Giải Chuyên đề Lịch sử 11 trang 46 Cánh diều

Giải Chuyên đề Lịch sử 11 trang 46 Cánh diều

Câu hỏi trang 46 Chuyên đề Lịch Sử 11: Giải thích vì sao cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới vẫn tiếp diễn sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc?

Lời giải:

- Cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới vẫn tiếp diễn sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, vì:

+ Sau khi Chiến tranh lạnh kết thúc, mặc dù nền hòa bình thế giới được củng cố, song tại nhiều khu vực vẫn diễn ra các cuộc nội chiến; xung đột tôn giáo, sắc tộc; xung đột quân sự; hoặc tranh chấp biên giới, lãnh thổ trên đất liền và trên biển…

+ Khi Mỹ và đồng minh mở rộng cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu, an ninh và chủ quyền của nhiều quốc gia bị đe doạ.

+ Hiện nay, nền hòa bình và an ninh thế giới vẫn bị đe dọa bởi nhiều vấn đề, như: đói nghèo, biến đổi khí hậu; dịch bệnh,…

Luyện tập và Vận dụng (trang 46)

Luyện tập 1 trang 46 Chuyên đề Lịch Sử 11: So sánh nguyên nhân và tác động của hai cuộc chiến tranh thế giới. Theo em, vì sao có sự khác nhau đó?

Lời giải:

♦ So sánh nguyên nhân và tác động của hai cuộc Chiến tranh thế giới:

		Chiến tranh thế giới thứ nhất	Chiến tranh thế giới thứ hai
Nguyên nhân	Giống nhau	- Sự phát triển không đều về kinh tế và chính trị giữa các nước tư bản trong thời đại đế quốc chủ nghĩa, khiến cho so sánh lực lượng giữa các nước có sự thay đổi căn bản. - Mâu thuẫn sâu sắc giữa các nước đế quốc về vấn đề thị trường và thuộc địa.
	Khác nhau	- Mâu thuẫn về thị trường, thuộc địa đã dẫn đến sự hình thành của hai phe đế quốc đối lập nhau: phe Liên minh và phe Hiệp ước.	- Tác động từ khủng hoảng kinh tế thế giới 1929 - 1933. - Chính sách thỏa hiệp, nhượng bộ của các nước đế quốc với lực lượng phát xít.
Tác động	Giống nhau	- Chiến tranh kết thúc đã tác động sâu sắc tới tình hình thế giới: + Làm thay đổi bản đồ chính trị thế giới. + Tương quan lực lượng giữa các cường quốc có sự thay đổi. + Một trật tự thế giới mới được xác lập sau chiến tranh. + Đưa đến sự ra đời của các tổ chức quốc tế nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế. + Thúc đẩy phong trào cách mạng và đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân thế giới.
	Khác nhau	- Xác lập trật tự thế giới theo hệ thống Vécxai - Oasinhtơn. - Phong trào công nhân và phong trào giải phóng dân tộc phát triển, nhưng kết quả đạt được còn hạn chế. - Sự thay đổi tương quan lực lượng giữa các cường quốc diễn ra chủ yếu trong thế giới tư bản.	- Xác lập trật tự hai cực Ianta, do Mĩ và Liên Xô đứng đầu. - Phong trào giải phóng dân tộc phát triển mạnh, đưa đến sự ra đời của nhiều quốc gia độc lập. - Có sự thay đổi tương quan lực lượng giữa Mỹ và Liên Xô, giữa hệ thống tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.

♦ Giải thích: Sự khác nhau về nguyên nhân và tác động của hai cuộc chiến tranh thế giới xuất phát từ những khác biệt về: bối cảnh lịch sử; thành phần các nước tham chiến; quy mô, mức độ ác liệt của chiến tranh, tính chất của cuộc chiến tranh,…

Luyện tập 2 trang 46 Chuyên đề Lịch Sử 11: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát kênh hình trong bài, hoàn thành bảng sau về cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới:

Lời giải:

(*) Lưu ý: Học sinh điền các thông tin sau vào bảng

♦ Giai đoạn 1918 - 1945:

- Các nguy cơ chiến tranh và xung đột:

+ Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về thị trường, thuộc địa

+ Sự xuất hiện và bành trướng ảnh hưởng của chủ nghĩa phát xít.

+ Chính sách chống cộng sản, đàn áp phong trào cách mạng thế giới của các nước phương Tây.

- Cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình:

+ Chính quyền Nga Xô viết thông qua Sắc lệnh Hòa bình.

