Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 5855:2017 về Đá quý - Thuật ngữ và phân loại

TIÊU CHUẨN QUỐC GIA

TCVN 5855:2017

ĐÁ QUÝ - THUẬT NGỮ VÀ ĐỊNH NGHĨA

Gemstones - Terminology and classification

Lời nói đầu

TCVN 5855:2017 thay thế TCVN 5856:1994.

TCVN 5855:2017 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 174, Đồ trang sức biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố.

 

ĐÁ QUÝ - THUẬT NGỮ VÀ ĐỊNH NGHĨA

Gemstones - Terminology and classification

1  Phạm vi áp dụng

Tiêu chuẩn này quy định thuật ngữ và phân loại các loại đá quý, đá mỹ nghệ có nguồn gốc vô cơ và hữu cơ được sử dụng làm các vật trang sức (được gọi chung là đá quý).

2  Thuật ngữ và định nghĩa

2.1  Thuật ngữ ngọc học

2.1.1

Đá (Stone)

Vật liệu tự nhiên hoặc sản phẩm nhân tạo dùng trong trang sức hoặc vật thể nghệ thuật ngoại trừ kim loại.

2.1.2

Đá ghép (Composite stone/Assembled stone)

Sản phẩm được ghép một cách nhân tạo (gắn keo hoặc bằng phương pháp khác) từ hai, ba hoặc nhiều thành phần khác nhau. Các thành phần này có thể là đá quý tự nhiên, là các khoáng vật tự nhiên khác, các đá tổng hợp hoặc đá thay thế. Thông thường đá ghép đôi (doublet) gồm 2 phần, một phần có mầu, còn ghép ba (triplet) gồm 3 phần có mầu tạo nên do lớp keo gắn.

2.1.2.1

Ghép đôi (Doublet)

Đá ghép bao gồm hai thành phần ghép lại.

2.1.2.2

Ghép ba (Triplet)

Đá ghép bao gồm ba phần ghép lại với nhau.

2.1.3

Đá nhân tạo (Artificial stone)

Đá nhân tạo là các vật liệu (chủ yếu là kết tinh) hoàn toàn do con người chế tạo ra và không có các vật liệu tương tự trong tự nhiên. Các đá nhân tạo phổ biến nhất là: oxit zirconi lập phương (còn có tên gọi CZ, phianit hoặc djevalit) dùng để thay thế kim cương), GGG (Granat Gadolini Gall - Gadollinium Gallium Garnet), YAG (Granat Nhôm Ytri - Ytrium Aluminium Garnet),... Hầu hết các đá nhân tạo được dùng để thay thế kim cương.

2.1.4

Đá quý (Precious stones, Gemstones)

Các vật liệu vô cơ tự nhiên, trừ kim loại quý, được sử dụng trong lĩnh vực trang sức

2.1.5

Đá quý có các hiệu ứng quang học (Phenomenal gemstones)

2.1.5.1

Hiệu ứng adularia (Adularescence)

Hiện tượng quang học khi viên đá có hiệu ứng gợn sóng màu phớt lam hoặc phớt trắng theo những phương nhất định khi xoay viên đá.

2.1.5.2

Hiệu ứng aventurin (Aventurescence)

Hiện tượng quang học khi viên đá có hiệu ứng phản chiếu chói sáng hoặc có sắc màu đậm từ các tấm hoặc vảy tinh thể nhỏ bên trong khi xoay viên đá.

2.1.5.3

Hiệu ứng ánh sao (Asterism)

Đá mài khum (cabochon) có từ hai hoặc hơn các đường sáng rõ ràng lung linh cắt chéo nhau và cắt qua bề mặt viên đá, hình thành do sự phản xạ ánh sáng từ các bao thể sắp xếp có quy luật bên trong, có tên gọi là đá sao.

2.1.5.4

Hiệu ứng đổi màu (Color change)

Tính chất của các vật liệu thay đổi màu sắc rõ rệt từ màu này sang màu khác khi di chuyển giữa các nguồn sáng khác nhau, như từ nguồn sáng tương đương ánh sáng ban ngày (chỉ số D65 hoặc Nguồn C) sang nguồn sáng tương đương đèn dây tóc (Nguồn A).

