Giải Giáo dục công dân 6 Bài 10 (Kết nối tri thức): Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân

- Theo em, học sinh lớp 6A có được sử dụng xe đạp điện không?

Trả lời:

- Theo em, học sinh lớp 6A  được sử dụng xe đạp điện. Vì theo qui định thì xe đạp điện vẫn được xem là loại xe thô sơ và được tự do lựa chọn làm phương tiện di chuyển dựa trên nhu cầu sử dụng mỗi ngày.

Người điều khiển xe đạp điện khi tham gia có bắt buộc phải  đội mũ bảo hiểm không? Vì sao?

Trả lời:

- Người điều khiển xe đạp điện khi tham gia bắt buộc phải  đội mũ bảo hiểm đúng theo qui định. Vì như vậy sẽ an toàn hơn khi tham gia giao thông.

1. Quyền và nghĩa vụ cơ bản cảu công dân theo Hiến pháp năm 2013

Hiến pháp năm 2013 được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XIII, kì họp thứ 6 đã thông qua ngày 28-11-2013. Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân được qui định trong Chương II. Đó là các quyền cơ bản về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến pháp và pháp luật.

Em hãy đọc thông tin kết hợp xem các hình ảnh dưới đây để xác định các nhóm quyền và nêu nội dung các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân Việt Nam  được qui định trong Hiến pháp năm 2013; Hãy ghép các hình ảnh với nhóm quyền và nghĩa vụ phù hợp.

Trả lời:

Xác định các nhóm có quyền và nêu nội dung các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân Việt Nam được quy định trong hiến pháp 2013: đó là các quyền cơ bản về chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội được công nhận, tôn trọng, bảo vệ, bảo đảm theo Hiến Pháp, Pháp luật.

- Ghép các hình ảnh vào quyền và nghĩa vụ phù hợp: 

+ Nhóm quyền chính trị: 8

+ Nhóm quyền dân sự: 1

+ Nhóm quyền kinh tế: 9

+ Nhóm quyền văn hóa, xã hội: 2, 4

+ Nhóm quyền cơ bản của công dân: 3, 5, 6, 7.

- Hương là học sinh sinh lớp 6, ngoài việc học tốt, bạn còn chăm chỉ lao động, giúp đỡ bố mẹ làm việc nhà.

- Thấy bác lao công đang quyét dọn sân trường, Bình vứt luôn vỏ sữa xuống sân để bác dọn.

- Biết Phương định bóc thư của bạn khác để xem, Minh đã  khuyên Phương không nên làm như vậy vì sẽ xâm phạm quền bí mật thư tín.

- Ngày nào bố mẹ cũng phải nhắc Thắng học bài nhưng bạn chỉ ôn bài sắp tới kì kiểm tra.

- Nhiều người đã chứng kiến chú Hưng đánh con, nên Hà đã gọi diện báo với Tổng đài điện thoại quốc gia bảo vệ trẻ em 111.

- Gia đình Liên tìm mọi cách để anh trai không phải thực hiện nghĩa vụ quân sự. Biết chuyện Liên không tán thành và khuyên anh nên thực hiện nghĩa vụ quân sự.

- Nhà trường lấy ý kiến của học sinh nhưng Trang không tham gia vì cho rằng ý kiến của em sẽ không được thực hiện.

- Hùng luôn tích cực học tập và rèn luyện để sau này trở thành người công dân có ích cho xã hội.

a) Em hãy xác định những bạn đã thực hiện đúng, ai thực hiện chưa đúng quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân? Vì sao?

Trả lời:

Em xác định những bạn đã thực hiện đúng, chưa đúng quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân:

- Những bạn  đã thực hiện đúng quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân: Hương, Minh, Hà, Liên, Hùng 

- Những người thực hiện chưa đúng quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân: Bình, Phương, Thắng, Trang, gia đình Liên.

- Bởi vì: Theo Hiến pháp và luật có qui định thì công dân:

+ Học tập, rèn luyện, giữ gìn nề nếp gia đình, phụ giúp còn chăm chỉ lao động, giúp đỡ cha mẹ phù hợp theo độ tuổi

+ Công dân có nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật, chấp hành các qui tắc sinh hoạt cộng đồng

+ Không ai được tự ý bóc, mở, kiểm soát, thu giữ thư từ, điện thoại,…của người khác trừ trường hợp theo qui định của pháp luật

+ Công dân ngoài hưởng quyền còn phải thực hiện nghĩa vụ đối với xã hội, nhà nước như: đi nghĩa vụ quân sự,…

+ Công dân có quyền tự do ngôn luận trong đó có trẻ em có quyền bày tỏ ý kiến của mình về các vấn đề liên quan đến trẻ em,..

