Từ hình 30.2 SGK, một số đặc điểm cấu tạo và chức năng của các thành phần máu là:

Người bị sốt xuất huyết có thể bị giảm tiểu cầu nghiêm trọng. Nếu cơ thể thiếu tiểu cầu có thể dẫn đến: khả năng đông máu và khả năng chống nhiễm trùng của người bệnh giảm; nếu tình trạng nặng, có thể dẫn tới suy hô hấp, suy tim hoặc các cơ quan khác.

Từ hình 30.3 SGK, có thể nói viêm là phản ứng miễn dịch vì: Viêm xảy ra khi các tế bào bạch cầu trong cơ thể tăng cường hoạt động, giúp cơ thể hạn chế và loại bỏ các mô bị tổn thương.

“Mụn trứng cá” là phản ứng miễn dịch. Vì: Mụn trứng cá thực chất là ổ viêm, được hình thành do bạch cầu được huy động đến để tiêu diệt vi khuẩn.

Từ hình 30.5 SGK, tên kháng nguyên, kháng thể ở mỗi nhóm máu A, B, AB và O là:

Ý nghĩa của thông tin về nhóm máu ghi trong sổ khám sức khoẻ là: Giúp các bác sĩ và bệnh nhân xác định chính xác nhóm máu, từ đó, có thể thực hiện truyền máu phù hợp và an toàn trong các trường hợp cần thiết.

Tìm hiểu phong trào hiến máu nhân đạo ở địa phương em theo mẫu phiếu điều tra trong SGK.

- Tỉ lệ người tham gia hiến máu: 10 : 100 = 10 %.

- Nhận xét: Tỉ lệ người tham gia hiến máu còn thấp; chủ yếu tập trung ở các đối tượng như cán bộ, công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, sinh viên.

Từ hình 30.8 SGK:

a) Tên và chức năng các cơ quan của hệ tuần hoàn:

- Tim: co dãn đều đặn và liên tục giúp đẩy máu ra động mạch và hút máu từ tĩnh mạch về tim.

- Động mạch: Vận chuyển máu từ tim đến mao mạch.

- Mao mạch: Là nơi thực hiện trao đổi chất (dinh dưỡng, chất thải,…) và khí (O₂, CO₂) giữa máu và tế bào của cơ thể.

- Tĩnh mạch: Vận chuyển máu từ mao mạch trở về tim.

b) Đường đi của máu trong hai vòng tuần hoàn:

- Vòng tuần hoàn nhỏ: tâm thất phải → động mạch phổi → mao mạch phổi → tĩnh mạch phổi → tâm nhĩ trái.

- Vòng tuần hoàn lớn: tâm thất trái → động mạch chủ → mao mạch cơ thể → tĩnh mạch chủ → tâm nhĩ phải.

Tên, nguyên nhân của một số bệnh về máu và hệ tuần hoàn:

- Thiếu máu: Do thiếu sắt, thiếu acid folic, vitamin B₁₂; do suy tủy xương, suy thận mạn, tán huyết miễn dịch,…; do mất quá nhiều máu khi bị thương, khi đến kì kinh nguyệt,…;…

- Huyết áp cao: Do chế độ ăn nhiều đường và muối, thức ăn chứa nhiều chất béo,…; do hệ quả của một số bệnh lí như bệnh thận, bệnh tuyến giáp, u tuyến thượng thận,…; do tuổi già (mạch máu bị mất dần độ đàn hồi); do di truyền;…

- Sốt xuất huyết: Do vật trung gian truyền bệnh là muỗi vằn truyền virus gây bệnh vào máu.

Để phòng tránh các bệnh liên quan đến máu và hệ tuần hoàn, em và người thân:

- Đã thực hiện được biện pháp: Có chế độ dinh dưỡng hợp lí, đủ chất; hạn chế sử dụng các chất kích thích như rượu, bia,…; vệ sinh môi trường sống sạch sẽ, tiêu diệt các vật trung gian truyền bệnh; tạo cuộc sống vui vẻ, giảm căng thẳng;…

- Chưa thực hiện được biện pháp: Khám sức khỏe định kì; rèn luyện thể dục, thể thao thường xuyên, vừa sức; hạn chế sử dụng thức ăn nhiều muối, đường, dầu mỡ;…

Thực hiện dự án điều tra tỉ lệ mắc bệnh cao huyết áp ở địa phương em theo các bước điều tra ở bài 28, trang 135 SGK.

- Tỉ lệ mắc bệnh cao huyết áp: 4/26 = 15%.

- Nhận xét về tỉ lệ người mắc bệnh cao huyết áp: Tỉ lệ người mắc bệnh huyết áp cao ở địa phương em khá cao. Nhóm tuổi mắc bệnh huyết áp cao thường là người cao tuổi hoặc những người trung tuổi thường xuyên sử dụng chất kích thích. Tỉ lệ trẻ em và thanh thiếu niên mắc bệnh thấp.

- Đề xuất một số cách phòng tránh: Có chế độ ăn uống khoa học; hạn chế sử dụng thức ăn mặn, dầu mỡ; tăng cường rau xanh và hoa quả; hạn chế sử dụng chất kích thích như rượu, bia; luyện tập thể dục, thể thao vừa sức, kiểm soát cân nặng; tránh lo âu, căng thẳng, nghỉ ngơi hợp lí;…

Đáp án đúng là: A

Kháng thể là chất do bạch cầu tiết ra, có khả năng liên kết đặc hiệu với kháng nguyên (giống như chìa khoá phù hợp với ổ khoá).

Có thể truyền một lượng nhỏ (khoảng 250 ml) máu nhóm O cho người có nhóm máu A, B, AB vì trên hồng cầu của nhóm máu O không có kháng nguyên nên khi truyền cho người có nhóm máu A, B, AB sẽ không gây hiện tượng ngưng kết hồng cầu.

Đặc điểm cấu tạo của mao mạch phù hợp với chức năng là nơi thực hiện trao đổi chất, khí giữa máu và tế bào của cơ thể: Mao mạch là mạng lưới nối giữa động mạch và tĩnh mạch, có thành rất mỏng (chỉ gồm một lớp tế bào). Ngoài ra, vận tốc máu chảy thấp nhất ở mao mạch. Điều này giúp tạo điều kiện thực hiện trao đổi chất giữa máu và tế bào của cơ thể thông qua mao mạch.