Hiểu các nước ở Đông Âu theo nghĩa lịch sử như thế nào cho đúng?

Đáp án đúng là : B

- Hiểu các nước ở Đông Âu theo nghĩa lịch sử là Các nước xã hội chủ nghĩa ở châu Âu.

- Khi nói về các nước Đông Âu theo nghĩa lịch sử, cụm từ này thường được dùng để chỉ các nước thuộc khối xã hội chủ nghĩa ở châu Âu trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh. Những quốc gia này chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Liên Xô và nằm trong hệ thống chính trị, kinh tế và quân sự của khối Xã hội Chủ nghĩa.

Các nước này bao gồm:

1. Liên Xô (nay đã tách thành 15 quốc gia độc lập, trong đó Nga là lớn nhất).
2. Ba Lan
3. Tiệp Khắc (nay tách thành Cộng hòa Séc và Slovakia).
4. Đức (Đông Đức) (nay đã thống nhất với Tây Đức thành Cộng hòa Liên bang Đức).
5. Hungary
6. Bulgaria
7. România
8. Nam Tư (chia tách thành nhiều quốc gia: Serbia, Croatia, Bosnia và Herzegovina, Slovenia, Montenegro, Bắc Macedonia và Kosovo - một số chưa được tất cả các quốc gia công nhận).
9. Albania (giai đoạn đầu thuộc khối Xã hội Chủ nghĩa, nhưng sau đó có sự rạn nứt với Liên Xô).

Đặc điểm của các nước Đông Âu

• Chính trị: Hệ thống một đảng, thường là đảng cộng sản hoặc đảng công nhân lãnh đạo.
• Kinh tế: Kế hoạch hóa tập trung, nhà nước kiểm soát các lĩnh vực kinh tế chủ yếu.
• Văn hóa – xã hội: Chịu ảnh hưởng lớn từ tư tưởng Marx-Lenin và hợp tác quốc tế trong khuôn khổ khối COMECON (Hội đồng Tương trợ Kinh tế).

Tuy nhiên, sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc và khối xã hội chủ nghĩa sụp đổ (1989–1991), các nước Đông Âu đã chuyển đổi sang chế độ dân chủ đa đảng và nền kinh tế thị trường. Việc sử dụng thuật ngữ "Đông Âu" ngày nay thường mang nghĩa địa lý hơn là chính trị.

→ B đúng,A,C,D sai.

* Các nước Đông Âu từ 1945 - 1975

a. Sự ra đời của nhà nước dân chủ nhân dân Đông Âu 1945 - 1949:

* Cơ sở ra đời: + Sự phát triển của lực lượng cách mạng ở các nước Đông Âu.

+ Chiến thắng chống Phát xít Đức của Hồng quân Liên Xô.

→ Trong những năm 1944 – 1946, các nước dân chủ nhân dân Đông Âu đã ra đời.

Lược đồ các nước dân chủ nhân dân Đông Âu sau Chiến tranh thế giới thứ hai

* Hoàn thành cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân:

- Từ năm 1945 – 1949, các nước Đông Âu đã hoàn thành thắng lợi những nhiệm vụ của cách mạng dân chủ nhân dân. Đó là:

+ Xây dựng bộ máy chính quyền dân chủ nhân dân.

+ Cải cách ruộng đất, quốc hữu hóa các xí nghiệp lớn của tư bản trong và ngòai nước.

+ Thực hiện quyền tự do dân chủ, cải thiện đời sống nhân dân.

⇒ Chính quyền nhân dân được củng cố, vai trò lãnh đạo của các Đảng Cộng sản ngày càng được khẳng định.

b. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở các nước Đông Âu:

- 1950 – 1975, các nước Đông Âu Đông Âu thực hiện nhiều kế hoạch 5 năm nhằm xây dựng cơ sở vật chất – kỹ thuật của chủ nghĩa xã hội trong tình hình khó khăn và phức tạp.

- Thành tựu:

+ Xây dựng nền công nghiệp dân tộc, điện khí hóa.

+ Nông nghiệp phát triển nhanh chóng.

+ Trình độ khoa học - kỹ thuật được nâng cao.

+ Trở thành các quốc gia công - nông nghiệp.

* Ý nghĩa: làm thay đổi cục diện Châu Âu sau chiến tranh thế giới thứ hai, chủ nghĩa xã hội trở thành hệ thống.

2. Quan hệ hợp tác giữa các nước xã hội chủ nghĩa ở châu Âu

a. Quan hệ kinh tế, khoa học - kỹ thuật.

* Sự ra đời của Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV):

- Liên Xô và các nước Đông Âu có chung một mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội; đều do Đảng Cộng sản lãnh đạo và cùng chung hệ tư tưởng của chủ nghĩa Mác Lê-nin.

- Quá trình công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa đòi hỏi các các nước Đông Âu và Liên Xô phải có sự hợp tác cao hơn và đa dạng hơn, như: hợp tác nhiều bên hoặc phân công và chuyên môn hóa sản xuất,...

⇒ Ngày 8/1/1949, Hội đồng tương trợ kinh tế (SEV) đã được thành lập với sự tham gia của các nước: Liên Xô, An-ba-ni, Ba Lan, Bun-ga-ri, Hung-ga-ri, Ru-ma-ni và Tiệp Khắc.

* Mục đích hoạt động của SEV:

- Tăng cường sự hợp tác giữa các nước xã hội chủ nghĩa .

- Thúc đẩy sự tiến bộ về kinh tế, văn hóa, khoa học- kỹ thuật …

- Thu hẹp dần về trình độ phát triển kinh tế.

* Thành tựu của SEV: thúc đẩy các nước XHCN phát triển kinh tế và kỹ thuật , tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật để đẩy mạnh việc việc xây dựng CNXH, nâng cao đời sống nhân dân.

* Thiếu sót, hạn chế của SEV: Không hòa nhập vào nền kinh tế thế giới; Chưa áp dụng tiến bộ của khoa học và công nghệ; cơ chế quan liêu và bao cấp.

b. Quan hệ chính trị - quân sự:

- Tháng 5/1955, Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa Đông Âu đã thỏa thuận cùng nhau thành lập Tổ chức Hiệp ước Vác-sa-va.

- Mục đích hoạt động:

+ Thiết lập liên minh phòng thủ về quân sự và chính trị của các nước xã hội chủ nghĩa ở châu Âu.

+ Bảo vệ công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội và duy trì hòa bình của châu Âu, thế giới

- Vai trò:

+ Giữ gìn hòa bình, an ninh ở châu Âu và thế giới.

+ Tạo thế cân bằng về sức mạnh quân sự giữa các nước xã hội chủ nghĩa và các nước tư bản chủ nghĩa.

Xem thêm các bài viết liên quan,chi tiết khác:

Lý thuyết Lịch sử 12 Bài 2: Liên Xô và các nước Đông Âu (1945 - 2000). Liên Bang Nga (1991 - 2000)

Mục lục Giải Tập bản đồ Lịch sử 12 Bài 2: Liên Xô và các nước Đông Âu (1945 – 2000). Liên bang Nga (1991 – 2000)