+….

=> Tóm lại là công dân có quyền và đồng thời phải thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và xã hội theo qui định của pháp luật, và tôn trọng quyền của người khác…

b) Là học sinh em đã được hưởng quyền và phải thực hiện các nghĩa vụ cơ bản của công dân? Em đã làm gì để thực hiện đúng các nghĩa vụ đó?

Trả lời:

- Là học sinh em đã được hưởng quyền như:

+ Quyền được học tập.

+ Quyền tự do ngôn luận.

+ Quyền phát triển.

+ Quyền sáng tạo.

+ Quyền bảo vệ tính mạng và sức khỏe.

+….

- Là học sinh em phải thực hiện các nghĩa vụ cơ bản của công dân như:

+ Nghĩa vụ bảo vệ môi trường

+ Nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc

+ Nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật

+ Nghĩa vụ học tập.

+….

- Em đã chăm chỉ học tập, rèn luyện đạo đức, bảo vệ môi trường… để thực hiện đúng nghĩa vụ đó.

1. Em hãy tìm hiểu và ghi chép nội dung các quyền và nghĩa vụ cơ bản của những công dân được quy định trong Hiến Pháp 2013.

Trả lời:

Em tìm hiểu được nội dung các quyền và nghĩa vụ cơ bản của những công dân được quy định trong Hiến Pháp 2013 như sau:

- Nội dung các quyền cơ bản của những công dân được quy định trong Hiến Pháp 2013:

+  Quyền được học tập.

+ Quyền tự do ngôn luận.

+ Quyền quyền bầu cử và ứng cử vào các cơ quan quyền lực nhà nước

+ Quyền tham gia quản lí nhà nước

+ Quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí.

+ Quyền tự do tín ngưỡng, tôn giáo

+….

- Nội dung các nghĩa vụ cơ bản của những công dân được quy định trong Hiến Pháp 2013:

+ Nghĩa vụ trung thành với Tổ quốc.  

+ Nghĩa vụ thực hiện nghĩa vụ quân sự và tham gia xây dựng nền quốc phòng toàn dân.

+ Nghĩa vụ tuân theo Hiến pháp và pháp luật.

+ Nghĩa vụ nộp thuế.

+ Nghĩa vụ bảo vệ môi trường.

+ Nghĩa vụ nghĩa vụ học tập.

+….

2. Em hãy cho biết, bạn nào dưới đây thực hiện tốt, bạn nào thực hiện chưa tốt quyền và nghĩa vụ của công dân.

a. Ngoài giờ học ở trường, Kim thường tự học ở nhà và dành thời gian làm việc nhà giúp bố mẹ.

Trả lời:

- Bạn Kim thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ của công dân.

b. Mặc dù nhà rất nghèo nhưng bố mẹ vẫn cố gắng để Thu được tới trường. Tuy nhiên, Thu cho rằng: “ Nhà mình nghèo, có cố gắng học cũng không mang lại lợi ích gì.” Thu đến trường chỉ vì bố mẹ, do vậy kết quả học tập của Thu rất kém.

Trả lời:

-Bạn Thu chưa thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ của công dân vì chỉ học đối phó, chưa thật sự nổ lực cố gắng nên do vậy kết quả học tập của Thu rất kém.

c. Nam thường quát mắng, dọa nạt và đánh em gái vì em hay khóc và bày đồ chơi bừa bãi.

Trả lời:

-Việc Nam thường quát mắng, dọa nạt và đánh em gái là không đúng, khi thấy em hay khóc và bày đồ chơi bừa bãi thì Nam nên dỗ dành em, giúp đỡ em…

d. Hưng là học sinh cá biệt, hay nghịch. Hôm nay Hưng rủ các bạn đá bóng trong sân trường và làm vỡ kính lớp học. Cô giáo chủ nhiệm gửi giấy thông báo và nhờ Hưng đưa cho bố mẹ. Trên đường về, Hưng đã bóc ra xem trước.

Trả lời:

- Hưng đã tự ý bóc thư cô giáo gửi cho bố mẹ ra xem là sai, vi phạm quyền đảm bảo bí mật về thư tín, điện tín…của công dân.

3. Xử lí tình huống

Theo em Lan nên làm gì để mẹ không ngăn cản mình tham gia các hoạt động tập thể?

