Soạn bài Củng cố, mở rộng (trang 119) Kết nối tri thức

Soạn bài Củng cố, mở rộng trang 119

Câu 1 (trang 119 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): So sánh những vẻ đẹp của lựa chọn và hành động được thể hiện trong hai văn bản Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) và Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu)

Trả lời:

Bài ca ngất ngưởng (Nguyễn Công Trứ) là con người cá nhân công danh, hưởng lạc ngoài khuôn khổ, mang nội dung yêu nước

Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc (Nguyễn Đình Chiểu): Sự biết ơn những người đã hi sinh vì Tổ quốc, mang nội dung nhân đạo. 

Câu 2 (trang 119 sgk Ngữ văn 11 Tập 2):  Nêu định hướng giá trị toát lên từ các văn bản đọc trong bài. Điều gì có thể tạo nên sự kết nối giữa các văn bản, mặc dù chúng không cùng loại, thể loại, lại được viết ra trong những bối cảnh thời đại khác nhau?

Trả lời:

Các giá trị từ các văn bản đọc trong bài đó là quan niệm nhân sinh, thông điệp cuộc sống hướng tới con người nhân văn, cao cả hơn. 

Điều mà tạo nên sự kết nối giữa các văn bản, mặc dù chúng không cùng loại, thể loại, lại được viết ra trong những bối cảnh thời đại khác nhau đó là quan niệm sống, quan niệm nhân văn. 

Câu 3 (trang 119 sgk Ngữ văn 11 Tập 2):  Tìm đọc thêm những văn bản văn học hoặc nghị luận có đề cập chủ đề lựa chọn và hành động. Ghi chép khái quát những bài học mà bạn rút ra được cho mình từ những văn bản đó.

Trả lời:

Văn bản văn học có đề cập chủ đề lựa chọn và hành động: Thuật hứng 24 - Nguyễn Trãi, Ngôn chí bài 10 - Nguyễn Trãi. 

Bài học: không được dấn thân vào những lối sống xa hoa, tệ nạn phải giữ cho lòng an nhiên, không bị vấy bẩn. 

Câu 4 (trang 119 sgk Ngữ văn 11 Tập 2):  Sưu tầm những bài viết về các tác phẩm nghệ thuật mà bạn yêu thích và viết về một số tác phẩm đã gây cho bạn ấn tượng sâu sắc.

Trả lời:

Vincent Van Gogh (1853 - 1890) là một trong những họa sĩ nổi tiếng nhất mọi thời đại. Thế nhưng, tài năng và các tác phẩm của Van Gogh chỉ được công nhận sau khi ông đã qua đời. Trong 37 năm ngắn ngủi của mình, đại danh họa đã phải vật lộn với nhiều bi kịch, nhất là bệnh trầm cảm lúc cuối đời.

Một trong những kiệt tác được biết đến nhiều nhất của Van Gogh và cả nền hội họa phương Tây là bức tranh sơn dầu “Bầu Trời Sao” hay “Đêm Đầy Sao” (tên gốc tiếng Hà Lan: De sterrennacht). Bức họa vẽ lại bầu trời sao lung linh trong đêm tối tại ngôi làng nước Pháp hiện là một trong những tác phẩm nghệ thuật đắt giá nhất thế giới. Nó hiện nằm ở Bảo tàng Nghệ thuật Hiện đại Manhattan ở Thành phố New York (Mỹ), được định giá khoảng 900 triệu USD (khoảng 20.000 tỷ đồng). Và đằng sau những vì sao lấp lánh là vô vàn những bí ẩn và câu chuyện của người họa sĩ Hà Lan Vincent Van Gogh.

Hoàn cảnh Van Gogh vẽ nên tác phẩm để đời quan trọng nhất của mình vô cùng bi kịch. Bức tranh được vẽ vào tháng 6 năm 1889, chỉ 1 năm trước khi ông lìa đời. Khi đó, ông đã tự đăng ký vào trại thương điên vì sức khỏe tinh thần đã quá suy sụp.

Bầu Trời Sao vẽ lại quang cảnh từ cửa sổ hướng đông của căn phòng bệnh tại Saint-Rémy-de-Provence. Dẫu vậy, ông đã vẽ bức tranh chủ yếu vào ban ngày qua trí nhớ. Trong bức thư gửi cho em trai mình, Van Gogh kể ông đã nhìn thấy khung cảnh bầu trời sao trước khi bình minh và có một ngôi sao đặc biệt rất lớn. Từ tầm nhìn của mình, họa sĩ đã xóa bỏ những khung song sắt để vẽ nên bầu trời sao bất tận.

Ông đã vẽ cây bách ở tiền cảnh của Đêm Đầy Sao, có lẽ có chủ ý vì loài cây này gắn liền với cái chết và nghĩa trang. Cùng với trạng thái tâm trí của Van Gogh khi ở trại thương điên, Đêm đầy sao thể hiện nỗi lòng tiếc nuối và mông lung của chính họa sĩ. Không lâu sau đó, Van Gogh đã tự sát.

Năm 2001, nhà nghiên cứu Paul Wolf đã chỉ ra rằng rằng sở thích dùng màu vàng của họa sĩ trong Đêm Đầy Sao và cả nhiều tác phẩm khác thời kỳ này là do dùng quá nhiều digitalis, một loại thuốc điều trị chứng động kinh của ông. Người bệnh uống thuốc này liều lượng nhiều thì mắt sẽ thấy những đốm vàng có quầng xung quanh.

Van Gogh lần đầu tiên vẽ Đêm Đầy Sao vào năm 1888. Khi đến Pháp năm 1888, ông thích ngắm và vẽ cảnh đêm. Bức Đêm Đầy Sao đầu tiên được vẽ với bối cảnh là sông Rhone. Bức tranh này đôi khi được gọi là Starry Night Over The Rhone (Đêm đầy sao trên sông Rhone).

