Phương pháp: Vận dụng các kiến thức đã học về thể thơ. 

Cách giải: 

Thể thơ: tự do 

Phương pháp: Phân tích, suy luận. 

Cách giải: 

Nội dung các dòng thơ: 

 Ta đứng vững giữa muôn trùng sóng gió 

 Tổ quốc Việt Nam bắt đầu từ nơi này…  

- Khẳng định ý chí kiên cường, tư thế hiên ngang, vững chãi của người lính trước muôn trùng “sóng gió” ; - Thể hiện tinh thần trách nhiệm, lòng yêu nước của người lính; 

- Tác giả ca ngợi, tự hào về vẻ đẹp của người lính. 

Phương pháp: Vận dụng kiến thức đã học về biện pháp tu từ. 

Cách giải: 

Tác dụng của phép điệp được sử dụng trong đoạn trích: 

- Điệp cấu trúc: 

+ Nào hát lên cho mây nước biết  

Rằng chúng ta là những con người  

+ Nào hát lên cho đêm tối biết  

Rằng tình yêu sáng trong ngực ta đây 

- Hiệu quả: 

+ Làm nổi bật khát vọng tình yêu của những người lính đảo; 

+ Tạo nhịp điệu sôi nổi, khỏe khoắn; âm hưởng dồn dập cho bản tình ca. 

Phương pháp: Phân tích, lý giải, tổng hợp. 

Cách giải: 

Học sinh tự trình bày theo suy nghĩ của bản thân mình, có lý giải. 

Gợi ý: 

Nhận xét về tình cảm của tác giả với người lính đảo được thể hiện trong đoạn trích.

- Tình cảm của tác giả: Thấu hiểu với những khó khăn, thử thách mà người lính đảo phải đối mặt; Ca ngợi vẻ đẹp ý chí, vẻ đẹp tâm hồn của người lính đảo: không ngại khó khăn, gian khổ; tràn đầy tinh thần, trách nhiệm  với đất nước; trẻ trung, yêu đời… 

- Nhận xét về tình cảm của tác giả: Có thể theo hướng: Những tình cảm của tác giả chân thành, sâu sắc.

Phương pháp: Vận dụng kiến thức đã học về cách làm một đoạn nghị luận xã hội.

Cách giải: 

1. Giới thiệu vấn đề: 

- Giới thiệu nhận định: Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam.

2. Giải quyết vấn đề 

Học sinh có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách để làm  rõ trách nhiệm của thế hệ trẻ trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam. Có thể theo hướng sau:

- Thế hệ trẻ cần nhận thức được trách nhiệm của mình trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo;

- Cần phải có hành động cụ thể, phù hợp để bảo vệ chủ quyền biển đảo; 

- Có tình yêu và thực hiện sứ mệnh của thế hệ mình trong sự nghiệp bảo vệ, xây dựng, phát triển đất nước. 

* Bài học nhận thức và hành động:  

3. Tổng kết vấn đề. 

Phương pháp:  

- Phân tích (Phân tích đề để xác định thể loại, yêu cầu, phạm vi dẫn chứng). 

- Sử dụng các thao tác lập luận (phân tích, tổng hợp, bàn luận,…) để tạo lập một văn bản nghị luận văn học.

Cách giải: 

Yêu cầu hình thức: 

- Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

- Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không  mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp. 

Yêu cầu nội dung: 

I. Giới thiệu chung 

- Nguyễn Tuân là nhà văn tiêu biểu cho nền văn học Việt Nam. Phong cách độc đáo, tài hoa và uyên bác.

- Người lái đò sông Đà là tác phẩm được trích trong tập Tùy bút sông Đà là kết quả của chuyến đi thực tế của  tác giả lên vùng Tây Bắc. Tại đây ông đã phát hiện ra vẻ đẹp của thiên nhiên cùng chất vàng mười trong tâm  hồn của người dân nơi đây. 

- Khái quát vấn đề: Nội dung và nghệ thuật của đoạn trích; qua đó thấy được nét tài hoa, uyên bác trong tùy  bút của Nguyễn Tuân. 

II. Phân tích

1. Phân tích đoạn trích: 

- Nội dung:  

+ Sông Đà dữ dội, hung bạo: Dòng thác hùm beo đang hồng hộc tế mạnh trên sông đá; bọn thủy quân cửa ải  nước xô ra định níu thuyền lôi vào tập đoàn cửa tử; sóng thác không ngớt khiêu khích; trận địa của thác, của  đá dàn bày… tất cả toát lên vẻ đẹp hùng vĩ của sông Đà. 

+ Người lái đò bình tĩnh quyết tâm đối diện với sóng thác (cưỡi lên thác Sông Đà, phải cưỡi đến cùng như là  cưỡi hổ); dũng cảm vượt qua các cửa ải; tay lái tài hoa (Nắm chặt lấy được cái bờm sóng đúng luồng rồi, ông  đò ghì cương lái, bám chắc lấy luồng nước đúng mà phóng nhanh vào cửa sinh, mà lái miết một đường chéo  về phía cửa đá ấy, nhớ mặt bọn thủy quân, đứa thì ông tránh mà rảo bơi chèo lên, đứa thì ông đè sấn lên mà  chặt đôi ra để mở đường tiến. Ở trùng vây thứ ba, cứ phóng thẳng thuyền, chọc thủng cửa giữa - nơi có luồng  sống, Thuyền vút qua cổng đá cánh mở cánh khép, qua cửa ngoài, cửa trong, lại cửa trong cùng, thuyền như  một mũi tên tre xuyên nhanh qua hơi nước, vừa xuyên vừa tự động lái được lượn được)  

- Nghệ thuật: 

+ Cách miêu tả hình tượng sống động; nghệ thuật so sánh, nhân hóa tạo những liên tưởng độc đáo, thú vị.

+ Ngôn ngữ linh hoạt, sáng tạo; 

- Đánh giá chung:  

+ Đoạn văn ca ngợi vẻ đẹp thiên nhiên Tây Bắc, ca ngợi vẻ đẹp tài hoa của người lao động.

+ Đoạn văn tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân. 

2. Nét tài hoa, uyên bác trong tùy bút Nguyễn Tuân. 

- Khám phá con người, sự vật trên phương diện thẩm mĩ; 

- Vận dụng nhuần nhuyễn vốn tri thức phong phú, sâu rộng trong việc xây dựng hình tượng nghệ thuật; Vốn  từ ngữ phong phú, cách dùng từ, đặt câu mới lạ; sử dụng nhiều liên tưởng, so sánh bất ngờ.

III. Kết luận 

- Khái quát lại vấn đề. 

- Giá trị nội dung, nghệ thuật.