Trả lời:

Theo để mẹ không ngăn cản mình tham gia các hoạt động tập thể Lan nên:

+ Giải thích cho bố mẹ biết lợi ích của việc tham gia các hoạt động tập thể…

+ Lan có thể nhờ trực tiếp thầy cô giáo nói chuyện vơi bố mẹ để bố mẹ tạo điều kiện cho bạn Lan tham gia các hoạt động tập thể phù hợp với độ tuổi, nhu cầu, năng lực của bạn ấy.

a) Em có suy nghĩ gì về việc làm của Hà?

Trả lời:

- Em suy nghĩ Hà như làm vậy là chưa đúng, bởi ngoài việc học bạn còn phải biết phụ

giúp bố mẹ làm những công việc nhà phù hợp với lứa tuổi,…

b) Theo em, Hà cần làm gì để thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ của học sinh?

Trả lời:

Theo em Hà thực hiện tốt bổn phận của trẻ em đối với bản thân, gia đình, nhà trường và xã hội) như:

+ Cần cố gắng học tập và rèn luyện đạo đức tốt

+ Biết phụ giúp bố mẹ

+ Thực hiện tốt nghĩa vụ của học sinh.

+ Tham gia các hoạt động của thôn xóm,..phù hợp với lứa tuổi.

+….

1. Em hãy vẽ bức tranh hoặc sưu tầm một câu chuyện thể hiện việc làm thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân và thuyết minh về bức tranh đó.

Trả lời:

Em sưu tầm một câu chuyện thể hiện việc làm thực hiện tốt quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân

Nước Việt ta trải qua hàng nghìn năm đấu tranh giữ nước và dựng nước, chính điều đó đã hun đúc cho dân tộc ta ý chí bất khuất, kiên cường, dám đương đầu với khó khăn và không bao giờ đầu hàng trước số phận. Trong cuộc sống đời thường không đó để bắt gặp những tấm gương vượt khó, một trong số đó có Nguyễn Nhật Minh – anh học sinh của trường THPT Phạm Văn Đồng, có hoàn cảnh gia đình nhiều éo le nhưng luôn nỗ lực, phấn đấu hết mình trong học tập.

Anh Minh sinh ra và lớn lên ở Đăk Nông – một tỉnh của vùng đất Tây Nguyên đầy nắng và gió. Xuất thân trong một gia đình nông dân nghèo khó, quanh năm chật vật lo cái ăn cái mặc. Anh Minh là con trai lớn trong nhà, đằng sau là ba đứa em đang còn thơ dại, sớm thấu hiểu được sự vất vả của cha mẹ, sau mỗi giờ học bạn đỡ đần công việc nhà và chiều chiều lại lên nương rẫy cùng cha. Những khi vắng việc đồng áng, bạn đạp xe khắp các xã làm thuê cho người ta với hy vọng kiếm ít tiền đỡ đần cho gia đình. Sau một ngày dài mệt mỏi, tối là thời gian Anh Minh vùi đầu vào bài vở, niềm tin nhỏ nhoi về một ngày mai tươi sáng hơn.

Những tưởng cuộc sống dẫu có khăn nhưng vẫn còn gia đình là chỗ dựa, thì biến cố lớn lại xảy đến. Ngày anh Minh bước vào lớp mười hai cũng là lúc bố Minh bỏ đi theo người phụ nữ khác, mẹ Minh vì quá đau khổ, túng quẫn trước cảnh nhà éo le cũng bỏ nhà đi biệt xứ để lại những đứa con đang còn thơ dại. Bốn anh em dọn về dưới vòng tay cưu mang của bà nội, bà đã gần bảy mươi, tuổi già sức yếu, hàng ngày tiền sinh hoạt chỉ dựa vào tiệm tạp hoá nhỏ ven đường. Cuộc sống khó khăn chồng chất khó khăn, bao nhiêu gánh nặng dồn lên đôi vai của cậu con trai đang đứng trước bước ngoặt cuộc đời.