2.1.5.5

Hiệu ứng labrador (Labradorescence)

Hiện tượng quang học thể hiện dưới dạng lóe sắc các màu cầu vồng tinh khiết và thay đổi từ từ khi xoay viên đá dưới ánh sáng phản xạ. Hiệu ứng này gây ra bởi sự khúc xạ ánh sáng từ các phiến rất mỏng luân phiên và cùng kích cỡ bên trong viên đá.

2.1.5.6

Hiệu ứng lóng lánh (Chatoyancy)

Đá mài cabochon có một đường sáng rõ ràng và cắt qua bề mặt, tạo thành do sự phản chiếu từ các bao thể bên trong viên đá có tên gọi là đá mắt mèo.

2.1.5.7

Hiệu ứng opal (Opalescence)

Hiện tượng lóng lánh ánh ngọc trai hoặc ánh sữa trong một số đá quý, đặc biệt là trong một số loại opal thường.

2.1.6

Đá quý tự nhiên (Natural gemstone/Natural precious stone)

Đá quý tự nhiên được hình thành do các quá trình tự nhiên (chủ yếu là quá trình địa chất) diễn ra trong lòng Trái Đất hoặc trên bề mặt Trái Đất và không chịu bất kỳ tác động nào của con người trừ việc gia công chế tác.

CHÚ THÍCH 1: Đá quý tự nhiên đa số đều là các khoáng vật (kim cương, corindon, beryl, spinel...), một phần là các tập hợp khoáng vật hoặc các loại đá (đá hoa, đá vôi, ngọc bích, obsidian, moldavit, gỗ hóa thạch...) hoặc các vật liệu tự nhiên khác (san hô, ngọc trai, hổ phách, ngà voi...). Chúng có thể có nguồn gốc vô cơ hoặc hữu cơ.

CHÚ THÍCH 2: Trong các lĩnh vực có sử dụng đá quý (trang sức, trang trí, mỹ nghệ, điêu khắc và sưu tập) đến nay đã thống kê được hơn 100 khoáng vật khác nhau. Một loại khoáng vật (species) có thể có nhiều biến loại (variety) khác nhau, tùy thuộc vào thành phần hóa học, mầu sắc, hình dạng tinh thể...Ví dụ. ruby (mầu đỏ), saphir (mầu lam) là các biến loại khác nhau của cùng một khoáng vật corindon; emerald (mầu lục), aquamarin (mầu lơ), morganit (mầu hồng), goshenit (không mầu)... là các biến loại khác nhau của cùng một khoáng vật đá quý là beryl. Số vật liệu có nguồn gốc hữu cơ được dùng làm đá quý khoảng hơn 10.

CHÚ THÍCH 3: Ngoài các tên gọi khoa học (tên gọi khoáng vật học), trong lĩnh vực đá quý người ta còn sử dụng các tên gọi thương trường. Cho đến nay người ta đã thống kê được hơn 200 tên gọi thương trường khác nhau.

2.1.7

Đá quý xử lý (Treated gemstone)

Là đá quý tự nhiên được con người xử lý bằng các phương pháp khác nhau nhằm mục đích nâng cấp chất lượng của chúng. Những phương pháp xử lý thường gặp nhất là xử lý nhiệt, chiếu xạ, tẩy và nhuộm mầu.

2.1.7.1

Xử lý bằng áp suất cao và nhiệt độ cao (High Pressure High Temperature), HPHT

Xử lý viên đá bằng qui trình áp suất cao và nhiệt độ cao nhằm thay đổi màu sắc đá quý.

2.1.7.2

Xử lý chiếu xạ (Irradiation)

Chiếu tia bức xạ vào đá quý để cải biến diện mạo của chúng và được thực hiện hoàn toàn hoặc một phần do con người.

CHÚ THÍCH: Đá qua xử lý chiếu xạ không được gây ảnh hưởng đến sức khỏe của con người khi sử dụng.

2.1.7.3

Xử lý đánh bóng sáp (Waxing)

Dùng sáp không màu hoặc sản phẩm tương tự (dầu, chất lỏng hữu cơ hoặc polymer) để đánh bóng bề mặt đá quý.

2.1.7.4

Xử lý khuyếch tán (Diffusion)

Khuyếch tán các nguyên tố hóa học để tạo nên màu sắc hoặc hiện tượng quang học trong viên đá.

2.1.7.5

Xử lý khuyếch tán bề mặt (Surface diffusion)

Dùng nhiệt độ cao và hóa chất để khuyếch tán các nguyên tố tạo màu vào phần bề mặt viên đá nhằm mục đích thay đổi màu đá quý.

