HĐTN 10 Chủ đề 2 (Cánh diều): Khám phá và phát triển bản thân

Giải HĐTN 10 Chủ đề 2: Khám phá và phát triển bản thân

Tìm hiểu – Khám phá (trang 18)

Hoạt động 1: Tìm hiểu đặc điểm tính cách của bản thân

Câu hỏi 1 trang 18 HĐTN 10: Chia sẻ các đặc điểm về tính cách của bản thân.

Ví dụ:

- Tính cách của Khanh: trầm tính, rụt rè.

- Tính cách của Hậu: sôi nổi, hoạt bát.

Trả lời:

- Năng động, hoạt bát.

+ Thích nơi đông người.

+ Chủ động, tích cực.

Câu hỏi 2 trang 18 HĐTN 10: Chỉ ra những điểm mạnh, điểm yếu trong tính cách mà em vừa chia sẻ.

Trả lời:

Đặc điểm tính cách	Điểm mạnh	Điểm yếu
- Năng động, hoạt bát	- Dễ hòa nhập và bắt kịp xu hướng. - Có khả năng giao lưu kết bạn nhanh chóng - Tự tin và cởi mở	- Suy nghĩ chưa thấu đáo - Hay nói chuyện riêng trong giờ. - Nhiều bạn chưa có sự chọn lọc.

Hoạt động 2: Tìm hiểu về quan điểm sống

Câu hỏi 1 trang 18 HĐTN 10: Trình bày quan điểm của em về một trong các vấn đề sau:

+ Tình bạn

+ Tình yêu

+ Gia đình

+ Nghề nghiệp

+ Tài chính

VD: Người bạn tốt không phải là người luôn đồng ý với bạn vô điều kiện, mà là người sẵn sàng chỉ ra cho bạn những sai lầm.

+ Gợi ý một số hình thức thể hiện quan điểm: Thuyết trình, hùng biện, đóng vai, tranh luận,…

Trả lời:

- Tình bạn: “Hãy chọn bạn mà chơi, chơi với bạn không chơi với bè”

- Tình yêu: Tình yêu là gia vị của cuộc sống, ít quá thì nhạt, nhiều quá thì mặn chúng ta chỉ nên có “vừa” gia vị mà thôi.

- Gia đình: Gia đình là thứ tồn tại duy nhất.

- Nghề nghiệp: Một nghề bằng chín còn hơn chín nghề.

- Tài chính: Tiền không mua được hạnh phúc nhưng không có tiền chắc chắn sẽ không hạnh phúc.

Câu hỏi 2 trang 19 HĐTN 10: Chia sẻ cách hiểu của em về quan điểm sống và ảnh hưởng của quan điểm sống đến suy nghĩ, cách ứng xử của mỗi người.

Trả lời:

- Quan điểm sống: là suy nghĩ, thái độ của mỗi người về cuộc sống.

+ Quan điểm tích cực: mang đến niềm vui, hành vi tích cực tạo giá trị cho cuộc sống.

+ Quan điểm tiêu cực: gây những mệt mỏi, u uất tạo hành vi không tốt.

- Cách suy nghĩ, ứng xử của mỗi người có mối liên hệ chặt chẽ với quan điểm sống. Là cái biểu hiện của quan điểm sống.

Hoạt động 3: Nhận diện biểu hiện của sự chủ động trong học tập và giao tiếp.

Câu hỏi 1 trang 19 HĐTN 10: Thảo luận về biểu hiện của người chủ động trong các tình huống học tập và giao tiếp khác nhau.

Gợi ý:

- Trong học tập:

+ Khi tự học ở nhà: tự giác làm hết bài tập được giao; xem trước bài mới,…

+ Khi học trên lớp: hăng hái phát biểu xây dựng bài; tích cực tham gia hoạt động nhóm…

- Trong giao tiếp:

+ Giao tiếp với bạn bè: sẵn sàng hợp tác, trao đổi kiến thức, phương pháp học tập; làm quen với các bạn;..

