Trả lời:

- Mục đích của bài nghiên cứu là: Phân tích cái hay cái đặc sắc của lí tưởng đạo nghĩa của nhân dân thông qua truyện Lục Vân Tiên.

- Mục đích ấy được thực hiện qua:

+ Nội dung:

·      Vấn đề chính tà, thiện ác trừu tượng, vấn đề đạo đức.

·      Quan điểm nghiên cứu phong kiến, tư sản nêu cao đạo đức trung hiếu tiết nghĩa trong Lục Vân Tiên.

·      …

+ Hình thức: Thông qua việc so sánh các đối tượng có cùng vấn đề trong các tác phẩm khác.

Trả lời:

- Vấn đề: Phân tích cái hay cái đặc sắc của lí tưởng đạo nghĩa của nhân dân thông qua truyện Lục Vân Tiên.

- Câu hỏi nghiên cứu:

+ Lí tưởng mà Nguyễn Đình Chiểu đề cao trong truyện thơ Lục Vân Tiên là gì? Lí tưởng ấy có gì khác vói lí tưởng được đề cao trong văn học trung đại Việt Nam.

- Phương pháp/ thao tác nghiên cứu: phân tích – so sánh….

- Phạm vi nghiên cứu: Tác phẩm Lục Vân Tiên và một số các tác phẩm văn học trung đại khi cần liên hệ.

- Các vấn đề, khía cạnh liên quan cần tiếp tục nghiên cứu trong văn bản trên: tính quần chúng, tính miền Nam trong ngôn ngữ và nhân vật, mức độ tự truyện của tác phẩm….

- Một số yêu cầu cần đáp ứng khi nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại Việt Nam:

+ Chọn được vấn đề phù hợp.

+ Căn cứ chủ yếu để tìm hiểu, nghiên cứu một vấn đề về văn học trung đại là ngữ liệu, dẫn liệu từ tác phẩm.

+ Với mỗi dạng vấn đề nghiên cứu cần sử dụng tri thức nền và cách thức, thao tác thực hiện phù hợp.

+ Kết quả tìm hiểu về vấn đề cần được tổng hợp, khái quát và ghi chép mộ cách có hệ thống.

Trả lời:

- Bài nghiên cứu trên mang lại cho em kiến thức mới về thông tin, nhận thức như sau:

+ Lầm lạc thay việc đem so Lục Vân Tiên với Truyện Kiều trên những tiêu chuẩn đồng nhất! truyện Kiều là một tiểu thuyết bằng thơ. Lục Vân Tiên là một truyện kể, chưa xa lắm với truyện dân gian.

+ Lục Vân Tiên có chất trữ tình thấm thía.

+ Vấn đề chính tà thiện ác trong truyện thơ dân gian rất gần với cổ tích.

+ …

Trả lời:

Trong cách thực hiện công việc nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại qua bài viết về truyện thơ Lục Vân Tiên em đã học hỏi được những điều sau:

- Khi bắt đầu nghiên cứu cần phải lựa chọn được vấn đề phù hợp vừa có sức hút vừa có ý nghĩa và cung cấp thông tin mới mẻ cho người đọc.

- Khi chứng minh vấn đề cần đưa rõ các dẫn chứng và lí lẽ hợp lí để chứng minh và thuyết phục người đọc.

- …

Trả lời:

- Để làm cơ sở lí thuyết cho việc nghiên cứu vấn đề, tác giả đã đề cập đến những khái niệm sau:

+ Đọc thoại nội tâm.

+ Độc thoại

+ Độc thoại hóa đối thoại

- Những khái niệm ấy có tác dụng đối với việc triển khai nội dung, kết quả nghiên cứu như sau:

+ Giúp người đọc, người nghe dễ hình dung ra được vấn đề nghiên cứu.

+ Hiểu hơn về ý nghĩa của các khái niệm và tiếp cận sâu hơn với vấn đề.

+ …

Trả lời:

- Độc thoại nội tâm là: nhân vật tự nói lời của mình một cách trực tiếp, nguyên vẹn, thoát khỏi sự rằng buộc lời gián tiếp của người người kể chuyện.

- Độc thoại hóa đối thoại là: vừa như nói với người khác lại vừa như nói một mình.

- Dựa vào nội dung và ngữ cảnh của văn bản để phân biệt độc thoại nội tâm với đối thoại và độc thoại.

- Qua cách tác giả xác lập cơ sở lí thuyết cho việc nghiên cứu vấn đề ở nửa đầu văn bản nghiên cứu này (các đoạn 1, 2a, 2b) em đã rút ra cho mình những bài học như sau:

+ Cần phải xác lập cơ sở lí thuyết phù hợp cho bài nghiên cứu tránh gây dễ hiểu, gây nhầm lẫn.

+ Đưa ra các dẫn chứng và số liệu thống kê đầy đủ giúp vấn đề dễ hiểu hơn.

+ …

Trả lời:

- Nhận xét về cách tác giả thực hiện việc khảo sát, phân tích ngữ liệu đối thoại – độc thoại nội tâm của nhân vật Hoạn Thư trong Truyện Kiều (đoạn 2d):  Tác giả đã chỉ ra một cách sáng rõ, thuyết phục sự đan xen tự nhiên giữa lời thuật của nhân vật, lời kể của tác giả, lời độc thoại nội tâm và lời độc thoại hóa đội thoại của nhân vật Hoạn Thư. Đồng thời cũng nêu rõ tác dụng của các lời thoại nêu trên, nhất là tác dụng của lời độc thoại hóa đối thoại: “Độc thoại hóa làm cho tâm tình, dục vọng của nhân vật nổi lên rõ lồ lộ”.

- Nhận xét cách phân tích so sánh lời thoại của nhân vật Từ Hải trong Truyện Kiều và trong Kim Vân Kiều truyện (đoạn 2e): Đoạn so sánh, đánh giá về hình tượng Từ Hải của Thanh Tâm Tài Nhân và Từ Hải của Nguyễn Du là một phát hiện đặc sắc là thú vị, giúp người đọc hiểu sâu và rõ hơn các vấn đề được trình bày trong tác phẩm.

- Học hỏi của bản thân ở cách thực hiện các thao tác phân tích, so sánh ngữ liệu nghiên cứu đỏ của tác giả là:

+ Cần đưa ra các bằng chứng, dẫn chứng và phân tích một cách chi tiết cụ thể.

+ Khẳng định và tóm lại vấn đề vừa phân tích.

+ ….

Trả lời:

- Đoạn cuối tác phẩm Trao duyên:

+ Bây giờ trâm gãy gương tan,

Kể làm sao xiết muôn vàn ái ân!

= > Thuật lại sự việc

+ Trăm nghìn gửi lạy tình quân,

Tơ duyên ngắn ngủi có ngần ấy thôi!

Phận sao phận bạc như vôi!

Đã đành nước chảy hoa trôi lỡ làng.

= > Độc thoại

+ Ôi Kim lang! Hỡi Kim lang!

Thôi thôi thiếp đã phụ chàng từ đây!

= > Là lời nói của Thúy Kiều nói với Kim Trọng, nhưng nghe như độc thoại.

= > Độc thoại hóa khiến cho tâm tình và nỗi đau của Thúy Kiều càng trở nên dằng xé, ai oán…

Trả lời:

- Em biết thêm nhận thức mới:

+ Về độc thoại hóa đối thoại: vừa như nói với người khác lại vừa như nói một mình.

+ Tỉ lệ câu thơ độc thoại nội tâm: có khoảng 50 lần độc thoại nội tâm ngắn dài khoảng 400 câu thơ… 

Trả lời:

- Theo em, thao tác không thể thiếu khi nghiên cứu một vấn đề văn học trung đại là: + Xác lập cơ sở lí thuyết. Việc xác lập cơ sở lí thuyết giúp cho người đọc người nghe dễ dàng tìm hiểu và nắm bắt hơn nội dung vấn đề nghiên cứu.

+ Xác định được đề tài, vấn đề và phạm vi nghiên cứu đối tượng

+ …

Trả lời:

- HS xây dựng kế hoạch theo đề tài đã lựa chọn ở bài tập 1.

- Dựa vào mẫu gợi ý mẫu trong SGV.20.

- Tham khảo:

Trả lời:

- Vấn đề: Sức mạnh thơ bút chiến của Phan Văn Trị

- Câu hỏi nghiên cứu: Thơ xướng họa giữa Phan văn Trị và Tôn Thọ có gì khác biệt so với thơ xướng họa thời trung đại?

Trả lời:

- Tóm tắt ý chính:

1. Nhà thơ yêu nước

2. Ba mảng sáng tác của Phan Văn Trị

3. Thơ bút chiến của Phan Văn Trị

4. Di sản và đóng góp.

- Nhận xét: Bố cục đi từ những nét khái quát về con người, thơ văn Phan Văn Trị đến các bài thơ bút chiến của ông trong cuộc bút chiến với Tôn Thọ Tường.

Trả lời:

- Nội dung chính của phần giới thiệu: Thơ Phan Văn Trị tiêu biểu cho tinh thần yêu nước chống xâm lược, chống đầu hàng; giàu tính chất đối thoại, đấu tranh, tiêu biểu cho thơ văn yêu nước Nam Bộ cuối thế kỉ XIX.

- Phần kết luận: Bài học sống, bài học sáng tác trên tinh thần yêu nước, lập trường dân tộc từ con người, nhà thơ văn Phan Văn Trị vẫn còn mãi giá trị.

Trả lời:

– Tác giả bài viết Nhà thơ Phan Văn Trị và những bài thơ bút chiến với Tôn Thọ Tường trình bày diễn biến các tình huống, sự việc theo trình tự điểm thuật nội dung tình ý 10 bài thơ của Tôn Thọ Tường trước. Sau đó, nhận xét, đánh giá nội dung phản bác trong các bài thơ bút chiến của Phan Văn Trị theo lối tóm lược ý tưởng, tinh thần chính. Tiếp theo, tác giả dùng lại so sánh phân tích kĩ hai bài: Tôn phu nhân quy Thực (Tôn Thọ Tường: bài A) và Hoa Tôn phu nhân quy Thục (Phan Văn Trị: bài B).

- Cách trình bày này có ưu thế vừa bảo đảm sự bao quát, vừa tạo được điểm nhấn quan trọng, giúp người đọc nhận ra được sức mạnh thơ bút chiến của Phan Văn Trị, sự ngụy biện, đuối lí của Tôn Thọ Tường.

Trả lời:

- Phương pháp chủ yếu được sử dụng để trình bày kết quả nghiên cứu ở mục 3 của bài viết là phương pháp so sánh tương phản. Tác giả đã phát huy tốt ưu thế củaphương pháp này.

Trả lời:

– Bên cạnh phương pháp so sánh được sử dụng hiệu quả như nói ở trên, phương pháp phân tích tổng hợp cũng được sử dụng rộng rãi và thành công trong toàn bài viết. Các phương pháp này được sử dụng kết hợp và đậm nhạt tuỳ từng đề mục của bài viết.

Trả lời:

- Khi bắt đầu nghiên cứu cần phải lựa chọn được vấn đề phù hợp vừa có sức hút vừa có ý nghĩa và cung cấp thông tin mới mẻ cho người đọc.

- Khi chứng minh vấn đề cần đưa rõ các dẫn chứng và lí lẽ hợp lí để chứng minh và thuyết phục người đọc.

- …

Trả lời:

- Quy trình viết báo cáo:

1. Chuẩn bị viết báo cáo

2. Tìm ý và lập dàn ý

3. Viết báo cáo

4. Xem lại và chỉnh sửa, rút kinh nghiệm

- Một số điểm khác biệt so với viết một bài văn theo quy trình mà em đã học: