Để mô tả chuyển động của một vật, như chiếc ca nô ở hình bên, người ta có thể sử dụng bảng ghi số liệu hoặc đồ thị mô tả chuyển động của ca nô theo thời gian.

a) Thời gian để ca nô đi được quãng đường 60 km là

8 h 00 – 6 h 00 = 2 h 00

b) Tốc độ của ca nô trên quãng đường 60 km:

$v=\frac{s}{t}=\frac{60}{\mathrm{2,0}}=30\text{ km/h}$

c) Vào lúc 9 h 00, ca nô đã chuyển động trong thời gian là:

9 h 00 – 6 h 00 = 3 h 00.

Vì tốc độ của ca nô không đổi: v = 30 km/h

Quãng đường ca nô đi được sau 3 h 00 là:

s = v.t = 3 . 30 = 90 km

Vậy vào lúc 9 h 00, ca nô cách bến 90 km.

Hình 9.2 cho thấy, đường nối các điểm O, A, B, C, D là một đường thẳng nằm nghiêng hướng lên, đi qua gốc tọa độ O.

Đồ thị quãng đường - thời gian có dạng là một đường thẳng nằm ngang tức là quãng đường không thay đổi, chỉ có thời gian thay đổi nên khi đó vật không chuyển động.

a) Cách tìm thời gian để ca nô đi hết quãng đường 60 km:

- Chọn điểm ứng với s = 60 km trên trục Os. Từ điểm này, vẽ một đường nằm ngang cắt đồ thị tại một điểm C.

- Từ C, vẽ một đường thẳng đứng cắt trục Ot, ta được t = 2,0 h.

b) Cách xác định tốc độ của ca nô:

- Từ đồ thị, xác định được ca nô đi quãng đường s = 30 km trong thời gian t = 1,0 h.

- Tính tốc độ của ca nô bằng công thức: $v=\frac{s}{t}=\frac{30}{\mathrm{1,0}}=30\text{ km/h}$

Mô tả một chuyển động bằng đồ thị quãng đường thời gian có ưu điểm là:

- Có thể tìm được quãng đường vật đi, thời gian chuyển động của vật một cách nhanh chóng.

- Biết được vật đang chuyển động hay đứng yên.

- Gián tiếp xác định được tốc độ chuyển động của vật.

a) Bảng ghi các giá trị quãng đường s và thời gian t tương ứng của người đi xe đạp

t (s)	0	2	4	6	8	10
s (m)	0	10	20	30	40	50

b) Vẽ đồ thị quãng đường - thời gian của người đi xe đạp

a) Từ điểm ứng với t = 50 s trên trục Ot, vẽ một đường thẳng song song với trục Os cắt đồ thị tại một điểm M, từ M vẽ một đường thẳng song song với trục Ot cắt trục Os, ta được s = 675 m.

Vậy sau 50 giây, xe đi được 675 m.

b) Trên đoạn đường (2) xe chuyển động nhanh hơn vì đồ thị dốc hơn.

- Xác định tốc độ của xe trên đoạn đồ thị (1):

Ta có: tại thời điểm t = 40 s, ô tô đi được đoạn đường s = 450 m

$\Rightarrow$ Tốc độ của xe trên đoạn đồ thị (1):

$v_1=\frac{s}{t}=\frac{450}{40}=\mathrm{11,25}\text{ m/s}$

- Xác định tốc độ của xe trên đoạn đồ thị (2):

Từ đồ thị ta thấy, tại thời điểm t = 40 s, ô tô bắt đầu thay đổi tốc độ.

Thời gian di chuyển của ô tô từ thời điểm t = 40 s đến thời điểm t = 60 s là t = 20 s.

Quãng đường tương ứng với thời gian di chuyển 20 s của ô tô từ thời điểm 40 s đến thời điểm t = 60 s là s = 900 – 450 = 450 m.

$\Rightarrow$ Tốc độ của xe trên đoạn đồ thị (2):

$v_2=\frac{s}{t}=\frac{900}{20}=\mathrm{22,5}\text{ m/s}$