Cấu trúc địa hình với “bốn cánh cung núi lớn, chụm lại ở Tam Đảo” thuộc vùng núi Đông Bắc của Việt Nam thể hiện sự phức tạp và đa dạng của địa hình nơi đây. Bốn cánh cung này bao gồm: cánh cung núi Tây Côn Lĩnh, cánh cung núi Bắc Sơn, cánh cung núi Đông Triều, và cánh cung núi Tam Đảo. Sự chụm lại tại Tam Đảo không chỉ tạo ra những đỉnh núi hùng vĩ mà còn hình thành các thung lũng sâu và các đồng bằng nhỏ, góp phần tạo nên cảnh quan thiên nhiên phong phú.
Địa hình ở đây còn chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố tự nhiên như khí hậu, dòng chảy sông ngòi và sự tác động của con người. Chính sự đa dạng này đã tạo ra nhiều hệ sinh thái phong phú, với các loại cây cối và động vật đặc trưng. Bên cạnh đó, cấu trúc địa hình cũng ảnh hưởng đến đời sống kinh tế của người dân, tạo điều kiện cho việc phát triển nông nghiệp, du lịch và bảo tồn tài nguyên thiên nhiên.
* Mở rộng:
1. Đặc điểm chung của địa hình
a) Địa hình đồi núi chiếm phần lớn diện tích, nhưng chủ yếu là đồi núi thấp
- Địa hình dưới 1000m chiếm 85%; 1000 - 2000m chiếm 14%; trên 2000m chiếm 1%.
- Đồi núi chiếm ¾ diện tích lãnh thổ.
b) Cấu trúc địa hình khá đa dạng
- Địa hình thấp dần từ Tây Bắc đến Đông Nam.
- Địa hình trẻ lại và có tính phân bậc rõ rệt.
- Cấu trúc địa hình có 2 hướng chính: Tây Bắc - Đông Nam (Tây Bắc, Trường Sơn Bắc) và vòng cung (Đông Bắc, Trường Sơn Nam).
c) Địa hình của vùng nhiệt đới ẩm gió mùa
- Xói mòn, rửa trôi ở miền núi.
- Bồi tụ nhanh ở vùng đồng bằng.
d) Địa hình chịu sự tác động mạnh mẽ của con người
- Tích cực: Trồng rừng phủ đất trống, đồi trọc,…
- Tiêu cực: Thông qua các hoạt động kinh tế (Các công trình thủy lợi, thủy điện, xây dựng kênh mương, đê sông - biển,…) làm biến đổi các dạng địa hình.
Vùng đồi núi
|
Đông Bắc
|
- Vị trí: Nằm ở tả ngạn sông Hồng.
- Hướng: Vòng cung; hướng nghiêng chung: Tây Bắc – Đông Nam.
- Độ cao: Địa hình núi thấp chiếm phần lớn diện tích.
- Đặc điểm hình thái:
+ Gồm 4 cánh cung lớn chụm đầu ở Tam Đảo, mở ra về phía bắc và phía đông: Sông Gâm, Ngân Sơn, Bắc Sơn, Đông Triều.
+ Các dãy núi cao trên 2000m ở rìa phía Bắc, núi trung bình ở giữa, đồng bằng ở phía Đông, Đông Nam.
+ Các thung lũng sông: sông Cầu, sông Thương, sông Lục Nam.
|
Tây Bắc
|
- Vị trí: Nằm giữa sông Hồng và sông Cả.
- Hướng: Tây Bắc – Đông Nam.
- Độ cao: Địa hình cao nhất nước ta.
- Đặc điểm hình thái: địa hình với 3 mạch núi lớn.
+ Phía đông là dãy Hoàng Liên Sơn.
+ Phía tây là địa hình núi trung bình với dãy sông Mã chạy dọc biên giới Việt – Lào.
+ Ở giữa thấp hơn là dãy núi xen các sơn nguyên, cao nguyên đá vôi.
|
Trường Sơn Bắc
|
- Vị trí: Từ nam sông Cả tới dãy Bạch Mã.
- Hướng: Tây Bắc – Đông Nam.
- Đặc điểm hình thái
+ Gồm các dãy núi song song và so le.
+ Địa thế thấp, hẹp và được nâng cao ở hai đầu.
|
Trường Sơn Nam
|
- Vị trí: Phía Nam dãy Bạch Mã.
- Hướng: Vòng cung.
- Đặc điểm hình thái: Có sự bất đối xứng giữa sườn hai sườn đông, tây của Tây Trường Sơn.
+ Địa hình núi ở phía đông với những đỉnh núi trên 2000m và thấp dần ra biển.
+ Phía Tây gồm các cao nguyên tương đối bằng phẳng thành các bề mặt cao 500-800-1000m và địa hình bán bình nguyên xen đồi.
|
Bán bình nguyên và vùng đồi trung du
|
Nằm chuyển tiếp giữa miền núi và đồng bằng.
|
Bán bình nguyên
|
- Vị trí: Đông Nam Bộ.
- Đặc điểm: Bậc thềm phù sa cổ và bề mặt phủ badan.
|
Đồi trung du
|
- Vị trí: Rìa phía Bắc, phía Tây đồng bằng sông Hồng, ven biển ở dải đồng bằng miền Trung.
- Đặc điểm: Phần nhiều do tác động của dòng chảy chia cắt các thềm phù sa cổ.
|
Xem thêm các bài viết liên quan,chi tiết khác:
Lý thuyết Địa Lí 12 Bài 6: Đất nước nhiều đồi núi
Mục lục Giải Tập bản đồ Địa Lí 12 Bài 6-7: Đất nước nhiều đồi núi