Đêm Đầy Sao thứ hai của Van Gogh vẽ vào năm 1889 đã nổi tiếng hơn bức tranh đầu tiên của ông. Dẫu vậy, ông đã luôn cho rằng tác phẩm của mình là một thất bại cho đến khi mất. Van Gogh nói rằng bức tranh của mình là một thất bại của nghệ thuật trừu tượng vì nó quá xa rời nhịp điệu thực của cuộc sống, thiên nhiên và quá mức trừu tượng.

Đêm Đầy Sao của Van Gogh đã khai sáng một cách tài tình bí ẩn khoa học về chuyển động và ánh sáng. Những vì sao trên tranh dường như đang nhấp nháy do cách bộ não con người cảm nhận. Hiện tượng này xảy ra đối với hầu hết các tác phẩm theo trường phái Ấn tượng do bộ não cảm nhận được ánh sáng và chuyển động.

Cường độ ánh sáng của các màu trên tranh vải tạo ra độ chói. Mắt người dễ bị “pha trộn” hai phần có màu khác nhau như thể chúng có cùng độ sáng. Tuy nhiên, bộ não sẽ nhìn thấy các màu tương phản mà không hòa trộn, dẫn đến ánh sáng dường như nhấp nháy. Đã có rất nhiều nghiên cứu về Đêm Đầy Sao của Van Gogh để giải mã điều này. Một nhà nghiên cứu tên Natalya St. Clair kết luận rằng Đêm Đầy Sao là “một mô tả chính xác về sự hỗn loạn”.

Đằng sau mỗi tác phẩm đều ẩn chứa một câu chuyện và nỗi niềm của người vẽ nên nó. Với ngòi cọ và trí tưởng tượng phong phú của mình, Vincent van Gogh đã tạo nên một tuyệt tác Đêm đầy sao được nhắc đến ở đời sau. Trên đây là những bí ẩn xung quanh tác phẩm Đêm đầy sao của họa sĩ Vincent van Gogh. 

Câu 5 (trang 119 sgk Ngữ văn 11 Tập 2):  Tổ chức thuyết trình trong nhóm học tập về một tác phẩm nghệ thuật đương đại đang tạo được tiếng vang trong dư luận (tác phẩm điện ảnh; tác phẩm âm nhạc; tác phẩm điêu khắc, hội họa, đồ họa;...)

Trả lời:

Everything Everywhere All At Once là phim hài chính kịch xen lẫn hành động-võ thuật do Daniel Kwan và Daniel Scheinert viết kịch bản, đạo diễn và đồng sản xuất với anh em nhà Russo. Bộ phim khoa học viễn tưởng sáng tạo này đã giành được 7 giải thưởng, bao gồm giải thưởng viết kịch bản và đạo diễn cho nhóm của Daniel Kwan và Daniel Scheinert. Bộ phim có sự góp mặt của Dương Tử Quỳnh trong vai nữ chính. Bên cạnh đó, các ngôi sao như Hứa Vĩ Luân, Quan Kế Huy, Jenny Slate, Harry Shum, Jr., Ngô Hán Chương và Jamie Lee Curtis cũng tham gia với vai trò diễn viên phụ. Trong phim, Dương Tử Quỳnh đóng vai Evelyn Quan Wang - 1 phụ nữ người Mỹ gốc Hoa, là chủ cửa hiệu giặt ủi luôn gặp nhiều rắc rối trong cuộc sống. Ban đầu, vai chính của phim dành cho Thành Long, nhưng sau đó ekip sản xuất đã đổi sang Dương Tử Quỳnh. Đây được cho là quyết định sáng suốt khi Dương Tử Quỳnh có màn thể hiện cực kỳ vượt trội, khiến khán giả gần như chìm đắm trong thế giới đa vũ trụ với muôn vàn điều thú vị và phá vỡ mọi quy tắc. Dương Tử Quỳnh đã làm người xem phải “rùng mình” khi ứng biến linh hoạt theo từng nhân vật. Lúc thì cô làm bà chủ tiệm giặt ủi lúc nào cũng rối tung với việc chăm lo cho gia đình, khi thì Dương Tử Quỳnh làm nữ đầu bếp đam mê công việc, cương quyết vạch trần chuyện xấu quanh mình. Đó là chưa kể đến lần Dương Tử Quỳnh hóa thân thành ngôi sao kinh kịch có giọng hát nội lực. Dương Tử Quỳnh là điểm sáng của bộ phim, giúp cho cuộc chiến trong đa vũ trụ ở Everything Everywhere All At Once hấp dẫn, sống động và lôi cuốn khán giả hơn. Bộ phim giành được nhiều giải thưởng nhất trong lịch sử điện ảnh thế giới Cùng với sự sáng tạo vượt bậc trong hình thức kể chuyện lẫn ngôn ngữ điện ảnh, Everything everywhere All at Once khiến khán giả toàn cầu choáng ngợp. Một bộ phim tươi mới, bạo gan và phá vỡ nhiều khuôn phép. Cốt truyện của Everything Everywhere All at Once là một trong những điểm sáng rất lớn vì đã xây dựng và kể được cho khán giả một đa vũ trụ thú vị, mới mẻ và muôn hình vạn trạng. Đây là bộ phim đạt giải Oscar 2023 do diễn viên Dương Tử Quỳnh đóng chính. 

Xem thêm các bài soạn văn lớp 11 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Cộng đồng và cá thể

Thực hành tiếng Việt trang 110

Viết một văn bản nghị luận về một tác phẩm nghệ thuật

Giới thiệu về một tác phẩm nghệ thuật (tiếp theo)

Thực hành đọc: “Làm việc” cũng là “làm người”