* Nội dung chính: Bài thơ "Sông Đáy" của tác giả Nguyễn Quang Thiều kể về tâm trạng của một đứa con trở về quê hương và gặp lại con sông Đáy, nơi tạo nên ký ức tuổi thơ và những hình ảnh đẹp của người mẹ. Những nỗi buồn da diết đó được thể hiện qua từng hình ảnh thơ khi tác giả nhớ về.

Chú ý mối quan hệ giữa hình ảnh lưng mẹ và “mảnh sóng đêm”.

- Đọc trước bài thơ Sông Đáy, tìm hiểu thêm thông tin về nhà thơ Nguyễn Quang Thiều.

- Em biết những bài thơ, bài hát nào viết về con sông quê hương? Ấn tượng, cảm xúc, suy nghĩ,... mà những bài thơ, bài hát đó gợi ra cho em là gì?

Nêu và lí giải một số điểm khác nhau về nội dung và nghệ thuật giữa bài Đây mùa thu tới của Xuân Diệu với Thu hứng của Đỗ Phủ hoặc Thu điếu của Nguyễn Khuyến.

Em hiểu thế nào về tâm trạng “buồn không nói", "Tựa cửa nhìn xa nghĩ ngợi" của “ít nhiều thiếu nữ” trong hai câu kết của bài thơ? Qua đó, chỉ ra mạch cảm xúc chủ đạo của bài thơ.

Hãy so sánh sự khác biệt của không gian thơ ở khổ 2 trong sự so sánh với khổ 3 là gì? Chỉ ra ý nghĩa nghệ thuật của sự khác biệt này.

Trật tự hoa - lá - cành ở khổ thơ thứ hai có ý nghĩa gì? 

Bức tranh thiên nhiên ở khổ thơ thứ nhất được khắc hoạ qua những chi tiết nào? Nêu nhận xét của em về mối quan hệ giữa các chi tiết đó.

Hãy nêu một yếu tố tượng trưng trong bài thơ và đưa ra lí do cho sự lựa chọn của em.

Cách chấm câu trong khổ 3 có giá trị biểu đạt gì?

Chú ý cách sử dụng từ khác lạ trong dòng thơ số 5 (“Hơn một”)

* Nội dung chính: “Đây mùa thu tới” là một bài thơ nổi bật và đầy đặc sắc của Xuân Diệu, một bức tranh thiên nhiên mùa thu sống động và vô cùng rộng lớn được tác giả khắc họa, tuy vậy khung cảnh có chút gì đó đượm buồn thơ mộng do cảnh vật bị phai nhòa theo sự chảy trôi của thời gian theo cái nhìn của tác giả.

Điệp ngữ “mùa thu tới” trong dòng thơ số 3 có ý nghĩa gì?

- Xem lại phần Kiến thức ngữ văn để vận dụng vào đọc hiểu bài thơ.

- Khi đọc các bài thơ có yếu tố tượng trưng, ngoài việc đáp ứng các yêu cầu về đọc thơ nói chung, các em cần chú ý:

+ Cách tổ chức cấu tứ, những yếu tố tượng trưng, việc sử dụng từ ngữ, các biện pháp tu từ, cách tổ chức câu thơ.... của bài thơ có gì đặc sắc

+ Các yếu tố tượng trưng trong bài thơ có tác dụng ra sao trong việc bộc lộ cảm xúc, suy ngẫm,... của tác giả?

- Đọc trước bài thơ Đây mùa thu tới, tìm hiểu thêm thông tin về nhà thơ Xuân Diệu.

- Em biết những bài thơ nào viết về đề tài mùa thu? Ấn tượng, cảm xúc, suy nghĩ.... mà những bài thơ đó gợi ra cho em là gì?

Tìm đọc thêm toàn bộ các truyện Bà lão I-déc-ghin của Mác-xim Go-rơ-ki, Một người Hà Nội của Nguyễn Khải, Nắng đẹp miền quê ngoại của Trang Thế Hy.

Đọc sách, báo hoặc truy cập Internet để tìm hiểu và thu thập các thông tin cần thiết luên quan đến bài học: Mác-xim Go-rơ-ki và truyện ngắn Bà lão I-déc-ghin, Nguyễn Khải và truyện ngắn Một người Hà Nội, Phong Điệp và truyện ngắn Tầng hai, Trang Thế Hy và truyện ngắn Nắng đẹp miền quê ngoại, các bài giới thiệu, điểm sách, phê bình văn học có liên quan đến tác giả, tác phẩm có nêu trên.

Thiên nhiên và con người ở “miền quê ngoại” như thế nào? Hãy ghi lại suy nghĩ và cảm nhận của em trong một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng).

Em có nhận xét gì về sự kết nối giữa lời người kể chuyện và lời nhân vật trong văn bản Nắng đẹp miền quê ngoại?

Tâm trạng của nhân vật “tôi” khi về thăm quê ngoại diễn biến ra sao?

Câu chuyện diễn ra trong bối cảnh xã hội như thế nào? Bối cảnh ấy giúp em hiểu rõ hơn điều gì về nội dung và ý nghĩa của truyện?

Hãy tóm tắt văn bản bằng cách sắp xếp các sự kiện chính theo trật tự thời gian. Từ đó, nêu nhận xét của em về cốt truyện.

Diễn biến tâm trạng và hành động của nhân vật “dượng rể” cho thấy nhân vật này là người có tính cách như thế nào?

A. Hời hợt, nông nổi

B. Khoan dung, nghĩa tình

C. Nhỏ mọn, cố chấp

D. Trong sáng, cao thượng

Hành động, lời nói, thái độ của cô Thơm thể hiện tính cách gì?

A. Hiền lành, thận trọng

B. Nghĩa tình, hào hiệp

C. Trong sáng, can đảm

D. Nóng nảy, vội vàng

Thủ đoạn mà nhân vật “tôi” đã làm đối với cô Thơm là gì?

A. Áp bức, doạ nạt

B. Đặt điều vu khống

C. Gài bẫy, bắt giam

D. Lập mưu bán đứng

Giọng điệu của người kể chuyện như thế nào?

A. Bình dị, từ tốn

B. Bông lớn, châm biếm

C. Hài hước, dí dỏm

D. Trầm lặng, buồn bã

Trong truyện này, ai là nhân vật chính?

A. Nhân vật “tôi”

B. Nhân vật Thơm

C. Nhân vật “dượng rể”

D. Nhân vật “tên lưu manh”

(1) Vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô trong văn bản "Trái tim Đan-kê" của Go-rơ-ki

(2) Giới thiệu truyện ngắn "Một người Hà Nội” của Nguyễn Khải.

(3) Suy nghĩ về triết lí hạnh phúc trong truyện Tầng hai của Phong Điệp.

a) Chuẩn bị (với vấn đề 1)

- Đọc lại văn bản Trái tim Đan-kô và các tài liệu liên quan đến tác giả, tác phẩm.

- Xem lại dàn ý đã chuẩn bị ở phần Viết

- Chuẩn bị các phương tiện như tranh, ảnh, video,... và máy chiếu, màn hình

b) Tìm ý và lập dàn ý

Xem lại dàn ý dã làm ở phần Viết, cân nhắc yêu cầu của bài nói để tìm ý mới sắp xếp lại các ý cho mạch lạc, phù hợp với nội dung. Bố cục bài nói tương tự bố cục bài viết, gồm ba phần:

c. Nói và nghe

Đọc đoạn văn sau đây và cho biết người viết đã phân tích yếu tố hình thức nào của truyện “Kép Tư Bền” (Nguyễn Công Hoan).

Vẻ đẹp của nhân vật Đan-kô trong văn bản "Trái tim Đan-kể" của Go-ro-ki.

Tìm câu rút gọn và câu đặc biệt trong những ngữ liệu sau. Việc sử dụng những kiểu câu đó có tác dụng như thế nào?

Tìm và phân tích hiện tượng phá vỡ trật tự thông thường của từ trong những câu sau:

Phân tích hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường gây nên tiếng cười bất ngờ trong câu chuyện sau:

Sư cụ xơi thịt cầy vụng ở trong phòng. Chủ tiểu biết, hỏi:

- Bạch cụ, cụ xơi gì trong ấy ạ?

Sư cụ đáp:

- Tao ăn đậu phụ.

Lúc ấy, có tiếng chó sủa ầm ĩ ngoài cổng chùa. Sư cụ hỏi:

– Cái gì ngoài cổng thể?

Chú tiểu đáp:

- Bạch cụ! Đậu phụ làng cắn đậu phụ chùa đấy ạ!

Những trường hợp nào dưới đây được xem là hiện tượng phá vỡ quy tắc ngôn ngữ thông thường về từ?

Từ truyện ngắn Tầng hai, em có suy nghĩ gì về mối quan hệ giữa con người với con người, về quan niệm hạnh phúc trong xã hội hiện đại?

Vì sao nhân vật Phan lại ngẫm nghĩ: “Hoá ra hạnh phúc giản dị hơn những gì cô tâm niệm”? Theo em, đây có phải là chủ đề của truyện không? Hãy làm rõ ý kiến của em.

Ai là người quan sát và bộc lộ cảm nghĩ về gia đình nhân vật Thắng và gia đình nhân vật Phan? Nêu các chi tiết trong truyện cho thấy những điểm giống nhau và khác nhau giữa hai gia đình.

Nhân vật “bà mẹ" sống trong căn nhà hai tầng có phẩm chất, tính cách như thế nào? Nêu những chi tiết tiêu biểu trong truyện thể hiện phẩm chất, tính cách của nhân vật này.

Truyện diễn ra trong bối cảnh (không gian, thời gian) nào? Cách tác giả từng bước mở rộng bối cảnh có tác dụng gì trong việc thể hiện nội dung của truyện?

Hãy tóm tắt truyện Tầng hai. Từ đó, nhận xét về cốt truyện và bố cục của văn bản.

Chú ý giọng nói của người kể chuyện.

Chú ý các từ ngữ chỉ hành động và tâm trạng của nhân vật Phan.

Hình dung về những biểu hiện tình cảm của các thành viên trong gia đình nhân vật Thắng.