Âm thanh có nhiều ích lợi trong cuộc sống. Tuy nhiên, âm thanh có thể gây hại cho sức khoẻ của con người, vậy làm cách nào để giảm ảnh hưởng của những âm thanh này?

Làm “Điện thoại dây” như hình 5 và mô tả âm thanh được truyền đi như thế nào.

Nêu ví dụ độ to của âm thanh thay đổi khi lại gần hoặc ra xa nguồn âm.

Âm thanh nghe được to hơn hay nhỏ hơn khi di chuyển nguồn âm ra xa?

Nhà bạn Minh ở gần ga tàu hoả, nhà bạn Hoa ở xa ga hơn. Bạn nào nghe thấy tiếng còi tàu to hơn?

Đặt một chiếc đồng hồ đang hoạt động trên bàn giáo viên.

- Các bạn ngồi ở bàn nào nghe được tiếng tích tắc to nhất, nhỏ nhất?

- Em hãy di chuyển từ bàn đầu xuống dần cuối lớp, lắng nghe tiếng tích tắc để kiểm chứng câu trả lời trên.

Nêu một số ví dụ về âm thanh có thể truyền qua chất rắn, chất lỏng, chất khí.

Thực hiện thí nghiệm chứng minh âm thanh truyền được qua chất khí, chất lỏng, chất rắn.

Chuẩn bị: Bình thuỷ tinh chứa nước, đồng hồ báo thức, túi ni-lông phân huỷ sinh học.

Tiến hành:

- Đặt đồng hồ đang đổ chuông trên bàn, em nghe thấy tiếng chuông đồng hồ reo. Âm thanh truyền đến tai em qua chất nào?

- Đưa đồng hồ đang đổ chuông vào túi ni-lông, buộc chặt túi rồi thả vào bình nước (Hình 3). Áp một tai vào thành bình, tại kia được bịt lại. Em có nghe tiếng chuông đồng hồ không? Âm thanh truyền đến tai em qua những chất nào?

Từ kết quả thí nghiệm rút ra nhận xét.

Nêu ví dụ khác về vật phát ra âm thanh thì rung động.

Hãy cho biết nguồn phát âm thanh ở hai thí nghiệm trên. Khi vật phát ra âm thanh chúng có điểm gì giống nhau?

Đặt bàn tay vào cổ như hình 2 và hát một câu hát. Em có nghe thấy âm thanh không? Tay em có cảm giác thế nào? Âm thanh đó phát ra từ đâu?

Thực hiện thí nghiệm

- Rắc một ít vụn giấy (hoặc vụn xốp) lên mặt trống. Gõ vào mặt trống (Hình 1). Quan sát và mô tả chuyển động của các vụn giấy.

- Đặt nhẹ một ngón tay lên mặt trên của trống khi gõ. Ngón tay em có cảm giác thế nào?

Trên đường từ nhà đến trường em có thể nghe thấy những âm thanh nào?

Giải thích vì sao không nhìn quá gần hoặc quá lâu vào màn hình điện thoại, máy tính, ti vi để bảo vệ mắt.

Để bảo vệ mắt em cần làm những việc gì? Vì sao?

Để tránh bị cận thị thì tư thế ngồi học và khoảng cách từ mắt đến sách cần phải thế ngồi học và khoảng cách như thế nào?

Đọc sách ở nơi thiếu ánh sáng có hại cho mắt không? Vì sao?

Trường hợp nào dưới đây cần tránh để không gây hại cho mắt khi ngồi học? Vì sao?

- Quan sát hình 7 và cho biết để tránh tác hại do ánh sáng quá mạnh gây ra cho mắt, chúng ta nên và không nên làm gì? Vì sao?

- Hãy nêu ví dụ khác về những tác hại của ánh sáng quá mạnh đối với mắt và cách phòng tránh.

- Quan sát hình 6 và nêu những tác dụng của ánh sáng đối với đời sống của con người.

- Hãy nêu ví dụ khác về tác dụng của ánh sáng đối với đời sống của con người.

Người ta dùng ánh sáng đèn điện ở các trang trại nuôi gà (Hình 5) để làm gì?

Ánh sáng có vai trò gì đối với sự sống của động vật?

Quan sát hình 4 và cho biết động vật cần ánh sáng để làm gì?

Ánh sáng có vai trò gì đối với sự sống của thực vật?

Quan sát hình 3, nêu những cách con người sử dụng ánh sáng đối với cây trồng và tác dụng của cách làm đó.

- Hãy nêu ví dụ khác về những cách con người sử dụng ánh sáng đối với cây trồng ở địa phương em.

Vì sao những cây hoa ở hình 2 đều quay về cùng một hướng?

Chọn hai chậu cây dừa cạn giống nhau (Hình 1a, 1c). Đặt chậu cây a trong nhà, chậu cây c ngoài sân. Hằng ngày tưới nước đầy đủ cho hai cây. Sau một thời gian hình ảnh hai cây như hình 1b, 1d.

- Quan sát hình 1b, 1d và cho biết sự khác nhau ở hai cây.

- Yếu tố nào làm ảnh hưởng đến sự phát triển của hai cây đó?

Ánh sáng có vai trò gì đối với sự sống của con người, động vật, thực vật?

Sử dụng bàn tay của em để làm bóng có hình dạng của một số con vật. Giải thích cách làm để bóng các con vật to lên hoặc nhỏ đi.

Thực hiện được cách đặt đèn ở bàn học để em ngồi học được tốt nhất.

Vì sao có những ngày trời đang nắng bỗng tối sầm, sau ít phút lại thấy nắng?

Nhà bạn Minh quay về hướng nam. Buổi sáng mùa hè, bóng của ngôi nhà đổ về hướng nào? Vì sao?

Vì sao khi ánh sáng mặt trời chiếu sau lưng em (Hình 8) thì em thấy bóng của mình đổ về phía trước mặt

- Quan sát hình 7. Chỉ ra một bộ phận của đồ vật ở mỗi hình cho ánh sáng truyền qua. Vì sao không sử dụng các bộ phận đó bằng vật cản ánh sáng?

- Lấy ví dụ về vật cản ánh sáng có ứng dụng trong đời sống hàng ngày mà em biết.

Tìm hiểu nguyên nhân có bóng của vật và sự thay đổi kích thước của bóng.

- Ở thí nghiệm hình 6, vì sao trên tấm nhựa trắng có bóng của ngôi sao nhựa đen và ngôi sao bìa cứng.

- Nêu kết luận về nguyên nhân có bóng của vật.

- Dự đoán sự thay đổi kích thước bóng của ngôi sao khi:

+ Di chuyển đèn lại gần ngôi sao.

+ Di chuyển đèn ra xa ngôi sao.

+ Di chuyển ngôi sao lại gần tấm nhựa trắng.

+ Di chuyển ngôi sao ra xa tấm nhựa trắng.

- Thực hiện thí nghiệm kiểm tra dự đoán.

- Em rút ra kết luận gì về:

+ Vị trí của bóng so với vật và vật phát sáng.

+ Mối liên hệ giữa kích thước của bóng và khoảng cách của vật so với vật phát sáng.

Làm thí nghiệm tìm hiểu xem ánh sáng có thể truyền qua những vật nào.

Chuẩn bị: 3 ngôi sao bằng nhựa trong, nhựa đen và bìa cứng; đèn pin; tấm nhựa trắng.

Tiến hành:

- Hãy thảo luận cách làm thí nghiệm và dự đoán ánh sáng từ đèn pin có thể truyền qua những ngôi sao nào.

- Đặt lần lượt các ngôi sao vào khoảng giữa đèn pin và tấm nhựa trắng (Hình 6). Bật đèn pin.

Em quan sát thấy gì trên tấm nhựa trắng sau mỗi trường hợp của thí nghiệm? Vật nào cho ánh sáng truyền qua? Vật nào không cho ánh sáng truyền qua (vật cản ánh sáng)?

Quan sát hình 5.

- Chỉ ra vật phát sáng trong hình.

- Vì sao người đứng bên đường nhìn thấy ô tô?

- Thảo luận: Người đó cần điều kiện gì để có thể nhìn thấy ô tô vào ban đêm.

Kiểm tra ánh sáng truyền thẳng trong không khí.

Chuẩn bị: Đèn pin đã bỏ chao đèn; ống nhựa dẻo, dài khoảng 60 cm.

Tiến hành:

- Đặt đèn pin đã bật sáng ở một đầu ống nhựa để thẳng (Hình 4). Em có thấy bóng đèn (vật phát sáng) khi nhìn vào đầu kia của ống không?

- Nếu uốn cong ống và làm lại như trên, em có thấy bóng đèn không?

- Thực hiện thí nghiệm để kiểm tra dự đoán.

Hãy giải thích kết quả thí nghiệm.

Kiểm tra điều kiện để mắt nhìn thấy một vật.

Chuẩn bị: Hộp bìa cứng thành trong màu đen có đục hai lỗ nhỏ, đèn pin, viên bi trắng.

Tiến hành:

- Bố trí thí nghiệm như hình 3. Viên bi trắng đặt ở đáy hộp.

- Đặt mắt sát lỗ nhỏ. Em hãy dự đoán có nhìn thấy viên bi trắng không trong hai trường hợp: chưa bật đèn và đã bật đèn.

- Thực hiện thí nghiệm kiểm tra dự đoán.

Vì sao em nhìn thấy viên bi? Từ kết quả thí nghiệm rút ra nhận xét.

Quan sát hình 1, 2 và cho biết những vật nào là vật phát sáng, những vật nào là vật được chiếu sáng.

Hãy nêu những ví dụ khác về vật phát sáng và vật được chiếu sáng.