Sau biến cố, anh Minh trầm lặng hơn nhưng trong đôi mắt anh ấy luôn chứa đựng đầy sự quyết tâm, nỗ lực vượt qua những thử thách cuộc đời. Mọi nơi trong trường đều trở thành góc học tập lý tưởng, bất kể là ghế đá hay gốc cây phượng tôi vẫn thường xuyên bắt gặp dáng vẻ cao gầy của chàng trai ấy đang say sưa học bài. Anh Minh yêu thích và học rất giỏi môn Toán với những xấp bài tập dày cộm, chi chít nét chữ và con số. Nhận thức được sự thiếu thốn của mình không làm anh Minh tự ti hay chùn bước, anh biết mình luôn phải cố gắng, nỗ lực gấp đôi bạn bè. Trong khi lũ bạn chiều chiều được đi luyện thi ở các trung tâm lớn nhỏ, được bố mẹ chăm sóc bảo ban thì anh Minh phải đi làm thuê lo cho các em đỡ đần bà nội, đêm đến chẳng cần nghỉ ngơi Minh lại thức thâu đêm nghiên cứu từng tài liệu mượn của bạn bè, thời gian không còn nhiều đây chính là thời khắc cuối thời học sinh mở ra một trang mới cho cuộc đời mỗi con người. Trong mỗi giờ ra chơi, anh ấy vẫn ngồi đấy mặc cho bạn bè vui chơi, chăm chú xem lại từng bài giảng của thầy cô. Ba năm liền kết quả học tập luôn đứng đầu lớp và là thành viên trong đội tuyển học sinh giỏi của trường, anh Minh đã đem về cho mình nhiều giải thưởng của tỉnh cũng như khu vực, đặc biệt là huy chương vàng Toán học cấp khu vực các tỉnh Tây Nguyên. Chúng tôi ai cũng nhìn anh với ánh mắt ngưỡng mộ, thán phục, thầy cô cũng thấu hiểu được hoàn cảnh gia đình anh Minh nên luôn giúp đỡ, bảo ban tận tình. Vất vả là thế, nhưng chưa một anh Minh vắng mặt trong lớp học, bất kể là mưa bão hay ốm đau bệnh nặng bạn cũng vượt con đường hàng chục cây số từ xã lên thị trấn để học đều đặn hàng ngày.

Trời không phụ lòng người, năm ấy anh Minh thi đỗ vào đại học Bách khoa thành phố Hồ Chí Minh ngành công nghệ thông tin với số điểm hai mươi bảy, cũng là thủ khoa của trường cấp ba. Cái tên Nguyễn Nhật Minh năm ấy nổi tiếng khắp vùng, là niềm tự hào của trường, của xã, đặc biệt là những giọt nước mắt hạnh phúc của người bà đã rơi xuống. Rời quê lên Sài Gòn phồn hoa, tấp nập, nỗi lo cơm áo gạo tiền lại dai dẳng bám theo, may mắn thay biết được hoàn cảnh khó khăn và sự nỗ lực không ngừng nghỉ của cậu học trò nghèo, tỉnh đã quyết định trao cho anh Minh học bổng hỗ trợ suốt bốn năm đại học. Vậy là giờ đây, anh Minh có thể yên tâm học tập xây dựng một tương lai tươi sáng, mai này có thể phụng dưỡng bà nội, lo cho các em ăn học.

Cuộc sống vốn là những khó khăn, thử thách, con đường tới thành công thì không bao giờ trải đầy hoa hồng. Muốn trở thành một người thành đạt, có địa vị, tạo ra những giá trị cho xã hội thì ta phải biết dấn thân, hy sinh công sức và nỗ lực hết mình cho mục tiêu ấy, đừng bao giờ bỏ cuộc hay đầu hàng trước số phận nghiệt ngã, hãy học tập và làm theo những tấm gương người tốt, giàu nghị lực quanh ta.

2. Em hãy viết khoảng nửa trang giấy về nghĩa vụ của học sinh và những việc làm để thực hiện nghĩa vụ đó?

Trả lời:

Em viết khoảng nửa trang giấy về nghĩa vụ của học sinh và những việc làm để thực hiện nghĩa vụ đó:

- Thứ nhất là nghĩa vụ học tập, để thực hiện nghĩa vụ này chúng ta cần làm những việc như:

+ Chăm học
+ Đi học đầy đủ
+ Không bỏ tiết
+ Trung thực trong học tập.

+ Đóng học phí đầy đủ, đúng kỳ hạn theo quy định của Trường.
+….

- Thứ hai là nghĩa vụ lao động, để thực hiện nghĩa vụ này chúng ta cần làm những việc như:

+ Tham gia lao động bảo vệ cảnh quan của trường, phù hợp với năng lực và sức khoẻ theo yêu cầu của nhà trường.

+….

Xem thêm lời giải sách bài tập GDCD lớp 6 sách Kết nối tri thức hay, chi tiết khác:

Bài 11: Quyền cơ bản của trẻ em

Bài 12: Thực hiện quyền trẻ em

Bài 1: Tự hào về truyền thống gia đình, dòng họ

Bài 2: Yêu thương con người

Bài 3: Siêng năng, kiên trì

Trắc nghiệm Bài 10: Quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân Việt Nam