- Sau khi nhà Ngô sụp đổ, năm 968 Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi hoàng đế, lấy tên là  Đinh Tiên Hoàng, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư (Ninh Bình).

- Năm 979: Đinh Tiên Hoàng và con Đinh Liễn bị sát hại. Nhân cơ hội nhà Đinh suy yếu, nhà Tống đem quân sang xâm lược. Trước tình thế đó, triều thần đồng lòng suy tôn Lê Hoàn lên ngoi vua, lãnh đạo kháng chiến. Dưới sự lãnh đạo của Lê Hoàn, nhân dân Đại Cồ Việt giành được thắng lợi, quân Tống rút về nước.

- Hoàn cảnh lịch sử:

+ Cuối năm 979, Đinh Tiên Hoàng và con trai là Đinh Liễn bị ám sát. Con Thứ là Đinh Toàn mới 6 tuổi lên ngôi, triều đình nhà Đinh rối loạn.

+ Nhân cơ hội đó, nhà Tống quyết định tiến đánh Đại Cồ Việt.

+ Trước tình thế đó, triều thần nhà Đinh đồng lòng suy tôn Lê Hoàn lên làm vua.

- Diễn biến chính:

+ Đầu năm 981, Quân Tống  do Hầu Nhân Bảo tổng chỉ huy tiến đánh Đại Cồ Việt theo hai đường thủy – bộ: quân bộ tiến vào theo đường Lạng Sơn; quân thủy theo đường sông Bạch Đằng.

+ Lê Hoàn trực tiếp tổ chức, lãnh đạo nhân dân kháng chiến. Nhiều cuộc chiến ác liệt đã diễn ra ở: Lục Đầu Giang, Bạch Đằng, Tây Kết… khiến quân giặc bị tổn thất nặng nề.

Kết quả - ý nghĩa:

+ Cuộc kháng chiến chống Tống kết thúc thắng lợi.

+ Nền độc lập của dân tộc được giữ vững.

- Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê:

+ Lê Hoàn lập nên nhà Tiền Lê, đổi niên hiệu là Thiên Phúc.

+ Triều đình trung ương do vua đứng đầu, nắm mọi quyền hành. Giúp vua bàn việc nước có thái sư (quan đầu triều) và các đại sư (nhà sư có danh tiếng). Dưới vua là các chức quan văn, quan võ; các con vua được phong vương và trấn giữ các vùng hiểm yếu.

+ Ở địa phương: cả nước được chia thành 10 đạo. Đến năm 1002, vua đổi đạo thành các lộ, phủ, châu rồi đến giáp. Đơn vị cơ sở là xã. Các quan lại địa phương chưa được sắp xếp đầy đủ.

Xã hội phân chia thành 2 bộ phận là: thống trị và bị thống trị.

+ Bộ phận thống trị gồm: vua, quan.

+ Bộ phận bị thống trị, gồm: người dân lao động (nông dân, thợ thủ công, thương nhân) và nô tì. Trong đó: nông dân là lực lượng xã hội đông đảo nhất; nô tì có địa vị thấp kém nhất nhưng số lượng không nhiều, chủ yếu phục vụ trong các gia đình quan lại, quý tộc, cung đình…

- Giáo dục chưa phát triển.

- Tư tưởng, tôn giáo:

+ Nho giáo chưa có ảnh hưởng sâu rộng.

+ Phật giáo được truyền bá rộng rãi, các nhà sư thường là người có học, được triều đình trọng dụng và nhân dân quý trọng.

- Các loại hình văn hóa dân gian như: ca hát, nhảy múa, đua thuyền, đánh đu, đấu võ, đánh vật,... có sự phục hồi và phát triển.

a/ Giống nhau:

+ Bộ máy nhà nước được tổ chức theo chế độ quân chủ chuyên chế trung ương tập quyền. Đứng đầu nhà nước là vua, nắm mọi quyền hành.

+ Dưới vua là bộ máy quan lại phụ trách từng công việc.

+ Ở địa phương, vua cử những người thân cận trấn giữ những nơi hiểm yếu.

+ Chưa có luật pháp thành văn.

b/ Khác nhau:

- Tổ chức chính quyền nhà Ngô

+ Kinh đô ở Cổ Loa (Hà Nội).

+ Ở triều đình trung ương, dưới vua là các quan văn, quan võ.

+ Ở địa phương: đất nước được chia thành các châu.

+ Quân đội chưa được tổ chức quy củ.

=> Nhận xét: bộ máy nhà nước thời Ngô còn đơn giản, sơ khai.

- Tổ chức chính quyền nhà Đinh – Tiền Lê:

+ Kinh đô ở Hoa Lư (Ninh Bình)

+ Ở triều đình trung ương, dưới vua là các quan văn, quan võ và các cao tăng.

+ Ở địa phương: đất nước được chia thành các cấp: đạo/ lộ/ phủ/ châu, giáp, xã.

+ Quân đội được tổ chức thành: cấm quân và quân đóng ở các địa phương.

+ Định ra luật lệnh (năm 1002).

=> Nhận xét: bộ máy nhà nước đã có sự hoàn thiện hơn so với thời Ngô, nhưng vẫn còn đơn giản.

* Nhận xét vai trò của Lê Hoàn:

- Lê Hoàn là người trực tiếp lãnh đạo nhân dân Đại Cồ Việt chiến đấu chống quân Tống xâm lược.

- Trong quá trình lãnh đạo kháng chiến, Lê Hoàn đã đề ra nhiều chiến thuật quân sự độc đáo, sáng tạo. Ví dụ như: lợi dụng địa thế hiểm trở của sông Bạch Đằng để bố trị trận địa cọc ngầm, xây dựng trận địa quyết chiến với quân Tống….

=> Chiến thuật quân sự độc đáo của Lê Hoàn là một trong những nhân tố quan trọng quyết định đến thắng lợi của cuộc kháng chiến.

Nếu em  là Đinh Tiên Hoàng em sẽ không chọn Hoa Lư làm kinh đô vì:

+ Hoa Lư là nơi có địa hình hiểm trở, xung quanh đều là núi non bao bọc nên nếu bị quân địch bao vây chúng ta sẽ không thể thoát ra ngoài. Như vậy sẽ rất nguy hiểm cho nhân dân và triều đình.

+ Mặt khác, địa thế hiểm trở của Hoa Lư cũng hạn chế sự phát triển của đất nước.