+ Giao tiếp với thầy cô: đề nghị thầy cô giúp đỡ khi gặp khó khăn; hỏi lại thầy cô những kiến thức chưa hiểu;…

Trả lời:

- Biểu hiện của người chủ động trong học tập:

+ Luôn chuẩn bị bài và soạn bài ở nhà.

+ Ôn lại bài cũ.

+ Sắp sách vở đầy đủ trước khi đến lớp.

+ Thường xuyên tương tác với bạn bè thầy cô về việc học.

+ Chủ động trong hoạt động nhóm

- Biểu hiện của người chủ động trong giao tiếp:

+ Hay mỉm cười khi gặp mọi người.

+ Dễ hòa đồng.

+ Có nhiều mối quan hệ.

+ Luôn chủ động trong các buổi gặp gỡ….

Câu hỏi 2 trang 19 HĐTN 10: Chia sẻ những thuận lợi và khó khăn của bản thân em khi thể hiện sự chủ động trong học tập và giao tiếp.

Trả lời:

- Thuận lợi:

+ Là những việc đã làm thường xuyên nên khá dễ dàng.

+ Khiến bản thân em tăng thêm sự tự tin.

+ Thêm nhiều bạn mới

+ Học đồng đều hơn ở các môn.

- Khó khăn:

+ Một số môn học còn khó, kiến thức chưa nắm vững nên việc chủ động còn khó khăn.

+ Nhiều mối quan hệ bạn bè cũng dễ gây loãng, khó phân tách bạn và bè.

Hoạt động 4: Tìm hiểu biểu hiện của sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó.

Câu hỏi 1 trang 19 HĐTN 10: Thảo luận và chỉ ra biểu hiện của sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó trong các tình huống sau:

Tình huống 1: Tan học, Hà ra về sau cùng và nhìn thấy ở lớp bên cạnh có ai đó để quên chiếc điện thoại còn rất mới trong ngăn bàn. Hà cũng đang ao ước có một chiếc điện thoại để dùng, nhưng cuối cùng Hà đã quyết định nộp lại điện thoại cho bác bảo vệ và báo cho cô chủ nhiệm.

Tình huống 2: Một người bạn lan truyền tin đồn không đúng về Nga. Sau khi cân nhắc, Nga quyết định trực tiếp gặp người bạn đó để nói chuyện thẳng thắn về việc này.

Tình huống 3: Trường của Thanh ở khá xa nhà. Ngày nào Thanh cũng phải vượt qua con đường dài, lởm chởm đất đá để tới trường. Tan học, Thanh vội về nhà thật nhanh để lo cơm nước và chăm sóc mẹ. Vừa lo học, vừa chăm mẹ bệnh vì bố đi làm xa, dù rất khó khăn nhưng Thanh chưa khi nào có ý nghĩ thôi học.

Trả lời:

- Tình huống 1: biểu hiện của lòng tự trọng

+ Hà rất ao ước có một chiếc điện thoại để dùng, nhưng khi nhặt được điện thoại bạn nào bỏ quên Hà vẫn quyết định nộp lại cho bác bảo vệ và báo cô chủ nhiệm.

- Tình huống 2: biểu hiện của tự chủ.

+ Nga đã có sự suy nghĩ thấu đáo để tự giải quyết vấn đề của mình bằng sự chín chắn và hành động văn minh “gặp trực tiếp người bạn đó để nói chuyện về thông tin sai lệch”.

- Tình huống 3: Biểu hiện của ý chí vượt khó.

+ Vượt đường xa, đất đá lởm chởm để đi học.

+ Tan học về nhà nhanh để lo cơm nước và chăm mẹ.

+ Không bao giờ nghĩ thôi học.

Câu hỏi 2 trang 20 HĐTN 10: Trao đổi về cách thức thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó.

Gợi ý:

- Tự chủ:

+ Trong giao tiếp: kiểm soát cảm xúc cá nhân; kiềm chế sự nóng giận; kiên quyết từ chối thực hiện hành vi không phù hợp với đạo đức hoặc trái pháp luật,…

+ Trong học tập: tự xác định mục tiêu học tập; tự lập kế hoạch học tập cho các giai đoạn; tự hoàn thành các nhiệm vụ được giao,…

- Tự trọng:

+ Không nhận sự giúp đỡ khi mình có thể tự vượt qua khó khăn

+ Không tự tiện sử dụng, chiếm hữu, … những đồ vật, tài sản không phải của mình;...

+ Giữ đúng lời hứa với người khác;...

- Ý chí vượt khó:

+ Kiên định thực hiện mục tiêu đã đề ra.

+ Dự kiến trước khó khăn, trở ngại có thể gặp phải trong việc hoàn thành mục tiêu.

+ Bình tĩnh, kiên trì khắc phục khó khăn…

+ Quyết tâm cao độ và huy động sự hỗ trợ khi cần thiết để đạt mục tiêu;...

Trả lời:

- Tự chủ:

+ Có mục tiêu học tập rõ ràng.

+ Có kế hoạch học tập cụ thể.

+ Nỗ lực hết mình hoàn thành kế hoạch và mục tiêu.

+ Nói không với hành vi sai lệch.

+ Kiểm soát hành vi tốt…

- Tự trọng:

+ Không làm việc sai trái, không lấy của người khác làm của riêng.

+ Giữ lời hứa với bản thân và người khác.

+ Tự nỗ lực vượt khó.

+ Không tư lợi.

- Ý chí vượt khó:

+ Không ngại khó, ngại khổ.

+ Không chê cha mẹ khó.

+ Không nản chí.

+ Có động lực vươn lên.

+ Quyết tâm thoát nghèo…

Câu hỏi 3 trang 20 HĐTN 10: Chia sẻ những khó khăn khi thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó để đạt mục tiêu đề ra.

Trả lời:

- Tuổi còn nhỏ nên ý chí chưa được mài giũa vững vàng.

- Dễ bị ảnh hưởng bởi môi trường.

- Dễ bị lung lay bởi cám dỗ.

Thực hành – Luyện tập (trang 21)

Hoạt động 5: Thể hiện sự chủ động

Câu hỏi 1 trang 21 HĐTN 10: Đóng vai thể hiện sự chủ động trong học tập và giao tiếp ở các tình huống sau:

Tình huống 1: Người thân của gia đình từ xa đến thăm và lúc đó chỉ có mình em ở nhà.

Tình huống 2: Em muốn tìm kiếm thông tin về một nghề mà mình quan tâm, nhưng thư viện nhà trường không có tài liệu về nghề này.

Trả lời:

- Tình huống 1:

+ Chào hỏi lễ phép

+ Mở cửa mời khách vào nhà

+ Rót trà mời khách.

+ Hỏi thăm tình hình các bác dưới quê.

+ Liên hệ bố mẹ về

- Tình huống 2:

+ Hỏi thăm thầy cô.

+ Hỏi thăm bạn bè

+ Tra trên mạng

+ Hỏi anh chị em.

Câu hỏi 2 trang 21 HĐTN 10: Chia sẻ sự chủ động của bản thân em trong học tập và giao tiếp hằng ngày.

Trả lời:

- Trong học tập:

+ Luôn soạn bài và chuẩn bị bài trước khi đến lớp.

+ Luôn đặt báo thức tránh muộn học.

+ Chủ động giơ tay phát biểu.

+ Làm việc nhóm nghiêm túc…

- Trong giao tiếp:

+ Luôn mỉm cười.

+ Lễ phép chào hỏi.

+ Giao lưu kết bạn…

Hoạt động 6: Thể hiện sự tự chủ động, lòng tự trọng và ý chí vượt khó.

Câu hỏi 1 trang 21 HĐTN 10: Đóng vai thể hiện sự tự chủ động, lòng tự trọng, ý chí vượt khó trong các tình huống sau:

Tình huống 1: Một người bạn hiểu lầm về Phương và quyết định chấm dứt mối quan hệ bạn bè trong khi Phương chưa kịp giải thích gì cho bạn.

Tình huống 2: Bình hứa sẽ học nhóm với các bạn vào tối thứ Ba để chuẩn bị bài thuyết trình. Ngày thứ Hai, Bình bất ngờ được mẹ cho một cặp vé xem ca nhạc cũng vào tối thứ Ba. Bình băn khoăn suy nghĩ nên làm thế nào.

Trả lời:

- Tình huống 1:

+ Nhờ sự giúp đỡ của giáo viên

+ Sự phân xử làm chứng của bạn bè.

- Tình huống 2:

+ Bình quyết định tặng cặp vé cho bạn khác và ở nhà họp nhóm (giữ lời hứa và giữ được sự tự chủ trong việc học_.

Câu hỏi 2 trang 21 HĐTN 10: Chia sẻ những câu chuyện, tình huống mà em đã thể hiện sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó để đạt mục tiêu đề ra.

Trả lời:

- Sự tự chủ: Ngày còn nhỏ, vào một buổi sáng khi em học lớp 4, hôm đó trời mưa rất to nhưng em vẫn kiên quyết đòi đi học bổ trợ vì đã hứa mang quà du lịch cho bạn.

- Lòng tự trọng: Em đã từng nhặt được tiền và trả lại cho người đã mất; Em không lấy tiền thừa khi mua hàng các bác trả nhầm.

- Ý chí vượt khó: Có hôm mẹ đi vắng, em phải mang bụng đói đi học nhưng em vẫn không nản và đi học đúng giờ.

Vân dụng – Mở rộng (trang 22)

Hoạt động 7: Thể hiện quan điểm sống của bản thân

Câu hỏi 1 trang 22 HĐTN 10: Trao đổi ý kiến, nêu cảm nghĩ của em về một số quan điểm sống tích cực mà thanh niên ngày nay nên học hỏi.

Gợi ý:

“Học cái tốt thì khó, ví như người ta leo núi, phải vất vả, khó nhọc mới lên đến đỉnh. Học cái xấu thì dễ, như ở trên đỉnh núi trượt chân một cái là nhào xuống vực sâu." – Hồ Chí Minh. 

“Nên thơ, nên thầy vì có học. No ăn, no mặc bởi hay làm” – Nguyễn Trãi

“Tích cực, tự tin và kiên trì là chìa khóa trong cuộc sống. Vì vậy, đừng bao giờ từ bỏ chính mình”- Khalid.

Trả lời:

- Quan điểm sống tích cực là những tư tưởng giúp các bạn trẻ định hướng và noi theo. Theo em, đây là những quan điểm rất quan trọng với thanh niên ngày nay, góp phần lan tỏa những tư tưởng tích cực cho các bạn trẻ có định hướng, lí tưởng, nghị lực và mục tiêu sống trở nên rõ ràng.

Câu hỏi 2 trang 22 HĐTN 10: Chia sẻ về quan điểm sống của em và những biểu hiện của quan điểm đó.

Ví dụ:

Quan điểm sống của Phúc: Không bao giờ bỏ cuộc.

Biểu hiện:

- Luôn đặt ra mục tiêu và quyết tâm thực hiện được mục tiêu;

- Tìm kiếm những cách thức để vượt qua khó khăn;

- Chăm chỉ, kiên trì;...

Trả lời:

- Quan điểm sống: Đức năng thắng số.

- Biểu hiện:

+ Không ngừng cố gắng và trau dồi về đạo đức, kiến thức, kĩ năng.

+ Đặt cho mình mục tiêu và phải hoàn thiện mục tiêu đó.

+ Tìm kiếm cơ hội cho bản thân ngay cả khi bế tắc nhất.

+ Cơ hội có thể đến bất chợt nhưng thành công thì nhất định không phải là duyên số.

Câu hỏi 3 trang 22 HĐTN 10: Thể hiện quan điểm sống của em bằng những hành động cụ thể.

Trả lời:

- Học tập không ngừng nghỉ.

- Luôn tự ý thức về cuộc đời mình (học tập và nhân cách).

- Không ngại khó, ngại khổ.

Hoạt động 8: Phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu.

Câu hỏi 1 trang 23 HĐTN 10: Chia sẻ những điểm mạnh trong tính cách của bản thân mà em muốn phát huy và những điểm yếu trong tính cách mà em cần khắc phục.

Trả lời:

- Điểm mạnh:

+ Tự tin, giao tiếp tốt, có khả năng xử lý tình huống tốt.

- Điểm yếu:

+ Đôi khi còn thụ động và chưa có mục tiêu rõ ràng.

Câu hỏi 2 trang 23 HĐTN 10: Đề xuất biện pháp phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu.

Gợi ý:

- Đánh giá đúng về điểm mạnh và điểm yếu trong tính cách của bản thân

- Lắng nghe, tiếp nhận góp ý của người khác

- Thay đổi từ những hành động, việc làm nhỏ nhất

- Duy trì thực hiện thói quen tốt

- Kiên trì thực hiện những việc làm để thay đổi thói quen, tính cách chưa tốt

- Suy nghĩ tích cực, tự động viên, khích lệ bản thân

Trả lời:

- Phát huy điểm mạnh:

+ Chủ động trong giao tiếp, sẵn sàng trình bày và chia sẻ thứ mình biết.

+ Đọc nhiều sách để nâng cao chất lượng nội dung giao tiếp.

+ Luyện nói diễn cảm.

- Khắc phục điểm yếu:

+ Tự xây dựng kế hoạch chi tiết cho tuần/tháng và thực hiện.

+ Thiết kế các hình phạt cho những biểu hiện chưa đạt.

Câu hỏi 3 trang 24 HĐTN 10: Thường xuyên thực hiện những hành động, việc làm cụ thể để phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu trong tính cách của bản thân.

Câu hỏi 4 trang 24 HĐTN 10: Chia sẻ kết quả phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu của bản thân.

Trả lời:

- Kĩ năng giao tiếp ngày càng tốt, có chiều sâu trong nội dung đối thoại.

- Có kĩ năng lập kế hoạch và thực hiện kế hoạch một cách nghiêm túc.

ĐÁNH GIÁ CUỐI CHỦ ĐỀ: Hoàn thành tốt.

1. Xác định được các nét tính cách đặc trưng và điểm mạnh, điểm yếu của bản thân.

2. Nêu quan điểm sống của bản thân và thể hiện quan điểm sống tích cực trong cuộc sống.

3. Xác định được những biểu hiện của sự chủ động và thể hiện sự chủ động trong học tập, giao tiếp.

4. Chỉ ra những biểu hiện của sự tự chủ, lòng tự trọng, ý chí vượt khó để đạt được mục tiêu đề ra.

5. Thể hiện được sự tự chủ, lòng tự trọng và ý chí vượt khó trong các tình huống khác nhau.

6. Trình bày cách thức phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu và thực hiện kế hoạch phát huy điểm mạnh, hạn chế điểm yếu của bản thân.

Xem thêm lời giải bài tập HĐTN lớp 10 Cánh diều hay, chi tiết khác: 

Chủ đề 3: Tư duy phản biện và tư duy tích cực

Chủ đề 4: Trách nhiệm với gia đình

Chủ đề 5: Tham gia xây dựng cộng đồng

Chủ đề 6: Hành động vì môi trường

Chủ đề 7: Thông tin nghề nghiệp