Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5 (Chân trời sáng tạo): Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ - trung đại

Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5: Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ - trung đại

A. Lý thuyết Lịch Sử 10 Bài 5: Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ - trung đại

1. Khái niệm văn hoá, văn minh

- Văn hoá:

+ Là tổng thể những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

+ Văn hoá đặc trưng cho bản sắc riêng của một cộng đồng người của một dân tộc; để phân biệt dân tộc này với dân tộc khác.

Trang sức của người Việt cổ (thời kì văn hóa Đông Sơn)

- Văn minh:

+ Là trạng thái tiến hoá, phát triển cao của nền văn hoá và đối lập với nó là dã man, nguyên thuỷ.

+ Khi loài người xuất hiện và biết chế tạo công cụ lao động bằng đá, họ đã sáng tạo ra văn hoá. Đến thời đại đồ kim khí, Nhà nước và chữ viết ra đời, nhân loại bước vào thời kì văn minh.

Chữ tượng hình của người Ai Cập cổ đại

2. Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ – trung đại

- Từ thời nguyên thuỷ, con người đã sáng tạo ra những giá trị văn hoá. Đến thiên niên kỉ thứ IV TCN, nhân loại bước vào thời kì văn minh đầu tiên với trung tâm chính ở khu vực Đông Bắc châu Phi và Tây Á.

- Thời cổ đại, phương Đông hình thành bốn trung tâm văn minh lớn là Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ, Trung Hoa. Do điều kiện tự nhiên thuận lợi, cư dân phương Đông cổ đại đã sớm hình thành những nền văn minh ở lưu vực các con sông lớn. Một số nền văn minh phát triển rực rỡ đến thời trung đại.

- Văn minh phương Tây ở khu vực Địa Trung Hải ra đời muộn hơn, đầu tiên ở Hy Lạp và sau đó ở La Mã. Nền văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại đạt được nhiều thành tựu to lớn, tiếp tục phát triển ở thời Phục hưng, tạo nền tảng cho văn minh châu Âu sau này.

B. Bài tập trắc nghiệm Lịch sử 10 Bài 5: Khái quát lịch sử văn minh thế giới cổ - trung đại

Câu 1. Nội dung nào sau đây là điểm tương đồng giữa văn hóa và văn minh?

A. Là những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra.

B. Là toàn bộ những giá trị do con người sáng tạo ra trong lịch sử.

C. Chỉ là những giá trị tinh thần mà loài người sáng tạo ra.

D. Là toàn bộ giá trị vật chất của loài người từ khi xuất hiện đến nay.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Văn hóa và văn minh đều là những giá trị vật chất và tinh thần mà con người sáng tạo ra trong lịch sử, nhưng văn hóa là toàn bộ những giá trị được sáng tạo từ khi loài người xuất hiện đến nay, còn văn minh chỉ là những giá trị mà loài người sáng tạo trong giai đoạn phát triển cao của xã hội (giai đoạn có nhà nước).

Câu 2. Bốn trung tâm văn minh lớn ở phương Đông thời kì cổ đại là

A. Ấn Độ, Trung Hoa, A-rập và Ai Cập.

B. Trung Hoa, Ai Cập, Lưỡng Hà và La Mã.

C. Hy Lạp, La Mã, Lưỡng Hà và Ấn Độ.

D. Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Hoa.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích: Bốn trung tâm văn minh lớn ở phương Đông thời kì cổ đại là Ai Cập, Lưỡng Hà, Ấn Độ và Trung Hoa. (SGK - Trang 25)

Câu 3. Hai nền văn minh lớn ở phương Tây thời kì cổ đại là

A. Ấn Độ và Trung Hoa.

B. Hy Lạp và La Mã.

C. Ai Cập và Lưỡng Hà.

D. Ấn Độ và La Mã.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Hai nền văn minh lớn ở phương Tây thời kì cổ đại là Hy Lạp và La Mã. (SGK - Trang 25)

Câu 4. Các nền văn minh cổ đại phương Đông đều được hình thành ở

A. những vùng cao nguyên.

B. các vũng vịnh ven biển.

C. lưu vực các con sông lớn.

D. vùng đồng bằng ven biển.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Do điều kiện thuận lợi, cư dân phương Đông cổ đại đã sớm hình thành những nền văn minh ở lưu vực các con sông lớn. (SGK - Trang 25)

Câu 5. Nền văn minh cổ đại nào sau đây ra đời sớm nhất?

A. Văn minh Lưỡng Hà cổ đại.

B. Văn minh Hy Lạp cổ đại.

C. Văn minh Ai Cập cổ đại.

D. Văn minh Ấn Độ cổ đại.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích:

Quan sát sơ đồ, ta thấy văn minh Ai Cập cổ đại ra đời sớm nhất, khoảng cuối thiên niên kỉ IV TCN.

Câu 6. Những nền văn minh đầu tiên trên thế giới được hình thành ở những khu vực nào?

A. Đông Nam Á và châu Âu.

B. Đông Á và Đông Bắc châu Âu.

C. Tây Âu và Đông Bắc châu Á.

D. Đông Bắc châu Phi và Tây Á.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: D

Giải thích: Đến thiên niên kỉ thứ IV TCN, nhân loại bước vào thời kì văn minh đầu tiên với trung tâm chính ở khu vực Đông Bắc châu Phi và Tây Á. (SGK - Trang 25)

Câu 7. Văn minh Phục hưng là nền văn minh tiêu biểu trong thời kì trung đại của khu vực nào?

A. Tây Âu.

B. Đông Á.

C. Bắc Phi.

D. Nam Âu.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Văn minh Phục hưng là nền văn minh tiêu biểu trong thời kì trung đại của khu vực Tây Âu.

Câu 8. Chọn cụm từ thích hợp điền vào chỗ trống để hoàn thiện khái niệm sau:

“...... là những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử.”

A. Văn vật.

B. Văn hiến.

C. Văn hóa.

D. Văn minh.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: C

Giải thích: Văn hóa là những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo ra trong lịch sử. (SGK - Trang 25)

Câu 9. Văn minh là gì?

A. Là toàn bộ những giá trị do con người sáng tạo ra.

B. Là trạng thái tiến hóa, phát triển cao của nền văn hóa.

C. Là toàn bộ giá trị tinh thần của loài người trong lịch sử.

D. Là những hoạt động của con người trong quá khứ.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: B

Giải thích: Văn minh là trạng thái tiến hóa, phát triển cao của nền văn hóa. (SGK - Trang 25)

Câu 10. Đối lập với văn minh là

A. dã man.

B. văn hiến.

C. văn hóa.

D. văn vật.

Hiển thị đáp án  

Đáp án: A

Giải thích: Văn minh là trạng thái tiến hóa, phát triển cao của nền văn hóa. Đối lập với văn minh là dã man, nguyên thủy. (SGK - Trang 25)

Xem thêm tóm tắt lý thuyết Lịch Sử 10 sách Chân trời sáng tạo hay, chi tiết khác:

Lý thuyết Bài 6: Văn minh Ai Cập

Lý thuyết Bài 7: Văn minh Trung Hoa cổ - trung đại

Lý thuyết Bài 8: Văn minh Ân Độ cổ - trung đại

Lý thuyết Bài 9: Văn minh Hy Lạp - La Mã cổ đại

Lý thuyết Bài 10: Văn minh tây âu thời phục hưng