Bố cục Chất làm gỉ hay, chính xác nhất - Cánh diều

Bố cục Chất làm gỉ - Ngữ văn lớp 7 Cánh diều

Bài giảng Ngữ văn 7 Chất làm gỉ - Cánh diều

A. Bố cục Chất làm gỉ

Chia văn bản làm 2 đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “Tạm biệt đại tá”: Cuộc trò chuyện về chất làm gỉ của đại tá và trung sĩ trẻ tuổi.

- Đoạn 2: Còn lại: Chất làm gỉ của viên trung sĩ phát huy tác dụng

B. Nội dung chính Chất làm gỉ

Văn bản Chất làm gỉ nói về ý tưởng vô hiệu hóa những vũ khí và các loại công cụ nhằm phục vụ cho chiến tranh của viên trung sĩ trẻ tuổi.

C. Tóm tắt tác phẩm Chất làm gỉ

Văn bản nói đến ý tưởng “chất làm gỉ” tuyệt vời của anh trung sĩ trẻ và sự độc ác, tham lam của viên đại tá. Nhưng cuối cùng những lí tưởng chính nghĩa vì hòa bình dân tộc sẽ vẫn luôn chiến thắng.

D. Tác giả, tác phẩm Chất làm gỉ

I. Tác giả

- Ray Bradbury Douglas (22 tháng 8 năm 1920 — 5 tháng 6 năm 2012)

- Là một nhà văn chuyên về sáng tác các tác phẩm kinh dị, khoa học viễn tưởng, và bí ẩn người Mỹ.

- Nổi tiếng với cuốn tiểu thuyết 451 độ F (Fahrenheit 451, 1953) và tập hợp những câu chuyện khoa học viễn tưởng như The Martian Chronicles (1950) và Người minh họa (The Illustrated Man, 1951),

II. Tác phẩm Chất làm gỉ

1. Thể loại: Truyện ngắn

2. Phương thức biểu đạt: Tự sự

4. Tóm tắt tác phẩm Chất làm gỉ

Ý tưởng vô hiệu hóa những vũ khí và các loại công cụ nhằm phục vụ cho chiến tranh của viên trung sĩ trẻ tuổi. Từ đó thấy được tấm lòng cao cả, tốt đẹp của người trung sĩ.

5. Bố cục tác phẩm Chất làm gỉ

Chia văn bản làm 2 đoạn:

- Đoạn 1: Từ đầu đến “Tạm biệt đại tá”: Cuộc trò chuyện về chất làm gỉ của đại tá và trung sĩ trẻ tuổi.

- Đoạn 2: Còn lại: Chất làm gỉ của viên trung sĩ phát huy tác dụng

6. Giá trị nội dung tác phẩm Chất làm gỉ

- Ca ngợi trí tuệ thông minh và tấm lòng tốt bụng cao cả của người trung sĩ

- Thể hiện ước mơ về một thế giới hòa bình của tác giả

- Đồng thời lên án những cuộc chiến tranh phi nghĩa, những cuộc chạy đua vũ trang khốc liệt giữa các đế chế bạo tàn.

7. Giá trị nghệ thuật tác phẩm Chất làm gỉ

- Cốt truyện độc đáo hấp dẫn, thu hút người đọc

E. Đọc tác phẩm Chất làm gỉ

(1)

- Ngồi xuống đi, anh bạn trẻ. – Viên đại tá nói

- Cảm ơn đại tá. – Người vừa bước vào nói

- Tôi có nghe một số chuyện về anh. – Đại tá nói với giọng thân tình – Thực ra, không có gì đặc biệt lắm. Nghe nói anh bị căng thẳng thần kinh và làm việc gì cũng không thành. Tôi đã nghe được chuyện này từ cách đây vài tháng và bây giờ quyết định mời anh đến để nói chuyện. Tôi cũng đã nghĩ đến chuyện thuyên chuyển anh đi nơi khác, không biết anh có muốn hay không. Có thể, anh muốn sang bên kia đại dương và phục vụ trong một quân đoàn nào đó thật xa chăng? Làm việc ở văn phòng có lẽ anh đã thấy chán? Có thể anh muốn ra mặt trận?

