- Thực vật thu nhận nước và các chất dinh dưỡng chủ yếu qua việc hút nước và các muối khoáng từ đất của rễ.

- Nước và các chất dinh dưỡng được cây sử dụng cho các hoạt động sống thiết yếu đặc biệt là quá trình quang hợp để tổng hợp nên chất hữu cơ của cây.

- Kết luận của Gian Van Hen – môn là không đúng. Vì ngoài nước cây còn cần các chất dinh dưỡng khoáng khác lấy từ đất bằng chứng là khối lượng đất có sự giảm đi.

Con đường hấp thụ và vận chuyển nước từ đất vào trong rễ:

- Nước và muối khoáng được các tế bào lông hút của rễ hút vào.

- Sau khi được lông hút hấp thụ vào, nước và chất khoáng vào rễ đi theo 2 con đường (đi xuyên qua tế bào chất của tế bào hoặc đi qua khoảng không gian giữa các tế bào) rồi dẫn vào mạch gỗ ở rễ.

- Các chất được vận chuyển trong mạch gỗ: nước và chất khoáng.

- Các chất được vận chuyển trong mạch rây: các chất hữu cơ được tổng hợp từ lá.

- Mạch gỗ vận chuyển nước trong thân cây.

- Khí khổng ở lá cây sẽ là cơ quan chủ yếu thực hiện chức năng thoát hơi nước ra môi trường ngoài.

- Hoạt động đóng, mở khí khổng:

+ Khi tế bào khí khổng hút nhiều nước thì khí khổng mở rộng (khe khí khổng mở rộng) làm tăng cường thoát hơi nước.

+ Khi tế bào khí khổng bị mất nước thì khí khổng sẽ đóng lại (khe khí khổng khép lại không hoàn toàn) làm giảm thoát hơi nước.

- Khí khổng của thực vật thường mở khi được chiếu sáng và thiếu carbon dioxide. Tuy nhiên, thực vật cũng có thể chủ động điều tiết đóng, mở khí khổng trong từng điều kiện môi trường.

- Những cây cần nhiều nước: lúa nước, rau muống, rau cải, bèo tây,…

- Những cây cần ít nước: mía, bỏng, nha đam,…

Sự trao đổi nước và các chất dinh dưỡng ở thực vật:

- Nước và muối khoáng được lấy vào nhờ các tế bào lông hút ở rễ sau đó vận chuyển vào mạch gỗ đi đến các bộ phận khác của cây để cây sử dụng cho các hoạt động sống. Sau đó, phần lớn nước được thoát ra ngoài qua khí khổng ở lá.

- Nước được giữ lại trong cây được vận chuyển đến lá để thực hiện quá trình quang hợp để tổng hợp nên các chất hữu cơ của cây. Chất hữu cơ được tạo ra nhờ quá trình quang hợp sẽ theo mạch rây vận chuyển đến các phần khác của cây để tích trữ hoặc sử dụng.

1 – b: Khí khổng là nơi diễn ra quá trình thoát hơi nước.

2 – d: Mạch gỗ có chức năng vận chuyển nước và muối khoáng.

3 – a: Lông hút thực hiện chức năng hút nước và khoáng.

4 – c: Mạch rây có chức năng vận chuyển chất hữu cơ.

Những buổi trưa hè nếu ta đứng dưới bóng cây to thì lại thấy mát hơn khi đứng ngoài bóng cây vì:

- Tán lá đã hấp thu nhiệt độ cao nên làm nhiệt độ giảm xuống.

- Ngoài ra, lá cây thực hiện quá trình quang hợp giải phóng ra oxygen và hơi nước làm cho không khí thay đổi giúp ta cảm thấy mát và dễ chịu hơn.

- Vào những ngày trời nắng, cây thoát hơi nước nhiều để tránh sự đốt nóng dưới ánh Mặt Trời. Do đó, cần tưới nhiều nước hơn để đảm bảo cung cấp đủ nước cho cây phát triển.

- Cần chú ý không nên tưới nước vào lúc trời nắng sẽ gây hại cho cây mà nên chờ khi tắt nắng (sáng sớm, chiều tối) để tưới cây.

- Lá cây cần tây ở cốc A chuyển sang màu đỏ.

- Lá cây cần tây ở cốc B chuyển sang màu xanh.

- Kết quả quan sát lát cắt ngang hai cuống lá cần tây: Quan sát lát cắt ngang hai cuống lá cần tây, thấy rằng phần mạch gỗ của cuống lá chuyển sang màu sắc tương tự màu nước trong cốc.

