Mẹ em dự định gửi tiết kiệm một khoản tiền tại một ngân hàng có lãi suất 5% một năm, nghĩa là sau mỗi năm tiền lãi nhận được là 5% số tiền gửi. Hết một năm, nếu mẹ không rút tiền thì cả vốn lẫn lãi sẽ tự động được gửi tính cho năm tiếp theo. Em hãy viết chương trình nhập vào số tiền T (đơn vị triệu đồng) sau đó tính và đưa ra 10 dòng, mỗi dòng ghi số tiền sau mỗi năm trong 10 năm gửi liên tiếp cả gốc lẫn lãi để mẹ tham khảo.

Trong các chương trình trò chơi truyền hình, người dẫn chương trình thường đếm ngược để bắt đầu trò chơi. Em hãy viết chương trình nhập một số nguyên n, sau đó in ra các giá trị từ n về 1 để mô phỏng quá trình đếm ngược.

Em hãy dự đoán chương trình hình bên đưa ra màn hình những gì.

Trong chương trình ở Ví dụ 6, em có thể dùng câu lệnh for thay cho câu lệnh while để chương trình chạy vẫn cho cùng kết quả được không?

Với hai mẫu mô tả cấu trúc lặp ở Hình 1, em hãy mô tả hai thuật toán ở Ví dụ 1 và Ví dụ 2.

Hình 1. Mẫu mô tả cấu trúc lặp trong mô tả thuật toán

Theo em, vì sao ngôn ngữ lập trình bậc cao nào cũng có câu lệnh để yêu cầu máy tính thực hiện lặp lại một hoặc một số công việc.

Trong tháng người dùng tiêu thụ x(kWh) điện. Nếu x ≤ a thì số tiền phải trả là x × $d_1$, nếu a < x ≤ b thì số tiền phải trả là $a\times d_1+\left(x-a\right)\times d_2$ , nếu x > b thì số tiền phải trả là $a\times d_1+(b-a)\times d_2+(x-b)\times d_3$  . Em hãy viết chương trình nhập vào từ bàn phím các số nguyên dương a, b, $d_1,d_2,d_3$  và x, tính và đưa ra màn hình số tiền điện phải trả. Tìm hiểu bảng giá điện hiện hành và chạy chương trình một số lần sao cho có đủ các bộ dữ liệu đầu vào đại diện cho các mức tính tiền điện.

Viết chương trình nhập từ bàn phím ba số nguyên, mỗi số ghi trên một dòng và đưa ra màn hình giá trị lớn nhất trong các số đã nhập. Em hãy chạy chương trình với một số bộ dữ liệu khác nhau.

Em hãy đọc hiểu sơ đồ khối và chương trình ở Hình 2, thực hiện chương trình và cho nhận xét.

Ba bạn Bình, An, Phúc thảo luận với nhau để viết chương trình Python nhập vào từ bàn phím ba số thực khác nhau và in ra màn hình số đứng giữa trong ba số (số đó không là lớn nhất và cũng không nhỏ nhất).

Mỗi bạn soạn thảo chương trình và chạy thử trên máy tính của mình, những mỗi bạn đều gặp báo lỗi của Python (Hình 1a, Hình 1b, Hình 1c). Em hãy xác định lỗi ở chương trình của mỗi bạn, sửa lỗi cho từng bạn sao cho chương trình chạy được và đưa ra kết quả đúng.

Có n chiếc kẹo và m em bé. Hãy viết chương trình nhập vào hai số nguyên dương n, m và kiểm tra n chiếc kẹo có chia đều được cho m em bé hay không.

Chạy chương trình ba lần, mỗi lần với bộ dữ liệu n, m khác nhau

Bảng sau đây cho một ví dụ về viết câu lệnh if tương ứng với mô tả điều kiện để đưa ra một thông báo trên màn hình. Trong bảng biến age là biến số nguyên chứa giá trị tuổi của một người. Em hãy cho thêm hai ví dụ nữa tương tự như ví dụ đã có trong bảng.

