Một số câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ nói về sự cần cù, sáng tạo trong lao động:

+ “Cần cù bù thông minh”

+ “Cái khó ló cái khôn”

+ “Một phút nghĩ hay hơn cả ngày quần quật”

+ “Chịu khó mới có mà ăn”.

+ “Muốn ăn thì phải chăm làm/ Một hạt thóc vàng, chín hạt mồ hôi”.

+ “Rủ nhau đi cấy đi cày/ Bây giờ khó nhọc, có ngày phong lưu”.

+ “Có làm thì mới có ăn/ Không dưng ai dễ đem phần đến cho”.

* Yêu cầu a)

- Thông tin 1: sự cần cù, sáng tạo trong lao động của Giáo sư Trần Đại Nghĩa:

+ Thiếu tướng, Giáo sư Viện sĩ Trần Đại Nghĩa luôn hăng say học tập và làm việc.

+ Ông đã sáng chế được nhiều loại vũ khí, như: vũ khí súng không giật, súng ba-dô-ca,...

+ Trong hoàn cảnh khắc nghiệt của chiến tranh và tình trạng lạc hậu về mọi mặt, ông đã tận dụng các phương tiện hiện có để góp phần quan trọng cho sự nghiệp giữ nước và dựng nước.

- Thông tin 2: sự cần cù, sáng tạo trong lao động của Chủ tịch Hồ Chí Minh:

+ Bác Hồ luôn chú ý, học hỏi tiếng Pháp từ những người xung quanh, ví dụ: khi còn ở trên chuyến tàu sang Pháp, Bác tranh thủ lúc rảnh rỗi để học đọc và viết tiếng Pháp với hai người lính trẻ; Khi đến thành phố Lơ Ha-vơ-rơ, Bác học tiếng với cô Sen,…

+ Với lòng quyết tâm và ý chí mạnh mẽ, Bác đã tìm được cho mình nhiều phương pháp học tập thông minh và sáng tạo. Ví dụ: ghi chép từ vựng vào cánh tay để vừa làm, vừa tranh thủ học; học được chữ nào bác ghép câu dùng ngay,…

+ Bác không xấu hổ, không tự ti vì khả năng tiếng Pháp kém mà luôn sẵn sàng học hỏi và nhờ chủ bút tờ báo “Đời sống thợ thuyền” góp ý, giúp mình sửa chữa, khắc phục lỗi sai trong các bài văn, bài báo.

* Yêu cầu b) Biểu hiện của cần cù và sáng tạo

- Biểu hiện của cần cù trong lao động:

+ Chăm chỉ, nỗ lực vươn lên trong học tập và cuộc sống.

+ Tích cực trau dồi bản thân để trở thành công dân tốt, có ích cho xã hội.

- Biểu hiện của sáng tạo trong lao động:

+ Luôn suy nghĩ, cải tiến tìm tòi cái mới.

+ Tìm cách giải quyết tối ưu để nâng cao chất lượng, hiệu quả công việc.

* Yêu cầu a)

- Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo của Giáo sư Đặng Văn Ngữ:

+ Giáo sư Đặng Văn Ngữ luôn hăng say học tập và làm việc.

+ Trong thời kì kháng chiến chống Pháp, tại phòng thí nghiệm đơn sơ bằng tre, nứa, lá giữa núi rừng Việt Bắc (Chiêm Hoá, Tuyên Quang), ông đã nghiên cứu và sản xuất thành công thuốc kháng sinh, nước lọc pê-ni-xi-lin từ giống nấm ông đem từ Nhật về.

- Việc sản xuất được “nước lọc pê-ni-xi-lin” của Giáo sư Đặng Văn Ngữ có ý nghĩa đặc biệt lớn:

+ Chính những liều thuốc pê-ni-xi-lin này của ông sau đó đã có mặt khắp các chiến trường giúp làm lành vết thương của chiến sĩ và đồng bào ta.

+ Góp phần đắc lực cho công cuộc kháng chiến chống Pháp đi đến thắng lợi.

* Yêu cầu b) Ý nghĩa của cần cù, sáng tạo trong lao động:

+ Cần cù, sáng tạo trong lao động giúp con người hoàn thiện và phát triển phẩm chất, năng lực để nâng cao hiệu quả lao động, góp phần xây dựng quê hương, đất nước.

+ Người có đức tính cần cù, sáng tạo trong lao động sẽ nhận được sự yêu quý và tôn trọng của mọi người xung quanh.

* Yêu cầu a) Sự cần cù, sáng tạo trong học tập của bạn An được thể hiện ở việc: khi giải quyết những bài tập, những vấn đề giáo viên đặt ra, An luôn đặt câu hỏi “tại sao?”, “làm thế nào?" và trao đổi cùng thầy cô, bạn bè hoặc tìm thêm thông tin từ sách, báo, tạp chí, Internet,... để tìm cách giải quyết.

* Yêu cầu b)

- Sự sáng tạo trong lao động của bạn M được thể hiện ở việc: M đã tái chế những chai nhựa không dùng nữa để làm thành những chậu hoa nhỏ, xinh xắn trang trí trong vườn.

- Một số cách sáng tạo trong lao động khác mà em biết:

+ Dùng sơ đồ tư duy để tóm tắt và ôn tập kiến thức.

+ Tận dụng những nguyên liệu sẵn có để sáng tạo ra những món ăn mới, giúp mọi người trong gia đình ăn ngon miệng hơn.

+ Tái chế những bìa carton không dùng đến thành ống đựng đồ dùng học tập.

+ Ủ phân xanh (để bón cây) từ rác thải nhà bếp.

+ Tận dụng vỏ của các loại quả như: dứa, chanh, bưởi.. để ủ, làm Enzim tẩy rửa.

- Những việc làm thể hiện sự cần cù, sáng tạo trong học tập và lao động là:

+ Làm đề cương ôn tập các môn học bằng sơ đồ tư duy.

+ Lập bảng kế hoạch thực hiện việc nhà trong một tháng.

+ Học tiếng Anh qua các bài hát.

+ Trao đổi kinh nghiệm học tập với các bạn trong lớp.

+ Tìm nhiều cách khác nhau để giải quyết một vấn đề giáo viên đưa ra.

+ Sử dụng túi vải thay túi ni-lông khi đi mua hàng.

- Giải thích: những việc làm này đã thể hiện:

+ Thái độ và quyết tâm nỗ lực vươn lên, không ngại khó khăn, gian khổ trọng học tập và lao động;

+ Sự suy nghĩ để tìm tòi ra cái mới, tìm cách giải quyết tối ưu để nâng cao chất lượng và hiệu quả công việc.

- Yêu cầu a) Lời nói của bạn A chưa đúng. Vì: lời nói và hành động của A đã thể hiện thái độ lười biếng, ỷ lại vào người khác, thiếu sự tích cực và tự giác trong quá trình học tập.

- Yêu cầu b) Nếu là bạn B, em sẽ nói với A rằng: “H có kết quả học tập tốt, nhưng chúng ta không nên ỷ lại vào cậu ấy, vì đây là nhiệm vụ học tập chung của cả nhóm, chúng ta nên tích cực hợp tác, trao đổi, đưa ra ý kiến để cùng hoàn thành nhiệm vụ này”.

- Nhận xét: việc làm của anh T đã cho thấy anh T rất cần cù và sáng tạo trong lao động. Việc đưa ra nhiều biện pháp, như: bổ sung nhiều vị bánh mới; tổ chức nhiều hoạt động khuyến mãi,… sẽ góp phần giúp tình hình kinh doanh của cửa hàng trở nên tốt hơn.

- Một số việc làm thể hiện sự sáng tạo trong học tập, lao động:

+ Dùng sơ đồ tư duy để tóm tắt và ôn tập kiến thức.

+ Tiếp thu kiến thức lịch sử thông qua: phim hoạt hình, truyện tranh, phim tài liệu,…

+ Tận dụng những nguyên liệu sẵn có để sáng tạo ra những món ăn mới, giúp mọi người trong gia đình ăn ngon miệng hơn.

+ Tái chế những bìa carton không dùng đến thành ống đựng đồ dùng học tập.

+ Ủ phân xanh (để bón cây) từ rác thải nhà bếp.

+ Tận dụng vỏ của các loại quả như: dứa, chanh, bưởi.. để ủ, làm Enzim tẩy rửa.

- Câu ca dao “Đời người có một gang tay/ Ai hay ngủ ngày còn được nửa gang” muốn khuyên mọi người: hãy chăm chỉ, cần cù trong lao động và học tập; không nên lười nhác, lãng phí thời gian.

(*) Tham khảo: