Giải KHTN 9 Bài 28 (Cánh diều): Protein

Giải KHTN 9 Bài 28: Protein

Mở đầu trang 136 Bài 28 KHTN 9: Quan sát hình 28.1 và cho biết những thực phẩm nào chứa nhiều protein.

Protein là thành phần không thể thiếu trong chế độ dinh dưỡng của con người. Vậy protein có cấu tạo và tính chất hóa học như thế nào?

Trả lời:

- Thực phẩm chứa nhiều protein như trứng, thịt, cá, sữa.

- Protein có khối lượng phân tử rất lớn, thường từ vài vạn đến vài triệu amu và có cấu tạo rất phức tạp.

- Tính chất hóa học: Protein bị đông tụ khi đun nóng hoặc khi có mặt acid, base và bị phân hủy tạo ra mùi khét khi đốt nóng; protein bị thủy phân khi có xúc tác acid, base hoặc enzyme, …

Câu hỏi 1 trang 136 KHTN 9: Nêu nhận xét về khối lượng phân tử của protein.

Trả lời:

Protein có khối lượng phân tử rất lớn, thường từ vài vạn đến vài triệu amu.

Câu hỏi 2 trang 137 KHTN 9: Nêu đặc điểm cấu tạo phân tử protein.

Trả lời:

Protein gồm nhiều đơn vị amino acid liên kết với nhau bằng liên kết peptide.

Luyện tập trang 137 KHTN 9: Trong phân tử protein có một hay nhiều liên kết peptide?

Trả lời:

Trong phân tử protein có nhiều liên kết peptide.

Thực hành trang 137 KHTN 9: Thí nghiệm 1

Chuẩn bị

• Dụng cụ: ống nghiệm, giá để ống nghiệm, kẹp ống nghiệm, đèn cồn, ống hút nhỏ giọt.

• Hoá chất: dung dịch lòng trắng trứng, dung dịch HCl 10%.

Tiến hành thí nghiệm và thảo luận

• Cho vào hai ống nghiệm mỗi ống 2 ml dung dịch lòng trắng trứng.

• Nhỏ từng giọt (khoảng 5 - 6 giọt) dung dịch HCl 10% vào ống nghiệm thứ nhất.

• Đun nóng ống nghiệm thứ hai.

• Quan sát thí nghiệm, mô tả và giải thích các hiện tượng xảy ra.

Trả lời:

Hiện tượng: Cả hai ống nghiệm đều thấy lòng trắng trứng đông tụ lại.

Giải thích: Trong lòng trắng trứng có chứa albumin là một loại protein. Khi đun nóng hoặc có mặt acid, protein có trong lòng trắng trứng đông tụ lại.

Vận dụng 1 trang 137 KHTN 9: Trong quá trình nấu canh cua, thấy xuất hiện các tảng "gạch cua" nổi lên. Giải thích hiện tượng trên và cho biết thành phần chính của "gạch cua".

Trả lời:

Trong quá trình nấu canh cua, thấy xuất hiện các tảng “gạch cua” nổi lên do thành phần chính của “gạch cua” là protein, khi đun nóng thì protein bị đông tụ.

Vận dụng 1 trang 138 KHTN 9: Có hai tấm vải, một tấm dệt từ lụa tơ tằm, một tấm dệt từ sợi nylon. Nêu cách phân biệt hai tấm vải trên.

Trả lời:

Cách để phân biệt hai tấm vải trên là: lấy 1 mẩu vải từ mỗi tấm vải rồi đem đốt.

- Tơ tằm có mùi khét đặc trưng giống mùi tóc cháy, khi cháy tạo thành tàn tro.

- Tơ nylon khi cháy thì vón cục lại.

Thực hành trang 138 KHTN 9: Thí nghiệm 2

Chuẩn bị

- Dụng cụ: đèn cồn, kẹp sắt.

- Hóa chất: sử dụng nguyên liệu lông gà, lông vịt, …

Tiến hành thí nghiệm và thảo luận

- Dùng kẹp sắt kẹp lông gà rồi đưa vào ngọn lửa đèn cồn và quan sát.