2.1.7.6

Xử lý lấp đầy vết nứt (Fracture filling)

Vết nứt được lấp một phần hoặc hoàn toàn bởi vật chất như thủy tinh, nhựa, dầu, ...với mục đích làm mờ vết nứt.

2.1.7.7

Xử lý nhiệt (Heating)

Xử lý viên đá bởi chu trình nhiệt, ví dụ như là lò nung hoặc máy gia nhiệt, để cải thiện màu sắc và/ hoặc độ trong của đá quý.

2.1.7.8

Xử lý nhuộm (Dyeing)

Làm thay đổi màu của vật liệu tự nhiên hoặc sản phẩm nhân tạo bằng chất nhuộm màu hoặc các chất tạo màu khác.

2.1.7.9

Xử lý phủ (Coating)

Phủ một lớp vật chất lên một phần hoặc toàn bộ bề mặt viên đá với mục đích thay đổi màu, trang trí, bảo vệ hoặc tạo sự nhầm lẫn về chất lượng của đá.

2.1.7.10

Xử lý tẩm dầu (Oiling)

Chu trình đưa dầu vào trong vết rạn, vết nứt của đá quý để cải thiện diện mạo (độ trong) của đá quý.

2.1.7.11

Xử lý tẩm keo (Impregnation)

Đá quý và vật chất hữu cơ được xử lý bằng cách tẩm chất keo (polymer) hoặc các chất tương tự.

2.1.7.12

Xử lý tẩy (Bleaching)

Loại bỏ hoặc cải biến màu bằng các tác nhân hóa chất, tác nhân vật lý hoặc ánh sáng.

2.1.7.13

Xử lý tráng kim loại (Foiling)

Lớp kim loại rất mỏng có độ phản chiếu cao được tráng vào phần dưới của viên đá với mục đích tạo ra các hiệu ứng quang học khác nhau (ánh sao, màu,...) khi quan sát viên đá từ phía trên.

2.1.8

Đá tái chế (Reconstructed stone)

Sản phẩm nhân tạo được sản xuất bằng phương pháp nấu chảy các mẫu đá tự nhiên để chúng kết dính lại với nhau.

2.1.9

Đá thay thế (Imitation, Substitute, Simulant)

Sản phẩm nhân tạo dùng để thay thế đá quý tự nhiên, có đặc điểm bên ngoài (chủ yếu là màu sắc và độ trong suốt) tương tự đá quý tự nhiên, nhưng lại có thành phần hóa học và/ hoặc các tính chất vật lý, và/hoặc cấu trúc tinh thể không giống đá quý tự nhiên.

2.1.10

Đá tổng hợp (Synthetic stone)

Đá tổng hợp là các sản phẩm kết tinh hoặc tái kết tinh, được con người chế tạo mới hoàn toàn hoặc một phần. Các tính chất vật lý, hóa học và cấu trúc tinh thể của chúng về cơ bản tương tự các sản phẩm gặp trong tự nhiên. Cho đến nay, bằng các phương pháp khác nhau, con người đã tổng hợp được một số loại đá là kim cương, corindon (ruby, saphir), spinel, emerald, alexandrit, thạch anh, opal, rutil, lapis lazuli, moisanit, ngọc trai,...

2.1.11

Đá trang trí (Ornamental stone)

Các loại đá quý được sử dụng làm vật thể nghệ thuật.

2.1.12

Khoáng vật (Mineral)

Chất rắn, thành phần vô cơ, có cấu trúc tinh thể và thành phần hóa học xác định, được hình thành trong tự nhiên trải qua quá trình địa chất.

2.1.13

Khối lượng đá quý (Mass)

Khối lượng của đá được biểu diễn bằng đơn vị cara đo lường (metric carat), ký hiệu ct, 1 ct = 200 mg (0,2g). Khối lượng đá được lấy tới hai hoặc ba số sau dấu phẩy.

2.1.13.1

Làm tròn số (Rounding)

Trong trường hợp giá trị khối lượng được lấy tới hai số thập phân, khối lượng sẽ được làm tròn hàng đơn vị về phía lớn hơn khi ba chữ số thập phân đều có trị số là 9.

0,996 = 0,99 ct

0,998 = 0,99 ct

0,999 = 1,00 ct

CHÚ THÍCH: Một phần trăm của một cara có thể được mô tả là “một điểm” (point).

