Dựa vào thông tin mục II, và hình 20.1, hãy:

Trình bày khái quát đặc điểm điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của Liên bang Nga.

Đặc điểm điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên

- Địa hình: Địa hình đa dạng, cao ở phía đông, thấp về phía tây. Sông I-ê-nít-xây chia lãnh thổ Liên bang Nga thành hai phần: phần phía Tây và phần phía Đông.

+ Phần lãnh thổ phía Tây: chủ yếu là địa hình đồng bằng và đồi núi thấp.

+ Phần lãnh thổ phía Đông: chủ yếu là núi, cao nguyên và các đồng bằng nhỏ.

- Đất: có nhiều loại đất khác nhau, bao gồm: đất đài nguyên, đất pốt dôn, đất nâu xám, đất đen,... Tuy nhiên, hơn 40% diện tích lãnh thổ Liên bang Nga thường xuyên nằm dưới lớp băng tuyết.

- Khí hậu: Liên bang Nga chủ yếu nằm trong đới khí hậu ôn đới và có sự phân hóa theo lãnh thổ.

+ Phần lãnh thổ phía bắc (từ vòng cực Bắc trở lên): có khí hậu cận cực rất khắc nghiệt, mùa đông kéo dài, có nhiều tuyết.

+ Phần phía nam (từ vòng cực Bắc trở xuống): có khí hậu ôn đới, có thể chia thành ba vùng: phía tây (đồng bằng Đông Âu) khí hậu ôn đới chịu ảnh hưởng của biển; vùng nội địa châu Á có khí hậu ôn đới lục địa; vùng ven Thái Bình Dương có khí hậu ôn đới gió mùa.

- Sông, hồ

+ Sông: mạng lưới sông khá phát triển, có nhiều hệ thống sông lớn trên thế giới. Các sông lớn là: sông Von-ga, Ô-bi, I-ê-nít-xây, Lê-na… Phần lớn các sông đều bắt nguồn từ vùng núi nam Xi-bia rồi chảy về hướng bắc.

+ Có nhiều hồ lớn, trong đó hồ Bai-can là hồ sâu nhất thế giới và là hồ chứa nước ngọt lớn nhất hành tinh.

- Sinh vật: tài nguyên sinh vật rất đa dạng và phân hóa theo vùng. Diện tích rừng đứng đầu thế giới, chiếm khoảng 20% diện tích rừng thế giới (2020).

- Khoáng sản

+ Giàu tài nguyên khoáng sản, gồm: khoáng sản năng lượng, kim loại, phi kim loại.

+ Nhiều loại khoáng sản có trữ lượng hàng đầu thế giới, như: dầu mỏ và khí tự nhiên (tập trung nhiều nhất ở đồng bằng Tây Xi-bia); Than (tập trung nhiều ở dãy U-ran và phía đông)....

- Biển

+ Tổng chiều dài đường bờ biển khoảng 37000 km, dài thứ ba trên thế giới.

+ Có nhiều biển lớn như biển Baren, biển Cara, biển Ôkhốt,...

+ Tài nguyên sinh vật biển phong phú với các loài có giá trị kinh tế cao; vùng biển và thềm lục địa có trữ lượng lớn dầu mỏ và khí tự nhiên.

+ Vùng biển phía bắc có thời gian đóng băng kéo dài trong năm.