Lý thuyết Giáo dục quốc phòng 10 Bài 5 (Kết nối tri thức): Bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

Lý thuyết Giáo dục quốc phòng 10 Bài 5: Bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

A. Kiến thức trọng tâm GDQP 10 Bài 5: Bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

I. Một số khái niệm

1. An ninh quốc gia

- An ninh quốc gia là sự ổn định, phát triển bền vững của chế độ xã hội chủ nghĩa và nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc.

2. Bảo vệ an ninh quốc gia

- Bảo vệ an ninh quốc gia là phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh làm thất bại các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia và loại trừ nguy cơ đe doạ an ninh quốc gia.

- Bảo vệ an ninh quốc gia bao gồm: bảo vệ an ninh chính trị, bảo vệ an ninh con người, an ninh kinh tế, an ninh thông tin, an ninh quốc phòng, an ninh tư tưởng - văn hoá, an ninh dân tộc, an ninh tôn giáo, an ninh biên giới, an ninh xã hội, an ninh đối ngoại.

3. Trật tự, an toàn xã hội

- Trật tự, an toàn xã hội là trạng thái xã hội bình yên, trong đó mọi người được sống yên trên cơ sở các quy tắc và chuẩn mực đạo đức, pháp lí xác định.

4. Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

- Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội là phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn xã hội.

- Các hoạt động bảo đảm trật tự, an toàn xã hội gồm:

+ Đấu tranh phòng, chống tội phạm về trật tự, an toàn xã hội;

+ Giữ gìn trật tự nơi công cộng, bảo đảm trật tự, an toàn giao thông

+ Phòng ngừa tai nạn lao động

+ Phòng, chống thiên tai, dịch bệnh, tệ nạn xã hội

+ Bảo vệ môi trường.

Các chiến sĩ bộ đội tham gia vào công tác phòng – chống dịch Covid-19

II. Tình hình bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội trong giai đoạn hiện nay

1. Tình hình bảo vệ an ninh quốc gia

- Dưới sự lãnh đạo tuyệt đối, trực tiếp về mọi mặt của Đảng, quản lí thống nhất của Nhà nước, lực lượng vũ trang cùng toàn dân đã từng bước làm thất bại âm mưu chiến lược “diễn biến hòa bình”, bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch, phản động.

Cuộc bạo loạn ở Bình Thuận (tháng 6/2018)

- Lực lượng Công an nhân dân và Quân đội nhân dân triển khai thực hiện các biện pháp bảo vệ an ninh quốc gia theo quy định của pháp luật.

- Tình hình thế giới và trong nước đặt ra những nguy cơ, thách thức đối với công tác bảo vệ an ninh quốc gia, như: biến đổi khí hậu, thiên tai, dịch bệnh, an ninh nguồn nước, xung đột sắc tộc, tôn giáo…

2. Tình hình bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

- Các lực lượng chức năng được sự ủng hộ của nhân dân đã thực hiện tốt công tác bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

- Công an nhân dân phối hợp với các cơ quan, tổ chức vận động nhân dân tích cực tham gia phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh có hiệu quả với tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác về trật tự, an toàn xã hội.

III. Trách nhiệm bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội

1. Trách nhiệm của Đảng, Nhà nước và lực lượng vũ trang

a. Trách nhiệm của Đảng, Nhà nước:

- Đảng Cộng sản Việt Nam giữ vai trò lãnh đạo trực tiếp, tuyệt đối về mọi mặt, Nhà nước quản lí tập trung, thống nhất công tác bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm an toàn xã hội

- Quốc hội quyết định các vấn đề chiến tranh và hoà bình, quy định về tình trạng khẩn cấp, các biện pháp đặc biệt khác bảo đảm quốc phòng và an ninh quốc gia, ban hành Hiến pháp luật, nghị quyết

- Chính phủ tổ chức thi hành Hiến pháp luật, nghị quyết của Quốc hội và thống nhất quản lí

- Các bộ, cơ quan ngang bộ tổ chức thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội và thực hiện các biện pháp bảo vệ an ninh chính trị nội bộ.