Trong các câu sau đây, những câu nào đúng?

1) Trong câu lệnh rẽ nhánh của ngôn ngữ lập trình bậc cao phải có một biểu thức logic thể hiện điều kiện rẽ nhánh.

2) Biểu thức logic chỉ được lấy làm điều kiện rẽ nhánh nếu chưa chạy chương trình đã xác định được giá trị của biểu thức đó đúng hay sai.

3) Có thể kết nối các biểu thức logic với nhau bằng các phép tính logic để được một điều kiện rẽ nhánh.

4) Trong Python câu lệnh rẽ nhánh có dạng: if <điều kiện> else <các câu lệnh>.

Năm nhuận là những năm chia hết cho 400 hoặc là những năm chia hết cho 4 nhưng không chia hết cho 100 và 400. Đặc biệt, những năm chia hết cho 3328 được đề xuất là năm nhuận kép. Với số nguyên dương n nhập từ bàn phím, em hãy đưa ra màn hình thông báo “Không là năm nhuận” nếu n không phải là năm nhuận; “Năm nhuận” nếu n là năm nhuận và “Năm nhuận kép nếu n là năm nhuận kép”.

Viết chương trình để nhập từ bàn phím hai số nguyên a và b, đưa ra màn hình thông báo “Positive” nếu a + b > 0, “Negative” nếu a + b < 0 và “Zero” nếu a + b = 0.

Ví dụ:

Hoàn thiện câu lệnh if trong chương trình ở Hình 8a để có được chương trình nhập từ bàn phím ba số thực a, b, c và đưa ra màn hình thông báo “Cả ba số đều dương” nếu ba số nhập vào đều dương. Hình 8b minh hoạ một kết quả chạy của chương trình.

Em hãy vẽ sơ đồ khối thể hiện cấu trúc rẽ nhánh trong ví dụ ở Hình 1b.

Hình 1b

Ngôn ngữ lập trình nào cũng cần loại câu lệnh để yêu cầu thực hiện một việc nhưng chỉ thực hiện trong một điều kiện cụ thể nào đó. Nếu em là người sáng tạo ra một ngôn ngữ lập trình thì em sẽ quy định viết câu lệnh đó như thế nào?

Viết chương trình tính và đưa ra màn hình vận tốc (m/s) khi chạm đất của một vật rơi tự do từ độ cao h, biết rằng v = $\sqrt{2gh}$  , trong đó g là gia tốc trọng trường (g ≈ 9.8 m/s2). Độ cao h tính theo mét được nhập từ bàn phím.

Em hãy soạn thảo rồi chạy thử chương trình ở Hình 3 sau đây trong hai trường hợp là có chú thích và không có chú thích. Em có nhận xét gì khi so sánh kết quả thực hiện chương trình trong hai trường hợp nêu trên.

Em hãy viết chương trình nhập vào từ bàn phím hai số nguyên a và b, tính và đưa ra màn hình ước chung lớn nhất của hai số đó.

Trung bình mỗi người dân cần có a kg gạo để ăn, chế biến và phục vụ chăn nuôi trong một năm. Để đảm bảo an ninh lương thực, tổng số gạo dự trữ trong các kho của nhà nước chia cho đầu người phải lớn hơn hoặc bằng a kg.

Một nước có số dân là b thì cần phải dự trữ tối thiểu bao nhiêu kg gạo? Soạn thảo chương trình nhập từ bàn phím hai số a, b và đưa ra màn hình khối lượng gao tối thiểu cần dữ trữ.

Yêu cầu: Cần đưa ra màn hình hướng dẫn nhập dữ liệu và thông báo kết quả bằng Tiếng Việt.

Chương trình ở Hình 1a được viết để giải phương trình bậc nhất ax + b = 0, với a, b là hai số thực nhập từ bàn phím (a ≠ 0) và nghiệm thu được thông báo ra màn hình. Tuy nhiên, chương trình đó còn viết thiếu ở những vị trí “…”. Em hãy hoàn thiện chương trình và kiểm thử xem với dữ liệu vào a = 1 và b = 2, chương trình em vừa hoàn thiện có cho kết quả giống như Hình 1b không?

Chương trình sẽ đưa ra màn hình thông tin gì nếu nhập vào giá trị a = 0?

Trong các câu sau đây, những câu nào đúng?

1) Để tính toán, các ngôn ngữ lập trình bậc cao không phân biệt kiểu dữ liệu số nguyên và kiểu dữ liệu số thực.

2) Trong Python, câu lệnh n = int(input(‘n = ’)) cho nhập vào một số thực từ bàn phím.

3) Trong Python mỗi câu lệnh print() chỉ đưa ra được giá trị của một biến.

4) Trong Python, với câu lệnh input() có thể nhập dữ liệu cùng với thông báo hướng dẫn.

Trường mới đẹp và rộng hơn trường cũ, số phòng học cũng nhiều hơn so với trước. Nhà trường dự định tuyển thêm học sinh cho ba lớp mới với số lượng học sinh mỗi lớp tương ứng là a, b và c. Cần mua bàn cho các lớp mới này. Mỗi bàn học không có quá hai chỗ ngồi cho học sinh. Xác định số lượng bàn tối thiểu cần mua. Em hãy viết chương trình giải quyết bài toán trên. Dữ liệu được nhập vào từ bàn phím. Kết quả được đưa ra màn hình.

Cô giáo đi du lịch ở Sa Pa mang về túi mận làm quà cho cả lớp. Túi mận có k quả, lớp có n học sinh. Mận được chia đều để em nào cũng nhận được một số lượng quả như nhau. Nếu còn thừa, những quả còn lại sẽ dành cho các em nữ.

Viết chương trình: nhập n và k từ bàn phím, đưa ra màn hình số quả mận mỗi học sinh nhận được và số quả dành riêng cho các em nữ. Sử dụng dòng thông báo cho dữ liệu nhập vào và mỗi kết quả đưa ra.

Viết chương trình thực hiện nhập từ bàn phím hai số nguyên b, c là độ dài hai cạnh góc vuông của tam giác ABC, tính và đưa ra màn hình:

- Diện tích tam giác

- Độ dài cạnh huyền

Khi lập trình Scratch, em đã dùng câu lệnh nào trong chương trình để yêu cầu nhập dữ liệu từ bàn phím?

Em hãy viết chương trình Python (hoặc làm việc với Python ở cửa sổ Shell), dùng câu lệnh type() để biết kiểu dữ liệu liên quan đến các phép toán: chia, chia lấy phần nguyên, chia lấy phần dư. Em có thể tham khảo dữ liệu ở Bảng 1 sau đây.

Bảng 1

Khi yêu cầu máy tính giải quyết một bài toán, ta phải cung cấp dữ liệu vào cho máy tính và yêu cầu máy tính trả kết quả ra. Theo em, ngôn ngữ lập trình có cần các câu lệnh đưa dữ liệu vào và xuất dữ liệu ra không?

Để lên đỉnh Phan Xi Păng (Hình 6) cần mua vé cáp treo a nghìn đồng/1 người lớn và b nghìn đồng/1 trẻ em, vé xe lửa là u nghìn đồng /1 người lớn và v nghìn đồng/1 trẻ em. Đoàn du lịch có x người, trong số đó có y trẻ em. Hãy xác định số tiền cần chuẩn bị để mua vé cho cả đoàn và đưa kết quả ra màn hình.

Các dữ liệu a, b, u, v, x, y là các số nguyên không âm (y ≤ x)

Hai đoạn chương trình (viết bằng hai ngôn ngữ lập trình khác nhau) ở Hình 4 có cùng mục đích: nhập vào từ bàn phím tên của một người và in ra màn hình lời chào dành cho người đó.

Em hãy viết thêm vào chương trình Python ở Hình 5a để khi chạy chương trình đó ta đọc dòng chữ hướng dẫn nhập dữ liệu và sau khi nhập dữ liệu vào, máy tính sẽ hiển thị giá trị vừa nhập (minh hoa ở Hình 5b).

Em hãy tìm hiểu và cho biết màu sắc của những thành phần sau đây trong chương trình:

- Câu lệnh print().

- Thông báo lỗi Python đưa ra.

- Đoạn chữ nằm giữa cặp dấu nháy đơn (hoặc nháy kép)

- Kết quả đưa ra màn hình.

Em có thích Python dùng các màu khác nhau như thế không? Theo em, điều đó giúp gì cho người lập trình.

Python phân biệt chữ hoa và chữ thường, bởi vậy chương trình ở Hình 3 có lỗi.

Em hãy thực hiện chương trình này xem Python phản hồi như thế nào.

Lần lượt theo các yêu cầu a, b và c sau đây, em hãy viết chương trình để trả lời được câu hỏi trong bài toán Tìm số lượng bi.

Tìm số lượng bi:

Có hai hộp đựng các viên bi. Hộp thứ nhất được dán nhãn bên ngoài là A, trong hộp có 20 viên bi. Hộp thứ hai được dán nhãn bên ngoài là B, trong hộp có 100 viên bi. Thực hiện thao tác sau: Bỏ 5 viên bi ra khỏi hộp A, sau đó bỏ khỏi hộp B số bi bằng số bi còn lại trong hộp A.

Hãy cho biết số bi trong hộp B sau khi thực hiện thao tác trên.

Yêu cầu a:

Trong cửa sổ Shell, viết chương trình để máy tính thực hiện mỗi câu lệnh ngay sau khi gõ câu lệnh vào.

Yêu cầu b:

Trong cửa sổ Code viết chương trình và lưu tệp chương trình với tên là “Chơi-bi.py”. Chạy chương trình để so sánh với kết quả ở yêu cầu a.

Yêu cầu c:

Sửa chương trình trong tệp “Chơi_bi.py” với dữ liệu ban đầu là hộp A có 30 viên bi, hộp B có 50 viên bi. Chạy lại chương trình để nhận kết quả với dữ liệu đầu vào mới.

Em hãy gán giá trị số nguyên cho ba biến tương ứng a, b, c mỗi giá trị có thể là dương, âm hoặc bằng 0 và có số chữ số tuỳ ý. Viết chương trình đưa ra màn hình tổng và tổng bình phương ba số đó.

Em hãy thực hiện chương trình với một số bộ dữ liệu khác nhau.

Có thể lưu chương trình Python dưới dạng tệp không?

Xét đoạn chương trình ở hình bên. Em hãy cho biết c hay d nhận giá trị lớn hơn?

Mảnh vườn trồng cúc đại đoá có chiều rộng m mét, chiều dài n mét. Mỗi mét vuông trồng được một khóm hoa. Mỗi khóm hoa bán được a nghìn đồng. Em hãy viết chương trình để đưa ra màn hình tổng số tiền thu được khi bán hết hoa trong vườn. Hay chạy chương trình với bộ dữ liệu đầu vào m = 5, n = 18, a = 30.

1) Ở cửa sổ Code, em hãy soạn thảo chương trình như trong Hình 4, chạy và cho biết kết quả hiển thị trên bàn hình.

2) Thực hiện từng câu lệnh trong Hình 4 ở cửa sổ Shell. Em hãy thay phép nhân bằng một phép toán khác và xem kết quả

Em hãy nêu tên ba biến đúng, ba biến sai. Với biến sai, em hãy giải thích tại sao nó không phải tên biến.