Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời– Tác giả tác phẩm Ngữ văn 10 - Kết nối tri thức

Tác giả tác phẩm Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời - Ngữ văn 10

I. Tác phẩm văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời

1. Thể loại: sử thi Ê-đê

2. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác

- Sử thi Ê-đê, Khan Đăm Săn và Khan Đăm Kteh Mlan, tập II, NXB Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2003, tr. 66 – 72

3. Phương thức biểu đạt: tự sự, miêu tả

4. Tóm tắt văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời

 - Sau khi giành chiến thắng Mtao Grự và Mtao Mxây để giải cứu Hơ Nhị, Hơ Bhị, Đăm Săn trở thành một tù trưởng giàu mạnh, vang danh đến thần, tiếng tăm lừng lẫy khắp núi rừng. Tuy nhiên, vị tù trưởng này vẫn quyết tâm ra đi để chinh phục Nữ thần Mặt Trời, muốn bắt nàng về làm vợ lẽ cho mình, để “từ người Ê-đê bên bờ sông cho đến người Mnông ở dưới thấp không còn một ai dám trái lời”, không một tù trưởng nào có thể sánh với chàng. Chàng đã một mình đi suốt nhiều ngày liền, băng rừng vượt núi để đến nhà Nữ thần Mặt Trời, tuy nhiên chàng đã bị từ chối. Đăm Săn ngang nhiên ra về, mặc cho Nữ thần Mặt Trời cảnh báo chàng sẽ chết khi mặt trời lên. Trên đường về, cả người và ngựa của Đăm Săn đều bị lún đầm lầy

5. Bố cục văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời

- Phần 1 Từ đầu… cho diêng của ta nào!: Đăm Săn định đi tìm nữ thần mặt trời

- Phần 2 Tiếp theo… chàng nhảy lên ngựa ra đi: Hành trình tìm đường đến nhà Nữ Thần Mặt Trời của Đăm Săn

- Phần 3 còn lại: Cảnh Đăm Săn trở về và phá gánh chịu hậu quả là hình phạt của thần Trời và thần Đất

6. Giá trị nội dung văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời

- Thể hiện tinh thần dũng cảm, can đảm lạc quan và có chút liều lĩnh của Đăm Săn

- Tác phẩm cũng cho thấy tinh thần chinh phục và quyết tâm đạt được ước mơ của con người thể hiện ở người anh hùng Đăm Săn

7. Giá trị nghệ thuật văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời

- Ngôn từ, giọng điệu đặc trưng của sử thi

- Giọng kẻ là sự kết hợp của văn xuôi và văn vần

- Sử dụng nhiều thành ngữ, điền cố

- Ngôn từ rõ ràng, súc tích, sử dụng hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian

II. Tìm hiểu chi tiết văn bản Đăm Săn đi bắt Nữ thần mặt trời

1. Tình huống truyện

- Sau khi Đăm Săn thắng trận và trở thành tù trưởng chàng đi tìm nữ thần mặt trời

- Chàng đi gặp “ơ diêng” - người bạn, bằng hữu thân thiết của mình là Đăm Par Kvây để chia sẻ về ý định của mình

- Đăm Săn lên đường ra đi, đến nhà của Nữ Thần Mặt Trời, vượt biết bao là rừng rậm núi xanh

- Chàng nói chuyện với Nữ Thần Mặt Trời về ý định cưới nàng làm người vợ lẽ của mình với thái độ rất kiên quyết và bị từ chối

- Đăm Săn ra về, nhưng ngựa của chàng bị lún dần xuống mặt đất và cuối cùng của người và ngựa đều chết chìm

- Những sự kiện trên cho thấy Đăm Săn là người anh hùng tiêu biểu của sử thi với những phẩm chất như dũng cảm, kiên cường, ý chí và nghị lực phi thường, có tài trí hơn người; có lý tưởng cao cả, khát vọng lớn lao.

- Đây đều là những phẩm chất tiêu biểu của người anh hùng trong sử thi.

2. Đặc trưng của sử thi từ tác phẩm

- Xuyên suốt tác phẩm là  các lời dẫn, lời miêu tả, lời thoại tiêu biểu gắn liền với nhân vật chính:

- Lời kể: “họ đi suốt tháng suốt năm, lúc nghe sông nước rì rào, lúc nghe biển cả gào thét, người cưỡi ngựa đực, người cưỡi ngựa cái, ngựa thở hổn ha hổn hển”, “bọn đàn ông con trai trong làng chạy ra tận giếng làng để xem, còn bọn đàn bà con gái thì đứng nhìn từ các sàn sân”,…

- Lời miêu tả: “Đăm Săn… đầu đội khăn nhiễu, vai mang nải hoa… tiếng oang oang như sấm gầm sét dậy”, “người đi ra đi vào nhà trong nhà ngoài đưa mắt nhìn chàng, thấy chàng oai như một vị thần”,…

- Lời thoại:

  + “Mặc, diêng cứ để tôi làm bàn trang tôi san đường tôi đi. Gặp cọp, tôi sẽ giết cọp. Gặp tê giác, tôi sẽ giết tê giác”

  + “… thử hỏi có ai dám chống lại Đăm Săn này…”

  + “… có lấy được nàng tôi mới về”

   - Đặc trưng của sử thi nêu rõ trong tác phẩm:

- Giọng kể văn xuôi xen lẫn văn vần: “Chàng đi hết rừng rậm đến núi xanh… là đẹp thật!”; “Đăm Săn xuống ngựa, tháo yên,… một ngôi nhà như vậy cả”

- Sử dụng yếu tố thành ngữ, tục ngữ, những từ ngữ cổ

- Hình thức nghệ thuật ngôn từ dân gian

Xem thêm các bài tóm tắt tác giả tác phẩm Ngữ văn 10 hay, chi tiết khác:

Tác giả tác phẩm Ra-ma buộc tội

Tác giả tác phẩm Xúy Vân giả dại

Tác giả tác phẩm Huyện Đường

Tác giả tác phẩm Múa rối nước hiện đại soi bóng tiền nhân

Tác giả tác phẩm Hồn thiêng đưa đường