- Thiên nhiên châu Á có đặc điểm nổi bật: Thiên nhiên đa dạng, có đầy đủ các đới khí hậu trên Trái Đất.

- Những đặc điểm ấy có ý nghĩa rất lớn đối với việc sử dụng và bảo vệ tự nhiên.

- Đặc điểm vị trí địa lí châu Á: Kéo dài từ vùng cận cực Bắc tới xích đạo. Tiếp giáp hai châu lục (Âu, Phi) và ba đại dương (Bắc băng Dương, Thái Bình Dương, Ấn Độ Dương).

- Đặc điểm hình dạng và kích thước châu Á: Có dạng hình khối rộng lớn. Là châu lục rộng lớn nhất thê giới, diện tích tính cả các đảo là 44,4 triệu km².

- Kể tên và xác định trên bản đồ các khu vực địa hình của châu Á:

+ Khu vực núi, cao nguyên và sươn nguyên chiếm ¾ diện tích lãnh thổ. Núi cao tập trung ở trung tâm châu lục.

+ Khu vực đồng bằng chiếm ¼ diện tích lãnh thổ, có nhiều đồng bằng rộng lớn nhất thế giới, phân bố chủ yếu ở ven biển.

- Khu vực phân bố các khoáng sản chính ở châu Á: Dầu mở ở Tây Nam Á, Đông Nam Á. Sắt, than đá, Man-gan có ở Nam Á, Đông Nam Á, Đông Á và Bắc Á.

+ Ý nghĩa của đặc điểm địa hình, khoáng sản đối với việc sử dụng và bảo vệ tự nhiên: Địa hình, khoáng sản có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế tuy nhiên địa hình dốc, dễ bị xói mòn, sạt lở. Khoáng sản được khia thác còn chưa gắn với bảo vệ gây lãng phí và ô nhiễm môi trường.

- Kể tên các đới và kiểu khí hậu ở châu Á:

+ Đới khí hậu cực và cận cực.

+ Đới khí hậu ôn đới có các kiểu khí hậu: Ôn đới lục địa, ôn đới gió màu, ôn đới hải dương.

+ Đới khí hậu cận nhiệt có các kiểu: Cận nhiệt địa trung hải, cận nhiệt lục địa, cận nhiệt gió mùa, cận nhiệt núi cao.

+ Đới khí hậu nhiệt đới có các kiểu: Nhiệt đới khô, nhiệt đới gió mùa.

+ Đới khí hậu xích đạo và cận xích đạo.

- Khí hậu châu Á phân hóa đa dạng: có đủ các đới khí hậu trên Trái đất, mỗi đới lại phân chia thành nhiều kiểu khí hậu khác nhau. Phổ biến là kiểu khí hậu gió mùa và kiểu khí hậu lục địa.

- Kể tên một số sông và hồ lớn ở châu Á:

+ Sông: Ô-bi, Hoàng Hà, Trường Giang, Mê-công…

+ Hồ: Bai-can, A-ran, Ban-khat…

- Đặc điểm sông ngòi châu Á: Có nhiều hệ thống sông lớn, nhiều hồ lớn. Phân bố không đều và có chế độ nước phức tạp.

- Ý nghĩa của sông, hồ đối với việc sử dụng và bảo vệ tự nhiên: Cung cấp nước cho sinh hoạt, sản xuất, phát triển thủy điện, đánh bắt thủy sản, giao thông, du lịch, điều hòa không khí. Tuy nhiên vào mùa lũ thường gây ra lũ lụt.

- Sự phân hóa của các đới thiên nhiên châu Á:

+ Đới lạnh: ở phía bắc châu lục, thời tiết khắc nghiệt và có gió mạnh. Cảnh quan chủ yếu là hoang mạc cực, đồng rêu.

+ Đới ôn hòa: Chiếm diện tích lớn nhất. Khí hậu phân hóa đa dạng, từ rừng lá kim sang rừng hỗn giao. Sâu trong lục địa khí hậu khô hạn. Khu vực núi cao có thảo nguyên và băng tuyết.

+ Đới nóng: ở vùng khí hậu giáo mùa, xích đạo; thực vật điển hình là rừng nhiệt đới, rừng thưa, xavan, cây bụi và hoang mạc.

- Việc khai thác và sử dụng các đới thiên nhiên cần chú ý bảo vệ và phục hồi rừng để bảo vệ môi trường.

a. Xác định vị trí của hai trạm khí tượng E Ri-at (Riyadh) và Y-an-gun (Yangon) trên hình 5.2.

- Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu và viết một đoạn văn ngắn mô tả đặc điểm của một đồng bằng hoặc cao nguyên ở châu Á: Đồng bằng sông Cửu Long, là đồng bằng lớn nhất Việt Nam. Có diện tích 40.547,2 km², được bồi đắp bởi phù sa phần hạ lưu sông Mê-công (chảy trên địa phận Việt Nam, đổ ra biển Đông bằng 9 cửa sông nên còn được gọi là sông Cửu Long). Đồng bằng có đất phù sa màu mỡ, đây là vựa lúa lớn nhất của Việt Nam góp phần đưa Việt Nam trở thành quốc gia đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu gạo.

- Nhiệm vụ 2: Em hãy đóng vai một hướng dẫn viên du lịch, giới thiệu về một con sông, hồ lớn hoặc đới thiên nhiên châu Á.