Vì sao có thể bảo quản thực phẩm bằng cách phơi khô, bảo quản lạnh, ngâm trong dung dịch đường?

Đáp án đúng là: D

Vì vi sinh vật chỉ sinh trưởng trong giới hạn nhất định của các yếu tố môi trường nên con người có thể tìm ra các biện pháp tạo ra môi trường không thuận lợi (có hàm lượng nước thấp, nhiệt độ thấp, áp suất thẩm thấu cao,…) nhằm hạn chế sự sinh trưởng của vi sinh vật gây hại thực phẩm.

* Khái niệm

- Vi sinh vật là những sinh vật có kích thước nhỏ thường được quan sát bằng kính hiển vi.

* Đặc điểm

Một số đặc điểm chung của vi sinh vật:

- Có kích thước nhỏ, thường được quan sát bằng kính hiển vi.

- Phần lớn có cấu trúc đơn bào (nhân sơ hoặc nhân thực), một số khác là tập đoàn đơn bào.

- Có khắp mọi nơi như trong nước, trong đất, trong không khí và cả trên cơ thể sinh vật.

- Có khả năng hấp thụ và chuyển hóa nhanh các chất dinh dưỡng, sinh trưởng và sinh sản nhanh.

* Các yếu tố ảnh hưởng đến sinh trưởng của vi sinh vật

(1) pH

- Độ pH ảnh hưởng đến tính thấm qua màng, hoạt động chuyển hóa vật chất trong tế bào, hoạt tính enzyme, sự hình thành ATP,…

- Giới hạn hoạt động của đa số vi khuẩn nằm trong khoảng pH từ 4 đến 10. Một số vi khuẩn chịu acid có thể sinh trưởng ở pH ≥ 1.

⇒ Tạo môi trường pH phù hợp cho các vi sinh vật có lợi phát triển tối ưu.

⇒Tạo môi trường pH bất lợi nhằm ức chế vi sinh vật gây hại cho con người.

(2) Nhiệt độ

- Nhiệt độ ảnh hưởng đến tốc độ phản ứng sinh hóa trong tế bào.

- Mỗi loài vi sinh vật có thể tồn tại và hoạt động tốt nhất trong một phạm vi nhiệt độ nhất định. Dựa vào phạm vi nhiệt độ này, có thể chia thành 4 nhóm: ưa lạnh, ưa ấm, ưa nhiệt, ưa siêu nhiệt.

⇒ Tạo nhiệt độ phù hợp cho vi sinh vật có lợi phát triển tối đa.

⇒ Tăng nhiệt độ để tiêu diệt vi sinh vật có hại, dùng nhiệt để thanh trùng.

⇒ Hạ nhiệt độ lạnh để bảo quản thực phẩm.

(3) Độ ẩm

- Vi sinh vật rất cần nước. Nếu không có nước, vi sinh vật sẽ ngừng sinh trưởng và hầu hết sẽ chết.

- Các loài vi sinh vật khác nhau đòi hỏi độ ẩm khác nhau: vi khuẩn đòi hỏi độ ẩm cao; nấm mốc, nấm men đòi hỏi độ ẩm thấp hơn.

⇒ Tạo độ ẩm phù hợp cho các vi sinh vật có lợi phát triển tối ưu.

⇒ Tạo độ ẩm bất lợi nhằm ức chế các vi sinh vật gây hại cho con người.

⇒ Phơi khô các loại thực phẩm để bảo quản được lâu.

(4) Áp suất thẩm thấu

- Sự chênh lệch nồng độ các chất giữa 2 bên màng sinh chất gây nên một áp suất thẩm thấu.

- Cho vi sinh vật vào môi trường ưu trương, nước trong cơ thể vi sinh vật bị rút ra ngoài, gây co nguyên sinh làm chúng không thể phân chia được.

⇒ Tạo môi trường ưu trương để gây co nguyên sinh nhằm ức chế sự sinh trưởng của vi sinh vật gây hại.

(5) Ánh sáng

- Ánh sáng tác động đến quá trình quang hợp ở vi khuẩn quang tự dưỡng.

- Ngoài ra, ánh sáng còn thường có tác động đến sự hình thành bào tử sinh sản, tổng hợp sắc tố, chuyển động định hướng,…

- Những tia sáng có bước sóng ngắn có thể ức chế hoặc tiêu diệt vi khuẩn bằng cách gây đột biến, làm biến tính protein,…

⇒ Tạo môi trường ánh sáng phù hợp cho những vi sinh vật có lợi phát triển tối đa.

⇒ Sử dụng tia sáng có bước sóng ngắn (tia X, tia gama,...) để ức chế, tiêu diệt vi sinh vật gây hại.

Xem thêm các bài viết liên quan hay và chi tiết khác:

Lý thuyết Sinh học 10 Bài 27: Ứng dụng vi sinh vật trong thực tiễn

Giải Sinh học 10 Bài 27: Ứng dụng vi sinh vật trong thực tiễn