Đọc thông tin và quan sát Bản đồ 10, các hình 10.2, 10.3 hãy

- Trình bày những nét chính về vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên ở Đông Nam Á.

- Phân tích những tác động của vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên đối với sự hình thành văn minh Đông Nam Á.

Yêu cầu số 1: Vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên của Đông Nam Á

- Vị trí địa lí:

+ Nằm ở phía đông nam của châu Á.

+ Gồm hai bộ phận là Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á hải đảo.

+ Khu vực này được coi là “ngã tư đường” giao thông quốc tế (giữa Ấn Độ Dương với Thái Bình Dương; giữa lục địa Á - Âu với châu Úc)

- Điều kiện tự nhiên:

+ Địa hình: bao gồm hệ thống núi đồi, cao nguyên, thung lũng, đồng bằng, xen kẽ với các đảo, quần đảo,... phần lớn các quốc gia Đông Nam Á đều tiếp giáp biển.

+ Sông ngòi: có nhiều sông lớn, như Mê Công, Sa-lu-en, I-ra-oa-đi, sông Hồng, Chao Phờ-ray-a,...

+ Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa điển hình với đặc trưng chung là nóng ẩm, mưa nhiều

+ Nguồn tài nguyên thiên nhiên đa dạng, đặc biệt là sự phong phú của các loại khoáng sản, lâm sản, thổ sản, cây hương liệu, gia vị…

Yêu cầu số 2: Tác động của vị trí địa lí và điều kiện tự nhiên đến sự hình thành văn minh Đông Nam Á

- Vị trí địa lí thuận lợi cho quá trình giao lưu kinh tế - văn hóa giữa Đông Nam Á với các nền văn minh khác trên thế giới, ví dụ như: Trung Quốc, Ấn Độ…

- Sự chia cắt mạnh mẽ về địa hình đã:

+ Tạo nên những tiểu vùng văn hóa khá biệt lập

+ Hạn chế khả năng tập hợp dân cư. Do đó, ở thời kì đầu, ở Đông Nam Á thường xuất hiện các tiểu quốc nhỏ; các nhà nước thống nhất, rộng lớn xuất hiện ít và tương đối muộn

+ Tạo nên sự đa dạng về cảnh quan tự nhiên, môi trường sinh thái, góp phần dẫn đến sự đa dạng về văn hóa giữa các vùng miền.

- Biển cũng tạo ra đường giao thương cho các nước trong khu vực, đồng thời nối liền Đông Nam Á với các tuyến thương mại hàng hải quốc tế.

- Các dòng sông: cung cấp nguồn nước cho đời sống sinh hoạt và sản xuất của con người; bồi tụ nên các đồng bằng phù sa màu mỡ và là tuyến giao thông quan trọng kết nối các vùng.

- Khí hậu nóng ẩm, mưa nhiều; đồng bằng màu mỡ đã tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động sản xuất nông nghiệp đồng thời chi phối rất lớn đến phong tục tập quán như ăn, mặc, ở, đi lại, lễ hội, tín ngưỡng...