- Uỷ ban nhân dân các cấp có trách nhiệm quản lý, điều hành, đôn đốc các cơ quan có chức năng trực tiếp

- Các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm thực hiện các biện pháp bảo vệ an ninh chính trị nội bộ, huy động sức mạnh của cơ quan, tổ chức

b. Trách nhiệm của lực lượng vũ trang:

- Lực lượng vũ trang nhân dân làm nòng cốt bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ và nhân dân theo quy định của pháp luật.

2. Trách nhiệm của công dân, học sinh

a) Trách nhiệm của công dân

- Chấp hành nghiêm chỉnh chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, quy định của địa phương

- Phối hợp, cộng tác với lực lượng Công an nhân dân trong phòng, chống các hành vi vi phạm pháp luật xâm phạm an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, tham gia lực lượng bảo vệ an ninh quốc gia

- Tố cáo hành vi vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội; phát hiện, cung cấp kịp thời thông tin cho cơ quan có thẩm quyền.

- Thực hiện các nghĩa vụ khác theo quy định của pháp luật.

b) Trách nhiệm của học sinh

- Tích cực, chủ động thực hiện trách nhiệm của công dân

- Tham gia học tập đầy đủ các nội dung giáo dục

- Gương mẫu thực hiện nội quy của nhà trường và quy tắc sinh hoạt nơi công cộng

- Thực hiện phòng, chống bạo lực học đường theo hướng dẫn của Nhà trường

- Tham gia tuyên truyền pháp luật, phát hiện, ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật

B. Câu hỏi trắc nghiệm GDQP 10 Bài 5: Bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

Câu 1. Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống (…….) trong đoạn văn bản sau đây: “……… là sự ổn định, phát triển bền vững của chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc”.

A. An ninh quốc gia.

B. Trật tự an toàn xã hội.

C. Bảo vệ an ninh quốc gia.

D. Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: An ninh quốc gia là sự ổn định, phát triển bền vững của chế độ xã hội chủ nghĩa và Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc (SGK - Trang 27)

Câu 2. Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống (…….) trong đoạn văn bản sau đây: “……… là trạng thái xã hội có trật tự, kỷ cương trong đó mọi người được sống yên ổn trên cơ sở các quy phạm pháp luật và chuẩn mực đạo đức, pháp lý xác định”.

A. An ninh quốc gia.

B. Trật tự an toàn xã hội.

C. Bảo vệ an ninh quốc gia.

D. Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Trật tự an toàn xã hội là trạng thái xã hội có trật tự, kỷ cương trong đó mọi người được sống yên ổn trên cơ sở các quy phạm pháp luật và chuẩn mực đạo đức, pháp lý xác định (SGK - Trang 27)

Câu 3. Bảo vệ an ninh quốc gia là phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn làm thất bại các hoạt động

A. gây mất trật tự an toàn xã hội.

B. xâm phạm an ninh quốc gia.

C. đe doạ an ninh lương thực.

D. gây ô nhiễm môi trường.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Bảo vệ an ninh quốc gia là phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, ngăn chặn làm thất bại các hoạt động xâm phạm an ninh quốc gia

Câu 4. Điền cụm từ thích hợp vào chỗ trống (….) trong đoạn văn bản sau đây: “…….. là phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn xã hội”.

A. An ninh quốc gia.

B. Trật tự an toàn xã hội.

C. Bảo vệ an ninh quốc gia.

D. Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích: Bảo đảm trật tự, an toàn xã hội là phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn, đấu tranh chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật về trật tự, an toàn xã hội (SGK - Trang 27)

Câu 5. Bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội là nhiệm vụ của

A. toàn Đảng, toàn dân và toàn quân.

B. lực lượng Quân đội nhân dân.

C. lực lượng công an nhân dân.

D. lực lượng Dân quân tự vệ.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội là nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân (sgk - trang 29).

Câu 6. Chủ thể nào dưới đây có trách nhiệm “quản lý xã hội bằng pháp luật, phát huy vai trò tác dụng của chính quyền các cấp; phối kết hợp chức năng của các cơ quan Nhà nước vào việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội”?

A. Nhà nước CHXHCN Việt Nam.

B. Đảng Cộng sản Việt Nam.

C. Các tổ chức xã hội.

D. Các cá nhân.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Nhà nước quản lý xã hội bằng pháp luật, phát huy vai trò tác dụng của chính quyền các cấp; phối kết hợp chức năng của các cơ quan Nhà nước vào việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội (sgk - trang 29).

Câu 7. Giữ vai trò nòng cốt trong việc: bảo vệ sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; phối hợp với các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội là

A. Dân quân tự vệ.

B. Công an nhân dân.

C. Quân đội nhân dân.

D. Các tổ chức xã hội.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Quân đội nhân dân là lực lượng nòng cốt bảo vệ sự bất khả xâm phạm độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc; phối hợp với các lực lượng tham gia bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội (sgk - trang 29)

Câu 8. Trong bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, chủ thể nào dưới đây có trách nhiệm “đề ra đường lối chính sách và phương pháp đấu tranh đúng đắn và lãnh đạo chặt chẽ bộ máy Nhà nước các đoàn thể quần chúng thực hiện thắng lợi đường lối chính sách đó”?

A. Các cá nhân.

B. Các tổ chức xã hội.

C. Đảng Cộng sản Việt Nam.

D. Nhà nước CHXHCN Việt Nam.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, Đảng: đề ra đường lối chính sách và phương pháp đấu tranh đúng đắn; và lãnh đạo chặt chẽ bộ máy Nhà nước các đoàn thể quần chúng thực hiện thắng lợi đường lối chính sách đó (sgk - trang 28).

Câu 9. Lực lượng giữ vai trò nòng cốt trong việc cùng toàn dân đánh giặc ở địa phương khi có chiến tranh là

A. Công an nhân dân.

B. Quân đội nhân dân.

C. Dân quân tự vệ.

D. các tổ chức xã hội.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Dân quân tự vệ: cùng với quân đội nhân dân và công an nhân dân bảo vệ Đảng, chính quyền, tính mạng, tài sản của nhân dân, tài sản của cơ quan, tổ chức ở địa phương, cơ sở; làm nòng cốt cùng toàn dân đánh giặc ở địa phương, cơ sở khi có chiến tranh (sgk - trang 29)

Câu 10. Đọc tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi:

Anh K là chủ nhân của kênh YouTube có tên là “Việt Nam đất nước tôi”. Thời gian đầu, anh K thường đăng tải các video clip quảng bá hình ảnh đẹp của đất nước và con người Việt Nam. Tuy nhiên, để tăng số lượng người đăng kí kênh và số lượt view, anh K đã chuyển hướng sang dàn dựng, cắt ghép và đăng tải những video clip không đúng sự thật, xuyên tạc chủ trương, đường lối của Đảng và nhà nước, bôi nhọ chính quyền.

Anh T vốn là bạn thân của K, biết được sự việc, anh T đã khuyên bạn nên: gỡ toàn bộ các video clip xấu ấy và tới cơ quan công an đầu thú để hưởng sự khoan hồng của pháp luật. Anh K cho rằng hành động của mình không sai vì mọi công dân đều có quyền tự do ngôn luận, nên không làm theo lời khuyên của anh T. Trước tình thế đó, dù rất đau lòng, nhưng anh T vẫn gửi đơn tố giác hành vi của anh K tới cơ quan công an.

Theo em, trong tình huống trên, nhân vật nào đã thể hiện đúng trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội?

A. Anh B.

B. Anh K.

C. Cả anh B và K.

D. Không có nhân vật nào.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Trong trường hợp trên, anh T đã thể hiện đúng trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội (thông qua việc: khuyên nhủ anh K; tố giác hành vi vi phạm pháp luật của anh K).

Câu 11. Nội dung nào dưới đây không phản ánh đúng trách nhiệm của học sinh trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội?

A. Tố giác những người có hành vi vi phạm pháp luật.

B. Kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật của bạn bè.

C. Không tụ tập bạn bè để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật.

D. Đề ra đường lối chính sách và phương pháp đấu tranh đúng đắn.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích:

- Đề ra đường lối chính sách và phương pháp đấu tranh đúng đắn là trách nhiệm của Đảng Cộng sản Việt Nam.

