Cấu tạo của hợp chất hữu cơ có thể biểu diễn dưới 3 dạng: công thức cấu tạo đầy đủ, công thức cấu tạo thu gọn và công thức khung phân tử.

Ethanol: CH₃CH₂OH;

Dimethyl ether: CH₃ – O – CH₃.

Þ Cấu tạo hoá học của ethanol và dimethy ether khác nhau.

Tính chất cơ bản của hai hợp chất này cũng khác nhau:

+ Ethanol: chất lỏng, nhiệt độ sôi 78,3 ^oC, tác dụng với Na giải phóng H₂.

+ Dimethyl ether: chất khí, nhiệt độ sôi – 24,8 ^oC, không tác dụng với Na.

a) CH₄ và CCl₄.

- Thành phần phân tử: Đều chứa 5 nguyên tử; tuy nhiên CH₄ chứa 1 nguyên tử C; 4 nguyên tử H còn CCl₄ chứa 1 nguyên tử C và 4 nguyên tử Cl.

- Cấu tạo hoá học: Đều gồm các liên kết đơn, trong đó CH₄ gồm 4 liên kết đơn C – H còn CCl₄ gồm 4 liên kết đơn C – Cl.

- Tính chất:

+ CH₄: chất khí, dễ cháy, không tan trong nước.

+ CCl₄: chất lỏng, không cháy, không tan trong nước.

b) CH₃Cl và CHCl₃.

- Thành phần phân tử: Đều chứa 5 nguyên tử; tuy nhiên CH₃Cl chứa 1 nguyên tử C, 3 nguyên tử H và 1 nguyên tử Cl còn CHCl₃ chứa 1 nguyên tử C, 1 nguyên tử H và 3 nguyên tử Cl.

- Cấu tạo hoá học: Đều gồm các liên kết đơn, trong đó CH₃Cl gồm 3 liên kết đơn C – H và 1 liên kết đơn C – Cl còn CHCl₃ gồm 1 liên kết đơn C – H và 3 liên kết đơn C – Cl.

- Tính chất:

+ CH₃Cl: chất khí, không có tác dụng gây mê;

+ CHCl₃: chất lỏng, có tác dụng gây mê.

c) CH₃OH, CH₃ – CH₂ – OH và CH₃ – O – CH₃.

- Thành phần phân tử: Đều chứa C, H, O tuy nhiên CH₃OH có số lượng nguyên tử ít hơn hai chất còn lại.

- Cấu tạo hoá học: CH₃OH và CH₃ – CH₂ – OH có cấu tạo tương tự nhau; CH₃ – O – CH₃ có cấu tạo khác hai chất còn lại.

- Tính chất:

+ CH₃OH: chất lỏng, tan nhiều trong nước, tác dụng với sodium.

+ CH₃ – CH₂ – OH: chất lỏng, tan nhiều trong nước, tác dụng với sodium.

+ CH₃ – O – CH₃: chất khí, tan ít trong nước, không tác dụng với sodium.

- Công thức phân tử cho biết số nguyên tử của các nguyên tố có trong phân tử.

- Công thức cấu tạo biểu diễn thứ tự và cách thức liên kết (liên kết đơn, liên kết bội) của các nguyên tử trong phân tử.

- Công thức cấu tạo đầy đủ biểu diễn đầy đủ tất cả các liên kết trên một mặt phẳng.

- Công thức cấu tạo thu gọn, các nguyên tử, nhóm nguyên tử cùng liên kết với một nguyên tử carbon được viết thành một nhóm.

- Nhóm 1:

+ Thành phần nguyên tố: giống nhau, chỉ chứa C và H.

+ Số lượng nguyên tử của các nguyên tố: hơn kém nhau 1 hay nhiều nhóm CH₂.

+ Liên kết: phân tử chỉ gồm liên kết đơn, không chứa nhóm chức.

- Nhóm 2:

+ Thành phần nguyên tố: giống nhau, chỉ chứa C, H và O.

+ Số lượng nguyên tử của các nguyên tố: hơn kém nhau 1 hay nhiều nhóm CH₂.

+ Liên kết: phân tử chỉ gồm liên kết đơn, chứa nhóm chức - OH.

Các chất này thuộc cùng một dãy đồng đẳng do có cấu tạo tương tự nhau, thành phần phân tử hơn kém nhau 1 hay nhiều nhóm CH₂.

- Đồng phân mạch carbon: (A) và (B); (E) và (F); (C) và (D).

- Đồng phân loại nhóm chức: (A); (B); (E); (F) và (C); (D); (G).

- Đồng phân vị trí nhóm chức: (A) và (E); (B) và (F).

- Các công thức (1); (2); (3) cùng biểu diễn một chất CH₃CH₂OH.

- Các công thức (5) và (6) cùng biểu diễn một chất CH₂Cl₂.

- Các chất là đồng đẳng của nhau: (a) và (b);

- Các chất là đồng phân của nhau:

+ (c) và (d);

+ (e) và (g).