Giải Công nghệ 9 Bài 9 (Cánh diều): Kĩ thuật trồng và chăm sóc cây chuối

Hình	Sản phẩm	Bộ phận
a	Vải	Thân cây
b	Bột	Quả
c	Nguyên liệu làm vỏ bánh	Lá
d	Món nộm	Hoa

Khám phá trang 48 Công nghệ 9: Em hãy cho biết rễ và thân của cây chuối có đặc điểm gì khác so với cây xoài, cây nhãn?

Trả lời:

Rễ và thân của cây chuối có đặc điểm khác so với cây xoài, cây nhãn là:

So sánh	Cây chuối	Cây xoài, cây nhãn
Rễ	- Thường là rễ nhánh, phát triển mạnh mẽ và sâu vào trong đất. - Có thể hình thành một hệ thống rễ sâu và mạnh mẽ để hấp thụ nước và dinh dưỡng từ đất.	- Ít nhánh hơn. - Hệ thống rễ thường phân bố nông hơn và không cần sâu vào đất.
Thân	- Thường mềm, không có lõi gỗ. - Thấp hơn và khả năng chịu đựng kém hơn.	- Thường có lõi gỗ, cứng cáp hơn. - Cao lớn hơn và có khả năng chịu đựng tốt hơn trong điều kiện môi trường khắc nghiệt.

Luyện tập trang 48 Công nghệ 9: Vì sao gọi phần thân trên mặt đất của cây chuối là thân giả?

Trả lời:

Phần thân trên mặt đất của cây chuối được gọi là "thân giả" vì:

Để chỉ rằng đó là một cấu trúc hỗ trợ không phải là thân chính của cây và có chức năng chủ yếu là để hỗ trợ sự phát triển của cây chuối. Phần nằm dưới đất là thân thật (còn gọi là củ chuối hoặc thân ngầm); thân thật có khả năng hình thành chồi mới và rễ mới.

Khám phá trang 48 Công nghệ 9: Hãy nêu đặc điểm của hoa chuối và quả chuối.

Trả lời:

Đặc điểm của hoa chuối và quả chuối:

Bộ phận	Đặc điểm
Hoa	Cây chuỗi có thể ra hoa khi cây đạt 25 - 50 lá. Cụm hoa phát triển từ thân ngầm, khi đậu quả hình thành buồng chuối. Cụm hoa có hoa cái sẽ tạo thành quả, hoa lưỡng tính và hoa đực sẽ không hình thành quả. Cụm hoa gồm những lá bắc màu đỏ tía xếp úp lên nhau thành hình nón dài, ở kẽ mỗi lá bắc có 8 - 15 hoa xếp thành hai hàng tạo thành nải chuối.
Quả	Quả chuối có vỏ màu xanh và chuyển sang vàng khi chín. Tuỳ thuộc vào các giống, mỗi buồng chuối có 4 - 15 nải, mỗi nải có mức độ chín khác nhau 12- 30 quả, khối lượng mỗi quả khoảng 50 - 300 g, quả có chiều dài 10 - 25 cm, đường kính quả khoảng 2.5 - 4.0 cm.

Khám phá trang 49 Công nghệ 9: Hãy phân tích các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối.

Trả lời:

Các yêu cầu ngoại cảnh ảnh hưởng đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối:

Yêu cầu ngoại cảnh	Ảnh hưởng
Nhiệt độ	Cây chuối sinh trưởng và phát triển tốt ở nhiệt độ 25 - 36 °C. Nhiệt độ thuận lợi cho thân và lá chuối phát triển là 30 °C và thích hợp cho quả chín là 20 °C. Khi nhiệt độ xuống đến 6 °C sẽ ảnh hưởng xấu đến sự sinh trưởng và phát triển của cây chuối.
Ánh sáng	Cây chuối sinh trưởng và phát triển tốt ở cường độ ánh sáng mạnh. Nếu bị che nắng và cường độ ánh sáng mặt trời thấp sẽ kéo dài thời gian sinh trưởng của cây, cây đẻ ít chồi hơn.
Độ ẩm	Cây chuối cần lượng nước lớn vì có lá lớn, bộ rễ phân bố hẹp và nông. Khu vực có lượng mưa trung bình khoảng 1 000 - 1 600 mm/năm phù hợp cho trồng chuối.
Đất	Để đạt năng suất cao, đất trồng cây chuối cần tơi xốp, thoáng khí, thoát và giữ nước tốt, có tầng canh tác đạt 100 - 120 cm. Cây chuối bị ngập úng trong 1 tuần sẽ bị chết. Cây chuối có thể trồng được ở vùng đồi núi.