- Mô tả và giải thích các hiện tượng xảy ra.

Trả lời:

Hiện tượng: Lông gà cháy, có mùi khét.

Giải thích: Do thành phần của lông gà có chứa protein nên khi đốt cháy sẽ có mùi khét.

Tìm hiểu thêm trang 138 KHTN 9: Phomai là thực phẩm giàu protein được nhiều người ưu thích. Tìm hiểu cách làm phomai từ sữa.

Trả lời:

* Nguyên liệu làm phô mai tươi

- 1 lít sữa tươi không đường

- 1 hộp sữa chua không đường (để làm men)

- Khăn xô 5 lớp

* Cách làm phô mai tươi

Bước 1:

- Sữa chua không đường để ở nhiệt độ phòng, khi sữa chua hết lạnh thì khuấy đều cho sữa chua thật lỏng.

- Đun sữa nóng đến khoảng 80 độ (thấy sữa sôi lăn tăn ở mép nồi là được, không nên để sữa sôi quá lâu sẽ làm sữa bị biến chất), để nguội còn 50 độ, sau đó các bạn cho sữa chua không đường đã được làm lỏng trước đó vào và khuấy đều. Đổ hỗn hợp vào bát.

Bước 2:

- Cho bát sữa vào xoong hoặc nồi cơm điện nhưng không cắm điện hoặc vào cặp lồng đậy kín. Đổ nước sôi ngập 2/3 bát sữa, tiếp theo phủ khăn dày lên trên nồi và ủ trong vòng 6 tiếng.

Lưu ý: Nếu là mùa đông, khoảng 4 tiếng bạn đun lại nước 1 lần cho nước ấm, thì sữa mới đông được nhé.

Bước 3:

- Sau quá trình ủ các bạn sẽ thấy sữa đông (nhìn rất giống tào phớ) thì lấy bát sữa ra. Dùng dao/thìa/đũa khía thành nhiều rãnh nhỏ.

- Sau đó, ngâm cả bát sữa vào nước sôi (ngập khoảng 2/3) trong 20p để thúc đẩy quá trình tách nước.

Lưu ý: Các bạn không phải bật bếp đun nấu gì đâu nhé.

Bước 4:

- Khăn xô gấp làm 4, sau đó đổ hỗn hợp lên khăn xô, túm 4 mép khăn buộc lại rồi treo túi sữa lên cao rồi để một bát con ở dưới để hứng nước.

- Sau 3-5 tiếng là chúng ta đã thu được phô mai tươi. Tùy vào phô mai khô hay ướt mà các bạn để thời gian nước chảy nhiều hay ít nhé.

Câu hỏi 3 trang 138 KHTN 9: Protein có vai trò như thế nào đối với cơ thể người?

Trả lời:

Protein có trong mọi bộ phận của cơ thể người và đóng vai trò rất quan trọng đối với các hoạt động sống.

- Chức năng sinh học của protein rất đa dạng. Một số protein có tính chất của hormone (như insulin), một số có vai trò xúc tác (như các enzyme), một số có vai trò vận chuyển các chất trong cơ thể (như hemoglobin), …

- Protein trong thức ăn đóng vai trò cung cấp các amino acid để cơ thể tổng hợp nên các loại protein đặc trưng của người.

Câu hỏi 3 trang 138 KHTN 9: Protein có vai trò như thế nào đối với cơ thể người?

Trả lời:

Protein có trong mọi bộ phận của cơ thể người và đóng vai trò rất quan trọng đối với các hoạt động sống.

- Chức năng sinh học của protein rất đa dạng. Một số protein có tính chất của hormone (như insulin), một số có vai trò xúc tác (như các enzyme), một số có vai trò vận chuyển các chất trong cơ thể (như hemoglobin), …

- Protein trong thức ăn đóng vai trò cung cấp các amino acid để cơ thể tổng hợp nên các loại protein đặc trưng của người.