- Kết luận rút ra: Mạch gỗ tham gia vận chuyển nước trong thân cây.

BÁO CÁO KẾT QUẢ

Ngày 25 tháng 3 năm 2023

Tên thí nghiệm: Vận chuyển nước ở thân cây.

Tên nhóm: Nhóm 1

1. Mục đích thí nghiệm

- Xác định bộ phận thực hiện việc vận chuyển nước trong cây.

2. Chuẩn bị thí nghiệm

• Mẫu vật: hai cây cần tây.

• Dụng cụ, hóa chất: hai cốc thủy tinh, nước sạch, dao nhỏ hoặc kéo, hai lọ phẩm màu khác nhau (màu xanh và màu đỏ).

3. Các bước tiến hành

Bước 1. Cắt và cắm hai cuống cần tây có lá vào hai cốc nước màu:

- Cốc A: nước có pha màu đỏ.

- Cốc B: nước có pha màu xanh.

Đặt cả hai cốc ra chỗ thoáng gió. Quan sát sự chuyển màu của lá cần tây ở mỗi cốc sau 30 – 60 phút.

Bước 2. Dùng dao cắt ngang hai cuống lá cần tây thí nghiệm. Quan sát lát cắt ngang bằng kính lúp.

4. Giải thích thí nghiệm

- Cốc A có màu đỏ, khi cắm cây cần tây trong cốc A, mạch gỗ vận chuyển nước có màu đỏ lên thân cây và lên lá khiến cho mạch gỗ trong thân và phần lá chuyển dần sang màu đỏ.

- Cốc B có màu xanh, khi cắm cây cần tây trong cốc B, mạch gỗ vận chuyển nước có màu xanh lên thân cây và lên lá khiến cho mạch gỗ trong thân và phần lá chuyển dần sang màu xanh.

5. Kết luận

- Mạch gỗ tham gia vận chuyển nước trong thân cây.

Ánh sáng ảnh hưởng đến quá trình hấp thụ nước và muối khoáng ở thực vật vì ánh sáng liên quan chặt chẽ với quang hợp. Khi quang hợp mạnh, thực vật hút nhiều nước và muối khoáng.

- Nhiệt độ của đất ảnh hưởng lớn đến trao đổi nước và các chất dinh dưỡng của cây.

- Nhiệt độ không khí ảnh hưởng đến quá trình thoát hơi nước ở lá cây. Ban ngày trời nắng, nhiệt độ tăng cao, cây thoát hơi nước mạnh giữ cho cây không bị đốt nóng. Khi đó, quá trình hút nước và muối khoáng của rễ cây sẽ tăng.

Ví dụ về ảnh hưởng của các yếu tố môi trường tới trao đổi nước và các chất dinh dưỡng của cây trồng:

- Khi trời nắng, nhiệt độ cao cây thoát hơi nước nhiều hơn nên quá trình hút nước của cây cũng diễn ra mạnh hơn.

- Khi đất không tơi xốp, thoáng khí, cây còi cọc, kém phát triển do quá trình trao đổi nước và các chất dinh dưỡng kém.

Một số biện pháp làm cho đất tơi xốp, thoáng khí:

- Cày xới đất, làm cỏ, sục bùn,…

- Bổ sung nguồn phân hữu cơ cho đất.

- Nếu đất bị ngập úng phải tháo nước rồi mới tiến hành cày xới, bổ sung phân hữu cơ,…

- Cần tưới nước cho cây khi cây cần.

- Cách tưới nước: Căn cứ vào từng loài cây, thời điểm sinh trưởng và nhu cầu nước của cây cũng như là loại đất, điều kiện môi trường để tưới đủ lượng nước cho cây và tưới đúng cách.

Nguyên tắc bón phân hợp lí:

- Bón đúng loại phân, đúng đối tượng, đúng cách.

- Bón phân cân đối, đúng lúc, đúng liều lượng, đúng thời tiết, mùa vụ.

Ví dụ về bón phân hợp lí trong trồng lúa nước:

- Bón lót cho lúa trước khi cấy: bón phân chuồng, phân bón bổ sung N, P, K với lượng khoảng 15 – 20 kg/sào.

- Bón thúc cho lúa thời kì đẻ nhánh (sau cấy 7 – 10 ngày): bổ sung phân đạm với 10 – 15 kg/sào.

- Bón thúc cho lúa thời kì đón đòng và nuôi hạt: bổ sung phân đạm và kali lượng khoảng 7 – 10 kg/sào.