Vận dụng trang 49 Công nghệ 9: Liên hệ đặc điểm khi hậu địa phương em với yêu cầu ngoại cảnh của cây chuối, cho biết cây chuối có trồng được ở địa phương em không? Vì sao?

Trả lời:

- Địa phương em trồng được cây chuối.

- Giải thích:

Quê em thường có khí hậu nhiệt đới gió mùa, có hai mùa rõ rệt: mùa mưa và mùa khô. Đặc điểm khí hậu này thường đi kèm với nhiệt độ cao, độ ẩm cao và lượng mưa phong phú, đặc biệt là trong mùa mưa.

Cây chuối thường phát triển tốt trong điều kiện khí hậu nhiệt đới ẩm, nơi có nhiệt độ trung bình hàng năm từ 20-30°C và độ ẩm cao. Địa phương em có đặc điểm khí hậu này phù hợp với sự phát triển của cây chuối.

Khám phá trang 49 Công nghệ 9: Hãy kể tên một số giống chuối mà em biết và đặc điểm nổi bật của chúng.

Trả lời:

Một số giống chuối mà em biết và đặc điểm nổi bật của chúng:

Tên	Đặc điểm
Chuối tây	Chuối tây là một loại chuối lùn, vỏ dày, khi chín có màu vàng nhạt, ruột màu trắng. Chuối tây xen lẫn vị ngọt và chua nhẹ, có độ dẻo.
Chuối cau	Chuối cau sở dĩ được gọi như vậy là do giống chuối này có quả nhỏ, hướng tròn, mập giống hình quả cau. Một cây chuối cau có khả năng cho ra rất nhiều quả, năng suất cao nên bà con nông dân ở miền Trung và miền Nam hoặc khu vực có đồi núi ưa trồng.
Chuối ngự	Chuối ngự nhìn chung có hình dạng rất giống chuối cau nhưng đặc điểm để nhận dạng là chuối ngự khi chín vẫn còn râu, mật độ quả ít hơn chuối cau. Khi thưởng thức, chuối ngự có mùi rất thơm, ngọt sắc cực kỳ ngon nên loại chuối này khi xưa còn được dùng để dâng cho vua thưởng thức nên mới được gọi là chuối ngự.
Chuối tiêu	Chuối tiêu thường có hai loại là chuối tiêu lùn và chuối tiêu cao. Nải chuối tiêu thường có khoảng 12 trái, Quả chuối tiêu có hình dáng cong như lưỡi liềm, chưa chín có màu xanh đậm, chín thì chuyển sang màu vàng, phần thịt vàng nõn, rất thơm và ngọt.
Chuối sứ	Chuối sứ hay được gọi là chuối xiêm, chuối hương. Chuối sứ có 2 loại chuối sứ trắng và chuối sứ xanh. Quả chuối sứ to, không dài thường được ăn chín và ăn sống lúc trái còn xanh. Khi ăn chuối sứ có mùi thơm và độ ngọt nhẹ, vừa phải, vị hơi chát.
Chuối hột	Chuối hột còn được gọi là chuối chát. Đúng với tên của nó, chuối hột có ruột trắng, nhiều hột, có vị chát nhiều hơn ngọt nên loại chuối này thường được làm rau ăn kèm với nhiều loại rau khác hay ngâm rượu.

Khám phá trang 50 Công nghệ 9: Nêu tên các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây chuối.

Trả lời:

Các bước của quy trình trồng và chăm sóc cây chuối:

- Bước 1. Lựa chọn thời vụ trồng cây

- Bước 2. Xác định mật độ trồng cây

- Bước 3. Chuẩn bị hố trồng cây

- Bước 4. Trồng cây

- Bước 5. Bón phân

- Bước 6. Tưới nước

- Bước 7. Phòng trừ sâu, bệnh

- Bước 8. Cắt tỉa và chống đổ

- Bước 9. Điều khiển ra hoa, đậu quả

Luyện tập trang 50 Công nghệ 9: Em hãy cho biết ưu điểm và nhược điểm của việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm.

Trả lời:

Việc bón phân cho cây chuối thành nhiều đợt trong 1 năm có cả ưu điểm và nhược điểm như sau:

Ưu điểm

- Cung cấp dinh dưỡng liên tục: Bón phân thành nhiều đợt trong 1 năm giúp cung cấp dinh dưỡng liên tục cho cây chuối, giúp cây có nguồn dinh dưỡng dồi dào để phát triển và sinh sản. - Tối ưu hóa sử dụng phân: Chia nhỏ lượng phân thành nhiều đợt giúp tối ưu hóa sử dụng phân, tránh tình trạng lãng phí phân bón và cân nhắc hơn về lượng phân cần sử dụng cho mỗi đợt bón. - Đáp ứng nhu cầu của cây theo từng giai đoạn phát triển: Việc bón phân thành nhiều đợt cho phép điều chỉnh lượng và loại phân tùy thuộc vào giai đoạn phát triển của cây, từ giai đoạn cây non đến giai đoạn ra hoa và đậu quả.

Nhược điểm

- Tốn công sức và chi phí: Bón phân thành nhiều đợt trong 1 năm yêu cầu công sức và chi phí để thực hiện, đặc biệt nếu không có kế hoạch và quản lý phù hợp. - Đòi hỏi sự quan sát và theo dõi: Việc phải quan sát và theo dõi sự phát triển của cây để điều chỉnh lượng phân và thời điểm bón đòi hỏi sự chăm sóc và quản lý kỹ lưỡng.

Luyện tập trang 51 Công nghệ 9: Hãy nêu lợi ích của việc bao buồng chuối.

Trả lời:

Lợi ích của việc bao buồng chuối:

- Giúp bảo vệ trái chuối khỏi sự tấn công của côn trùng và vi khuẩn gây bệnh từ môi trường bên ngoài, như ruồi chuối và nấm mốc.

- Giúp bảo quản độ ẩm và nhiệt độ xung quanh trái chuối, giúp trái chuối chín đều và ngon.

Luyện tập 1 trang 52 Công nghệ 9: Vì sao cần tỉa bỏ chồi của cây chuối?

Trả lời:

Cần tỉa bỏ chồi của cây chuối vì:

- Tỉa bỏ chồi giúp loại bỏ những chồi yếu, bị hại hoặc không cần thiết, giúp cây dành năng lượng và dinh dưỡng cho các chồi khỏe mạnh và sản xuất trái tốt hơn.

- Tỉa bỏ chồi cũng giúp kiểm soát chiều cao của cây chuối, đảm bảo rằng cây không quá cao hoặc quá rậm, dễ quản lý và thu hoạch.

- Giảm bớt sự cạnh tranh giữa các chồi và tối ưu hóa năng suất của cây chuối.

Luyện tập 2 trang 52 Công nghệ 9: Vì sao cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái?

Trả lời:

Cần cắt bỏ bắp (bi) chuối và nhụy hoa cái vì những lí do sau:

* Cắt bỏ bắp (bi) chuối:

- Bắp chuối thường chứa nhiều vi khuẩn và nấm gây bệnh, có thể là nguồn lây nhiễm cho các cây chuối khác trong vườn. Việc cắt bỏ bắp chuối sau khi thu hoạch giúp giảm nguy cơ lây nhiễm bệnh trong vườn.

- Cắt bỏ bắp chuối cũng có thể loại bỏ sâu bệnh như sâu chuối và sâu hại khác, ngăn chặn sự lan truyền và phát triển của chúng.

* Cắt bỏ nhụy hoa cái:

- Nếu không cắt bỏ nhụy hoa cái, quả chuối sẽ phát triển mà không mong muốn, dẫn đến sự lãng phí năng lượng và dinh dưỡng của cây, làm giảm chất lượng của trái chuối.

- Bằng cách loại bỏ nhụy hoa cái, cây chuối có thể tập trung sức mạnh vào việc phát triển trái chuối chính, từ đó tối ưu hóa năng suất và chất lượng của trái.

Vận dụng trang 52 Công nghệ 9: Em hãy lấy một số ví dụ về điều khiển thời vụ thu hoạch chuối ở địa phương em.

Trả lời:

Ví dụ về điều khiển thời vụ thu hoạch chuối:

Trong miền Nam, thời vụ thu hoạch chuối thường diễn ra vào tháng 6 đến tháng 9, khi cây chuối đã phát triển đủ trái và trái chuối đã già. Quá trình thu hoạch thường được điều chỉnh để đảm bảo rằng trái chuối đạt chất lượng và kích thước mong muốn trước khi thu hoạch.

Ở các vùng có khí hậu ấm, thu hoạch chuối có thể diễn ra từ tháng 5 đến tháng 8. Tuy nhiên, thời vụ thu hoạch có thể thay đổi tùy thuộc vào điều kiện thời tiết cụ thể và loại cây chuối được trồng.