- Có lẽ không. – Viên trung sĩ trẻ đáp

- Vậy thì, thực sự anh muốn gì?

Anh trung sĩ nhún vai, đưa mắt nhìn hai bàn tay mình:

- Tôi muốn sống không có chiến tranh. Tôi muốn biết làm cách nào đó để trong một đêm, những cỗ đại bác trên toàn thế giới biến thành sắt gỉ, những vi khuẩn trong ruột các quả bom trở thành vô hại, những chiếc xe tăng bỗng đổ rụi, chui qua mặt đường nhựa và giống như những con quái vật thời tiền sử, chúng nằm im trong các hố có lấp đầy nhựa đường. Đó, mơ ước của tôi là như vậy đó.

- Đó là mơ ước tự nhiên của mỗi người trong chúng ta. – Đại tá nói – Nhưng lúc này, hãy dẹp những câu chuyện lí tưởng này sang một bên, và hãy nói cho chúng tôi biết, chúng tôi phỉa gửi anh đi đâu. Anh có thể lựa chọn hoặc là quân đoàn phía tây, hoặc là quân đoàn phía bắc. – Ông gõ gõ ngón tay lên tấm bản đồ đang trải trên bàn.

Viên trung sĩ vẫn tiếp tục nói, giơ hai bàn tay lên và ngắm nhìn những ngón tay.

- Các vị chỉ huy như ông sẽ làm gì, những người lính chúng tôi sẽ làm gì, cả thế giới sẽ làm gì nếu như sáng mai khi thức dậy, bao nhiêu khẩu đại bác đều trở nên vô dụng?

Đến lúc này thì đại tá mới hiểu rằng cần thận trọng khi nói chuyện với anh chàng trung sĩ này. Ông bình tĩnh mỉm cười. […]

- Anh hãy dẹp ý tưởng về chất làm hoen gỉ và quên ngay nó đi

Trung sĩ ngẩng phắt đầu dậy:

- Làm sao đại tá biết tôi có cái tưởng ấy?

- Anh có ý tưởng gì?

- Thì cái học thuyết về chất hoen gỉ ấy!

- Anh đang nói về cái gì vậy?

- Đại tá biết rằng tôi có thể làm chuyện đó. Nếu như muốn, tôi có thể bắt đầu ngay từ hôm nay.

Đại tá cười lớn:

- Tôi nghĩ là trung sĩ nói đùa phải không?

- Không, tôi nói hoàn toàn nghiêm túc đấy. Đã lâu tôi muốn nói chuyện với đại tá. Tôi rất mừng khi chính đại tá đã cho gọi tôi đến! Tôi nghiên cứu cái này đã lâu. Tôi đã mơ ước về nó từ nhiều năm nay. Phát minh này dựa trên cơ sở cấu trúc của các nguyên tử xác định. Nếu như đại tá nghiên cứu chúng, đại tá hẳn biết rằng các nguyên tử nhất định. Tôi đi tìm một nhân tố nào đó có khả năng phá hủy sự cân bằng của chúng. Có lẽ đại tá biết là tôi nghiên cứu vật lí và luyện kim… Trong đầu tôi nảy ra ý nghĩ là trong khí quyển bao giờ cũng có chất gây ra sự hoen gỉ: đó là hơi nước. Cần tìm ra phương pháp nào đó để gây ra ở thép một hiệu ứng “sốc thần kinh”. Khi đó, hơi nước sẽ tự làm công việc của nó. Tất nhiên, tôi muốn nói đến không phải bất cứ đồ vật bằng thép nào. Nền văn minh của chúng ta dựa trên sắt thép và đa số các sản phẩm thép tôi không muốn phả hủy. Tôi chỉ muốn vô hiệu hóa các cỗ đại bác, các loại súng, đạn, xe tăng, máy bay chiến đấu, tàu chiến,… Nếu cần, tôi có thể bắt thiết bị của tôi tác động lên cả đồng, nhôm. Chỉ cần đi ngang qua bất kì loại vũ khí nào là tôi có thể bắt nó tan vụn ra thành bụi ngay.

Đại tá cúi thấp người và ngó nhìn trung sĩ một lúc. Sau đó, ông rút trong túi ra chiếc bút máy làm bằng vỏ đạn và bắt đầu viết vào tờ phiếu: “Tôi muốn sau bữa trưa nay, anh đến gặp bác sĩ Mét-thiu (Matthew) để ông ta khám cho anh. Tôi không muốn nói là anh bị ốm nặng, nhưng tôi cảm thấy anh cần có sự giúp đỡ của bác sĩ.”.

- Đại tá hẳn nghĩ rằng tôi đánh lừa đại tá. – Trung sĩ nói – Không, tôi nói thật đấy. Các thiết bị của tôi nhỏ đến nỗi có thể nhét vừa trong bao diêm. Tầm hoạt động của nó là chín trăm dặm. Tôi có thể điều chỉnh nó cho bất cứ loại thép nào và trong vài ngày đi khắp châu Mỹ. Những quốc gia khác không thể sử dụng thiết bị này, vì tôi sẽ hủy diệt ngay bất cứ phương tiện kĩ thuật nào chống lại chúng ta. Sau đó, tôi sẽ sang châu Âu. Trong vòng một tháng, tôi sẽ làm cho cả thế giới tránh được thảm họa chiến tranh. […]

- Anh hãy đưa cái phiếu này cho bác sĩ Mét-thiu – Đại tá nói nhấn mạnh từng chữ

Viên trung sĩ đứng dậy.

- Nghĩa là, đại tá không chuyển tôi đến quân đoàn khác?

- Không, tạm thời thì chưa. Hãy để bác sĩ Mét-thiu quyết định

- Tôi đã quyết định rồi. – Viên trung sĩ trẻ nói – Mấy phút nữa tôi sẽ rời doanh trại. Tôi đang nghỉ phép. Cảm ơn đại tá đã dành cho tôi nhiều thời gian quý báu như vậy

- Trung sĩ này, anh đừng để tâm đến chuyện hôm nay. Anh không cần phải đi. Sẽ không có ai làm anh giận đâu

- Đúng thế, vì không có ai tin tôi cả. Tạm biệt đại tá

(2) Trung sĩ mở cửa văn phòng và bước ra. Cánh cửa đóng lại, chỉ còn lại một mình đại tá. Chừng một phút, đại tá đứng trong tâm trạng do dự. Sau đó, ông thở dài, đưa bàn tay lau mặt. Có tiếng chuông điện thoại reo. Đại tá lơ đãng cầm ống nghe.

- À, ông đấy à, bác sĩ? Tôi muốn trao đổi với ông. Phải, tôi đã gửi anh ta đến chỗ ông. Ông hãy kiểm tra xem anh ta bị làm sao, vì sao anh ta lại có biểu hiện như vậy. Ông nghĩ thế nào, hả bác sĩ? Có lẽ anh ta cần được nghỉ ngơi đôi chút, anh ta có những ảo tưởng thật kì quặc. Phải, phải, không thú vị chút nào. Theo tôi, mười sáu năm chiến tranh đã tác động đến anh ta.

Giọng trong điện thoại trả lời ông. Đại tá nghe và gật gật đầu.

- Chờ một phút, để tôi ghi lại… - Ông tìm cái bút máy của mình – Xin ông cứ giữ máy chờ tôi nhé. Tôi đang tìm cái này…

Ông sờ các túi áo.

- Chiếc bút vừa ở đây mà. Khoan đã…

Ông đặt tạm ống nói sang một bên, nhìn khắp mặt bàn, rồi xem trong ngăn kéo. Sau đó, ông đừng chết lặng. Ông từ từ thò tay vào trong túi và lần tìm trong đó. Hai ngón tay ông lôi ra một dúm bột gì đó. Một ít chất vụn gỉ màu đỏ vàng rơi lả tả xuống tờ giấy khám. Đại tá ngồi im lặng nhìn trân trân phía trước một lúc. Sau đó, ông cầm lấy máy điện thoại.

