Giải Tin học 9 Bài 2 (Cánh diều): Khía cạnh pháp lí, đạo đức, văn hoá của việc trao đổi thông tin qua mạng

Giải Tin học 9 Bài 2: Khía cạnh pháp lí, đạo đức, văn hoá của việc trao đổi thông tin qua mạng

Khởi động trang 20 Tin học 9: Nhiều phụ huynh hoang mang, lo lắng khi mạng xã hội loan tin: Từ tuần sau, các trường học ở tỉnh nhà tạm thời cho học sinh nghỉ vì dịch bệnh. Nếu thông tin đó trên mạng xã hội là sai sự thật thì tác giả bài viết có vi phạm pháp luật hay không?

Trả lời:

Nội dung đang được cập nhật...

Hoạt động 1 trang 20 Tin học 9: Theo em, việc bấm nút Thích (Like) hay Chia sẻ (Share) những bài viết đăng tin thất thiệt phải là hành vi phạm pháp hay không?

Trả lời:

Có. Vi phạm điểm d khoản 1 Điều 101 Nghị định 15/2020/NĐ-CP. Bấm nút Thích (Like), nút Chia sẻ (Share) hay bình luận một thông tin sai sự thật sẽ tạo ra các tương tác khiến thông tin thất thiệt đó xuất hiện nhiều hơn, phổ biến rộng hơn là đang tiếp tay cho việc lan truyền thông tin sai sự thật và sẽ bị xử phạt.

Hoạt động 2 trang 21 Tin học 9: Em nhận xét gì về mỗi hành vi sau đây:

- Tự chụp ảnh (Selfie) khi đang dự lễ tang hay Chào Cờ.

- Khi chứng kiến tai nạn giao thông thảm khốc, một số người đi đường thay vì giúp đỡ nạn nhân thì lại mải mê phát video trực tiếp (Live stream) bằng điện thoại thông minh.

Trả lời:

- Hành vi tự chụp ảnh trong lễ tang hay lễ Chào cờ là hành vi thiếu tôn trọng và thiếu tế nhị.

- Hành vi phát trực tiếp khi chứng kiến tai nạn giao thông thảm khốc thay vì giúp đỡ nạn nhân là hành vi thiếu đồng cảm và ưu tiên cá nhân.

Luyện tập

Bài 1 trang 22 Tin học 9: Học sinh A không có thiện cảm với học sinh B. Cửa kính lớp học bị vỡ, dù chưa có chứng cứ nhưng A đăng ý kiến lên mạng xã hội quy cho B là thủ phạm rồi chia sẻ công khai cho tất cả bạn bè của mình. Em bình luận gì về hành vi đó?

Trả lời:

- Hành vi của bạn A gây tổn thương cho bạn B

- Bạn A nên tiếp cận vấn đề một cách có trách nhiệm hơn.

- Theo Khoản 6 Điều 4 Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội, bạn A đã bi phạm khoản này vì đã đăng tải nội dung xúc phạm danh dự nhân, nhân phẩm của bạn B.

Bài 2 trang 22 Tin học 9: Theo em, không nên thực hiện hành vi nào dưới đây? Hãy giải thích câu trả lời của em.

1) Cười nói to tiếng hơn mức cần thiết khi nghe điện thoại ở nơi công cộng.

2) Đăng tải đoạn video có những phát ngôn thiếu tôn trọng, có phần miệt thị người già, người nghèo, người đến từ vùng miền khác.

3) Dùng tay sử dụng điện thoại di động trong lúc điều khiển phương tiện giao thông.

Trả lời:

Tất cả các hành vi nêu trên đều không nên thực hiện vì:

1) Đây là hành vi thiếu đồng cảm và ưu tiên cá nhân

2) Đây là hành vi gây phiền toái cho người khác và thiếu tôn trọng không gian công cộng và nền văn hóa xã hội. Hành vi vi phạm khoản 5 điều 4 Bộ quy tắc ứng xử trên mạng xã hội.

3) Đây là hành vi phạm luật giao thông. Hành vi này vi phạm khoản 11, khoản 4 Điều 5 Nghị định 100/2019/NĐ-CP (Được sửa đổi bởi điểm d Khoản 34 Điều 2 Nghị định 123/2021/NĐ-CP) và sẽ bị sử phạt 2 triệu đến 3 triệu đồng.

Câu 1 trang 22 Tin học 9: Em hãy tìm một ví dụ cụ thể về hành vi đưa tin sai sự thật trên mạng xã hội.

Trả lời:

Trong thời gian dịch Covid 19 đang bùng phát, một tài khoản Facebook cá nhân đã đăng “ăn nhiều tỏi và uống nước ép tỏi giúp chữa khỏi Covid”.

Câu 2 trang 22 Tin học 9: Khi trao đổi qua mạng, em sẽ lựa chọn những câu nào dưới đây để biểu hiện thái độ không tán thành mà vẫn giữ được sự hòa nhã, lịch sự?

1) Bạn chỉ nói lung tung.

2) Bạn nói vậy mà nghe được à.

3) Mình lại nghĩ khác.

4) Mình không nghĩ thế.

5) Chúng ta cùng xem lại nhé.

Trả lời:

Chọn cách thể hiện:

3) Mình lại nghĩ khác.

4) Mình không nghĩ thế.

5) Chúng ta cùng xem lại nhé.

Câu hỏi tự kiểm tra

Câu 1 trang 22 Tin học 9: Em hãy mô tả về hai hành vi vi phạm pháp luật trong môi trường số.

Trả lời:

- Hành vi lừa đảo trực tuyến: kẻ gian sử dụng internet và các phương tiện trực tuyến khác để lừa đảo, đánh lừa, hoặc gian lận người khác với mục đích chiếm đoạt thông tin cá nhân, tài sản hoặc thông tin quan trọng khác.

- Vi phạm bản quyền trực tuyến: là hành vi sử dụng, sao chép, phân phối hoặc tái sử dụng tác phẩm đã được bảo vệ bởi bản quyền mà không có sự cho phép của chủ sở hữu.

Câu 2 trang 22 Tin học 9: Khi xảy ra hiện tượng đua xe trái phép, một số người đứng bên đường dùng điện thoại quay phim rồi chia sẻ công khai lên mạng xã hội. Em có nhận xét gì về hành vi này?

Trả lời:

Hành vi quay phim và chia sẻ công khai trên mạng xã hội về các trường hợp đua xe trái phép có thể có những ảnh hưởng tích cực và tiêu cực như sau:

* Tích cực: Giúp cung cấp bằng chứng để Công an xử lí các tội phạm đua xe, giúp nhấn mạnh sự nguy hiểm và hậu quả của hành vi đua xe trái phép.

Tuy nhiên vẫn tồn tại mặt tiêu cực:

* Tiêu cực: khuyến khích hành vi nguy hiểm, gây tranh cãi về việc tăng chú ý đến hoạt động đua xe trái phép, việc quay phim và chia sẻ hành ảnh của ai mà không có sự cho phép có thể vi phạm quyền riêng tư và pháp luật liên quan.

Câu 3 trang 22 Tin học 9: Hãy nêu hai hành vi trái đạo đức, thiếu văn hóa trong môi trường số và cho biết ý kiến của em về hai hành vi đó.

Trả lời:

- Quấy rối trực tuyến: hành vi rất tiêu cực, vi phạm pháp luật và tổn hại đến sự tôn trọng và đạo đức của mỗi cá nhân

- Lạm dụng thông tin cá nhân: hành vi em rất phản đối, là hành vi vi phạm đáng lên án, vì nó vi phạm đến quyền riêng tư và lòng tin của người khác.