- Trách nhiệm của học sinh:

+ Nhận thức đầy đủ về trách nhiệm của bản thân trong bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

+ Không thực hiện các hành vi vi phạm pháp luật về bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

+ Không tụ tập bạn bè để thực hiện hành vi vi phạm pháp luật bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

+ Thông báo cho cơ quan chức năng về những người có hành vi vi phạm pháp luật bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội.

+ Kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật của bạn bè về bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự, an toàn xã hội

Câu 12. Đọc tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi:

K là học sinh lớp 10 của trường THPT X. Thông qua T (bạn học cùng lớp), K biết được một Group kín trên facebook chuyên nói xấu các giáo viên và kích động các vụ đánh nhau trong trường.

Ngày 28/4/2021, admin của group đó có đăng bài, kêu gọi các thành viên trong nhóm cùng tổ chức đua xe vào vào tối ngày 30/4 trên phố, giải thưởng cho người chiến thắng sẽ là một tập “tem giấy” được tẩm chất LSD (một loại chấy gây ảo giác cực mạnh). Bài đăng của admin nhanh chóng nhận được sự hưởng ứng của nhiều thành viên trong nhóm.

Nếu là K, trong trường hợp này, em nên lựa chọn cách ứng xử như thế nào?

A. Bí mật báo cáo tới lãnh đạo nhà trường và cơ quan công an.

B. Không quan tâm, vì việc đó không ảnh hưởng gì tới mình.

C. Hào hứng tham gia cuộc đua xe để thể hiện bản thân.

D. Rủ thêm các bạn khác cùng tham gia vào cuộc đua xe.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Trong trường hợp này:

+ Nói xấu thầy cô giáo; kích động các vụ đánh nhau trong trường và kêu gọi tổ chức đua xe trái phép, sử dụng “tem giấy” có tẩm chất LSD… của admin group kín kia đã vi phạm pháp luật về trật tự an toàn xã hội.

=> Nếu là K, em nên bí mật báo cáo tới ban lãnh đạo nhà trường và tố giác thông tin tới cơ quan công an để các thầy cô giáo và lực lượng công an kịp thời ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật của các bạn học sinh trong group kín.

Câu 13. Giữ vai trò nòng cốt trong việc bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ và nhân dân; đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội là lực lượng nào?

A. Công an nhân dân.

B. Quân đội nhân dân.

C. Dân quân tự vệ.

D. Các tổ chức xã hội.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Công an nhân dân là lực lượng nòng cốt bảo vệ an ninh quốc gia, bảo đảm trật tự, an toàn xã hội, bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ và nhân dân; đấu tranh phòng, chống tội phạm và vi phạm pháp luật về an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội (sgk - trang 29)

Câu 14. Lợi dụng tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp, ông T và ông Q đã: tuyên truyền sai lệch chủ trương, đường lối chống dịch của Nhà nước; lôi kéo, xúi giục, kích động người dân trong thôn X chống đối lại chính quyền. Phát hiện hành vi vi phạm của ông T và Q, anh M đã nhanh chóng tố giác tới cơ quan công an.

Theo em, trong trường hợp trên, nhân vật nào đã thể hiện đúng trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội?

A. Ông T.

B. Ông Q.

C. Anh M.

D. Ông T và ông Q.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Trong trường hợp trên, anh M đã thể hiện đúng trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ an ninh quốc gia và bảo đảm trật tự an toàn xã hội (thông qua hành động tố giác những hành vi vi phạm pháp luật của ông Q và ông T).

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Giáo dục quốc phòng 10 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 6: Một số hiểu biết về an ninh mạng

Lý thuyết Bài 1: Một số nội dung điều lệnh quản lí bộ đội và điều lệnh công an nhân dân

Lý thuyết Bài 2: Đội ngũ từng người không có súng

Lý thuyết Bài 3: Đội ngũ tiểu đội

Lý thuyết Bài 4: Các tư thế, động tác vận động trong chiến đấu