+ Liên Xô thi hành chính sách ngoại giao tích cực: bảo vệ hòa bình, ủng hộ phong trào cách mạng thế giới.

+ Các cường quốc phương Tây nỗ lực thiết lập hệ thống an ninh tập thể ở châu Âu.

+ Phong trào Mặt trận nhân dân chống phát xít và nguy cơ chiến tranh diễn ra sôi nổi ở nhiều nước.

- Kết quả của cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới:

+ Tổ chức Hội quốc liên ra đời, nhiều hội nghị quốc tế về hòa bình được triệu tập; nhiều hiệp ước, hòa ước được kí kết (trong khuôn khổ của Hệ thống Véc xai - Oasinhtơn);

+ Phong trào Mặt trận nhân dân chống phát xít đã góp phần làm thất bại hoặc làm chậm quá trình phát xít hóa bộ máy nhà nước ở nhiều quốc gia.

♦ Giai đoạn 1947 - 1991:

- Các nguy cơ chiến tranh và xung đột: cuộc đối đầu giữa hai phe tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa do Mĩ và Liên Xô đứng đầu mỗi phe (tình trạng Chiến tranh lạnh)

- Cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình:

+ Nhiều cuộc vận động chống phổ biến vũ khí nguyên tử đã diễn ra ở Nhật Bản, châu Âu, Bắc Mỹ,…

+ Hội đồng Hòa bình Thế giới ra đời và có nhiều hoạt động tích cực trong việc: thúc đẩy giải trừ quân bị, ủng hộ độc lập, chủ quyền của các quốc gia, chống chiến tranh hạt nhân và bất bình đẳng trên thế giới.

- Kết quả của cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới:

+ Góp phần đưa tới sự kết thúc Chiến tranh lạnh.

+ Ngăn ngừa Chiến tranh thế giới thứ ba, buộc các cường quốc hạt nhân phải kí một số thỏa thuận về kiểm soát vũ trang hạt nhân.

+ Ủng hộ cuộc đấu tranh của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ.

♦ Giai đoạn 1991 - nay:

- Các nguy cơ chiến tranh và xung đột:

+ Nội chiến; xung đột tôn giáo, sắc tộc; xung đột quân sự; hoặc tranh chấp biên giới, lãnh thổ trên đất liền và trên biển… vẫn diễn ra ở nhiều quốc gia, khu vực.

+ Cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu của Mỹ và đồng minh đã đe dọa đến an ninh và chủ quyền của nhiều quốc gia.

+ Nhân loại đang phải đối mặt với nhiều thách thức an ninh phi truyền thống, như: đói nghèo, biến đổi khí hậu; dịch bệnh,…

- Cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới vì hòa bình:

+ Phong trào vì hòa bình của nhân dân thế giới tập trung vào nhiệm vụ đấu tranh vì một thế giới không có vũ khí hạt nhân.

+ Những mục tiêu quan trọng của phong trào hòa bình thế giới là: đấu tranh đòi xóa nợ cho các nước nghèo; đòi cắt giảm lượng phát thải khí nhà kính,…

- Kết quả của cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới:

+ Tổ chức Không hạt nhân toàn cầu ra đời (gồm trên 300 nhà lãnh đạo thế giới, chuyên gia về giải trừ hạt nhân), đã có những hoạt động tích cực trong cuộc đấu tranh vì mục tiêu loại bỏ vũ khí hạt nhân.

+ Các hoạt động đấu tranh để xóa đói, giảm nghèo, bảo vệ môi trường,… cũng thu được nhiều kết quả tích cực.

Vận dụng 3 trang 46 Chuyên đề Lịch Sử 11: Theo em, cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới trong thế kỉ XX đã có những đóng góp gì đối với lịch sử nhân loại?

Lời giải:

(*) Tham khảo: Cuộc đấu tranh vì hòa bình của nhân dân thế giới trong thế kỉ XX đã có nhiều đóng góp trong việc:

+ Thúc đẩy sự kết thúc của Chiến tranh thế giới thứ hai; Chiến tranh lạnh và các cuộc chiến tranh cục bộ ở nhiều quốc gia, khu vực trên thế giới.

+ Ngăn ngừa Chiến tranh thế giới thứ ba, buộc các cường quốc hạt nhân phải kí một số thỏa thuận về kiểm soát vũ trang hạt nhân.

+ Ủng hộ cuộc đấu tranh của các dân tộc vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ.