- Là công cụ điều tiết thu nhập qua thuế và quỹ phúc lợi xã hội.

- Tạo lập quỹ dự trữ quốc gia để phòng chống thiên tai, dịch bệnh.... và một số nhiệm vụ đột xuất, cấp thiết.

- Là công cụ mở rộng quan hệ đối ngoại, đẩy nhanh quá trình hợp tác và hội nhập quốc tế.

Cơ sở hạ tầng được đầu tư, mở rộng

3. Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân trong việc thực hiện pháp luật ngân sách.

- Công dân có quyền:

+ Được sử dụng hàng hóa, dịch vụ công cộng và hỗ trợ từ ngân sách nhà nước.

+ Được cung cấp thông tin, tham gia giám sát cộng đồng về tài chính - ngân sách theo quy định của pháp luật.

Người có hoàn cảnh khó khăn được hỗ trợ vay vốn từ ngân sách nhà nước

- Công dân có nghĩa vụ:

+ Sử dụng ngân sách nhà nước đúng mục đích, đúng chế độ, tiết kiệm, hiệu quả.

+ Nộp các khoản vào ngân sách nhà nước theo quy định của pháp luật.

Công dân có nghĩa vụ nộp thuế (minh họa)

B. Bài tập trắc nghiệm KTPL 10 Bài 5: Ngân sách nhà nước

Câu 1. Ngân sách nhà nước có vai trò như thế nào đối với một quốc gia?

A. Là nguồn lực để duy trì bộ máy nhà nước.

B. Là động lực để duy trì nền kinh tế tư bản.

C. Là vấn đề thiết yếu để ổn định an sinh xã hội.

D. Là cơ sở để đảm bảo sự tồn tại của một đất nước.

Câu 2. Ngân sách nhà nước có phần đóng góp rất lớn của người dân và được sử dụng vì lợi ích của

A. nhà cầm quyền.

B. giai cấp công nhân.

C. quốc gia và nhân dân.

D. giai cấp công nhân và nông dân.

Câu 3. Mỗi người dân đều có nghĩa vụ đóng góp, đồng thời được hưởng quyền lợi từ ngân sách nhà nước thông qua

A. việc sử dụng hàng hoá, dịch vụ công cộng.

B. việc hưởng các chính sách khuyến khích từ nhà nước.

C. các chế tài mà nhà nước quy định trong Hiến pháp.

D. việc vay vốn ngân hàng để kinh doanh.

Câu 4. Quan điểm nào dưới đây đúng về ngân sách nhà nước?

A. Ngân sách nhà nước là toàn bộ vốn của người dân trong một quốc gia.

B. Ngân sách nhà nước là toàn bộ tài sản của các doanh nghiệp để chi dùng cho các mục đích đã có trong kế hoạch.

C. Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu, chi của Nhà nước được dự toán và thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định.

D. Ngân sách nhà nước là quỹ dự trữ tài chính của một quốc gia để dự phòng thiên tai, dịch bệnh.

Câu 5. Ngân sách nhà nước hình thành và phát triển gắn liền với sự xuất hiện và phát triển của

A. Nhà nước.

B. con người.

C. công cụ lao động.

D. chế độ tư hữu.

Câu 6. Đối với một quốc gia, ngân sách nhà nước là quỹ tiền tệ tập trung với quy mô như thế nào?

A. Nhỏ nhất.

B. Lớn nhất.

C. Vừa và nhỏ.

D. Lúc lớn lúc nhỏ.

Câu 7. Ý nào dưới đây không phải là đặc điểm của ngân sách nhà nước?

A. Việc tạo lập và sử dụng ngân sách nhà nước phải theo Luật Ngân sách nhà nước.

B. Nhà nước là chủ thể duy nhất có quyền sở hữu và quyết định các khoản thu, chi của ngân sách nhà nước.

C. Nhà nước sẽ hoàn trả trực tiếp cho người dân những khoản mà họ đã đóng góp vào ngân sách nhà nước.

D. Ngân sách nhà nước hướng tới mục tiêu giải quyết các quan hệ lợi ích chung trong xã hội.

Câu 8. Khẳng định nào dưới đây không đúng về vai trò của ngân sách nhà nước?

A. Ngân sách nhà nước cung cấp nguồn tài chính để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước.

B. Ngân sách nhà nước là công cụ để điều tiết thị trường, bình ổn giá cả, kiềm chế lạm phát.

C. Ngân sách nhà nước điều tiết thu nhập qua thuế và quỹ phúc lợi xã hội.

D. Ngân sách nhà nước để đảm bảo nhu cầu chi tiêu của mọi người dân trong xã hội.

Câu 9. Vai trò của ngân sách nhà nước thể hiện như thế nào trong những trường hợp sau: Chính phủ họp bàn xây dựng lộ trình tăng lương cho cán bộ công chức, viên chức?

A. Cung cấp tài chính để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước.

B. Là công cụ để điều tiết thị trường.

C. Bình ổn giá cả, kiềm chế lạm phát.

D. Điều tiết thu nhập qua thuế và quỹ phúc lợi xã hội.

Câu 10. Vai trò của ngân sách nhà nước thể hiện như thế nào trong những trường hợp sau: Ngân hàng Nhà nước quyết định giảm lãi suất điều hành để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân bị thiệt hại do ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh.

A. Cung cấp tài chính để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước.

B. Là công cụ để điều tiết thị trường.

C. Bình ổn giá cả, kiềm chế lạm phát.

D. Điều tiết thu nhập qua thuế và quỹ phúc lợi xã hội.

Xem thêm tóm tắt lý thuyết KTPL 10 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác: