Yêu cầu số 1: Cảng biển Li-xbon ở Bồ Đào Nha tấp nập vào thế kỉ XVI đã cho thấy:

- Sự phát triển kinh tế của các nước Tây Âu;

- Hoạt động trao đổi – mua bán hàng hóa giữa các vùng, các quốc gia,… diễn ra nhộn nhịp

Yêu cầu số 2:

- Biến đổi về kinh tế:

+ Sau cuộc phát kiến địa lí, một bộ phận quý tộc, thương nhân giàu lên nhanh chóng, tích lũy được vốn ban đầu.

+ Sản xuất hàng hóa và thương mại của Tây Âu phát triển.

+ Nhiều cảng biển, xưởng sản xuất, các công ty thương mại, trang trại ra đời với quy mô lớn.

- Biến đổi về xã hội:

+ Tầng lớp thương nhân, chủ xưởng, ngân hàng ngày càng giàu lên, chi phối toàn bộ xã hội. Họ có quyền công dân, giàu có và xa hoa.

+ Đa số dân thành thị hay nông dân bị mất đất không có quyền công dân, nghèo đói và bị bần cùng hóa.

Yêu cầu số 1:

- Công trường thủ công là hình thức sản xuất mang tính chất tư bản chủ nghĩa đầu tiên trong lĩnh vực công nghiệp, gồm: công trường thủ công phân tán và công trường thủ công tập trung.

- Sự phân công lao động trong công trường thủ công đã đạt đến mức tỉ mỉ, ở đó, mỗi người thợ chỉ làm một thao tác trong một dây chuyền sản xuất.

Yêu cầu số 2:

- Biểu hiện trong nông nghiệp:

+ Chủ đất ở nông thôn cũng chuyển sang kinh doanh tư bản chủ nghĩa, lập đồn điền, trang trại lớn, thuê mướn nhân công, trở thành tư sản nông nghiệp.

+ Nông dân mất đất, vào làm thuê trong các đồn điền, trang trại, trở thành công nhân nông nghiệp.

- Biểu hiện trong công nghiệp:

+ Từ thế kỉ XVI, trong các thành thị Tây Âu, tổ chức phường hội dần được thay thế bằng các công trường thủ công.

+ Quan hệ giữa chủ và thợ được thay thế bằng quan hệ giữa chủ xưởng (tư sản) và người lao động (vô sản).

- Biểu hiện trong thương nghiệp:

+ Thương nhân, chủ ngân hàng trở thành những nhà tư bản có thế lực.

+ Các công ty thương mại ra đời, thúc đẩy buôn bán giữa các quốc gia.

(*) Tham khảo

Sau các cuộc phát kiến địa lí, giới quý tộc và thương nhân châu Âu đầy mạnh cướp bóc của cải, tài nguyên từ các nước thuộc địa châu Á, châu Phi, châu Mỹ đem về châu Âu. Hàng triệu người da đen ở châu Phi bị bắt để bán cho các chủ đồn điền, hầm mỏ ở Mỹ để làm nô lệ. Ở trong nước, họ dùng bạo lực và nhiều thủ đoạn đề tước đoạt ruộng đất của nông dân, tư liệu sản xuất của thợ thủ công,... Hàng vạn nông dân mất đất, thợ thủ công phá sản đã trở thành những người lang thang, cuối cùng buộc phải vào làm thuê trong các công xưởng tư bản.

Nhờ đó, tư sản ở Tây Âu đã tích luỹ được một nguồn vốn ban đầu và tập hợp được đội ngũ đông đảo những người làm thuê. Họ ra sức mở rộng kinh doanh, lập các công trường thủ công, những đồn điền quy mô lớn và cả các công ti thương mại.

Hình thức kinh doanh tư bản chủ nghĩa xuất hiện.

Quan hệ giữa chủ công trường thủ công, chủ đồn điền,... với những người làm thuê (công nhân) là quan hệ chủ - thợ. Toàn bộ nhà xưởng, ruộng đất, công cụ và nguyên liệu,... đều là của chủ, còn công nhân thì phải bán sức lao động của mình và nhận về đồng lương ít ỏi. Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa đã hình thành trong lòng xã hội phong kiến Tây Âu.