- Mét-thiu, - Ông nói – anh hãy đặt máy điện thoại xuống

Ông nghe thấy tiếng “cạch” và bắt đầu quay số khác

- Alô, lính gác đâu? Có một người mà chắc anh cũng biết, tên là Hô-lít (Hollis), bất cứ lúc nào cũng có thể đi qua chỗ anh. Hãy giữ anh ta lại. Nếu cần, hãy bắn anh ta. Không phải hỏi han gì cả, hãy giết cái thằng vô lại ấy đi, hiểu chưa? Đại tá đây. Phải, hãy giết hắn ta… anh nghe rõ không?

- Nhưng… xin lỗi… - Từ đầu dây bên kia có giọng kinh ngạc phản đối – Tôi không thể…!

- Anh muốn nói gì vậy, quỷ tha ma bắt anh đi! Tại sao lại không thể?

- Tại vì…

Giọng nói đứt quãng. Trong ống điện thoại nghe rõ tiếng thở hổn hển của người lính gác. Đại tá lắc mạnh ống điện thoại:

- Chú ý! Hãy cầm lấy súng!

- Tôi không thể bắn được – Người lính gác đáp

Đại tá ngồi phịch xuống ghế, nhăn mặt và thở gấp chừng nửa phút. Ông không nhìn thấy và không nghe thấy gì, nhưng ông biết rằng ở đó, phía sau những bức tường này, những khẩu súng đang biến thành vụn sắt gỉ màu vàng, những chiếc máy bay thì tan vụn ra thành đám bụi màu xám bị gió cuốn đi bay lả tả, những chiếc xe tăng từ từ chìm vào lớp nhựa đường nóng chảy, như những con quái vật thời tiền sử một thời bị rơi vào những cái hố nhựa đường, đúng như lời viên trung sĩ trẻ nói lúc nãy. Những chiếc xe tải biến thành những đám mây màu da cam, chỉ còn lại những chiếc lốp cao su lăn đi một cách vô định trên mặt đường.

- Thưa ngài… - Viên lính gác nhìn thấy tất cả cảnh tượng đó nói – Tôi thề với ngài…

- Nghe đây! Hãy nghe tôi nói đây! – Đại tá hét to – Hãy đi theo hắn, trói tay hắn lại, anh phải giữ được hắn! Tôi sẽ đến chỗ anh ngay bây giờ!

Nói rồi ông quảng ống nghe xuống. Theo thói quen, ông kéo chiếc ngăn kéo cuối cùng ra để lấy súng lục. Cái bao da màu nâu đầy vụn sắt gỉ. Ông văng tục một câu và nhảy tránh xa cái bàn. Trong lúc chạy qua văn phòng, ông vớ được một cái ghế tựa. “Bằng gỗ” – ông chợt nghĩ – “Một loại gỗ lim rất chắc”. Ông đập cái ghế vào tường hai lần làm nó long ra. Sau đó, ông cầm lấy một cái chân ghế, nắm chặt trong tay. Mặt ông tím lại vì tức giận, mồm há rộng để hớp không khí. Để thử, ông cầm chân ghế đập mạnh một cái vào tay mình. “Được đấy!” – ông hét to. Vừa gào lên như điên, ông vừa chạy ra ngoài và đóng sập cửa lại.

F. Ý nghĩa nhan đề tác phẩm Chất làm gỉ

Nhan đề “chất làm gỉ” là chất khiến các loại súng máy, vũ khí chiến tranh bị hóa thành bột hoặc vô hiệu hóa, không thể thực hiện chức năng chiến đấu, giết chóc.

-Ý tưởng làm hoen gỉ các vật làm bằng kim loại của viên trung sĩ dựa trên cơ sở: dựa trên cấu trúc của các nguyên tử xác định.

Xem thêm các bài Bố cục Ngữ văn lớp 7 sách Cánh diều hay, ngắn gọn khác:

Bố cục Nhật trình Sol 6

Bố cục Thiên nhiên và con người trong truyện “Đất rừng phương Nam”

Bố cục Vẻ đẹp của bài thơ “Tiếng gà trưa”

Bố cục Sức hấp dẫn của tác phẩm “Hai vạn dặm dưới đáy biển”

Bố cục Những nét đặc sắc trên “đất vật” Bắc Giang