2.1.14

Kích thước đá quý (Measurements)

Kích thước của viên đá được tính bằng đơn vị milimet và được tính tới hai số sau dấu phẩy. Kích thước đá được ghi nhận như sau:

Dạng tròn: đường kính nhỏ nhất, đường kính lớn nhất và chiều cao.

Các dạng cắt mài khác: chiều dài, chiều rộng và chiều cao.

2.1.15

Lỗ hổng (Cavity)

Một hốc rỗng nằm bên trong đá quý mà chúng lộ ra trên bề mặt của đá quý.

2.1.16

Ngọc quý (Gem)

Loại đá quý tự nhiên rất hiếm và chất lượng rất cao.

2.1.17

Nuôi cấy (Cultured)

Từ “nuôi cấy” chỉ được sử dụng cho “ngọc trai nuôi cấy” và không được sử dụng cho bất kỳ vật liệu nào khác. Sự tiết lớp là do tác dụng biến thể của động vật thân mềm. Ngọc trai nuôi cấy được hình thành do sự tiết lớp ngọc bên trong của động vật thân mềm.

2.1.18

Vật chất hữu cơ (Organic substances)

Sản phẩm tự nhiên sử dụng trong trang sức hoặc vật thể nghệ thuật có nguồn gốc từ động vật hoặc thực vật.

2.1.19

Vật liệu tự nhiên (Natural materials)

Vật liệu được hình thành hoàn toàn trong tự nhiên mà không chịu bất kỳ tác động nào của con người ngoại trừ việc gia công chế tác hoặc xử lý.

2.1.20

Vết nứt (Fracture)

Khoảng mở tương đương với khe nứt.

2.1.21

Vết rạn (Fissure)

Khoảng mở rất hẹp, tương đương với vết nứt rất hẹp và mảnh.

2.2  Tên gọi

Tên gọi thông dụng của đá quý và các vật liệu liên quan quy định trong Bảng A.1.

Thứ tự các tên gọi trong Bảng A.1 được trình bày theo vần chữ cái (alphabet).

Các tên gọi ở cột 3 được sử dụng không chính thức tùy theo các trường hợp và địa dư khác nhau.

3  Phân loại

Đá quý và các vật liệu liên quan dùng trong lĩnh vực trang sức được phân chia làm 2 loại: vật liệu tự nhiên (natural materials) và sản phẩm nhân tạo (artificial products).

Vật liệu tự nhiên bao gồm đá quý tự nhiên và đá quý xử lý.

Sản phẩm nhân tạo bao gồm đá tổng hợp, đá nhân tạo, đá thay thế, đá ghép và đá tái chế.

Hầu hết đá quý trong tự nhiên là các khoáng vật. Tùy theo thành phần hóa học đá quý và các vật liệu liên quan được phân loại theo Bảng 1.

Bảng 1 - Phân loại đá quý và các vật liệu liên quan

Nguồn gốc	Lớp khoáng vật	Nhóm khoáng vật	Khoáng vật	Thành phần hóa học	Biến loại khoáng vật
Vô cơ	Lớp nguyên tố tự nhiên		Kim cương	C
			Lưu huỳnh	S
	Lớp carbur		Moisanit	SiC
	Lớp sulfur		Sphalerit	ZnS
			Pyrit	FeS2
	Lớp fluorur		Fluorit	CaF2
			Corindon	Al2O3	Ruby
					Ruby sao
					Saphir
	Lớp oxit và hydroxit				Saphir sao
			Hematit	Fe2O3
			Spinel	MgAl2O4
			Gahnit	ZnAl2O4
			Chrysoberyl	BeAL2O4	Alexandrit
					Cymophan (Mắt mèo)
			Taafeit	BeMgAl4O8
			Casiterit	SnO2
			CZ	ZrO2	Oxit zirconi lập phương
			Fabulil	SrTiO3	Tilanat stronti
		Nhóm thạch anh	Thạch anh tinh thể	SiO2	Amethyst
					Aventurin
					Citrin
					Ametrin
					Morion
					Prasiolit
					Thạch anh khói
					Thạch anh hồng
					Thạch anh mắt hổ
					Thạch anh mắt mèo
					Thạch anh pha lê
			Thạch anh ẩn tính (Chalcedony)	SiO2	Agat
					Camelian
					Chrisopras
					Heliotrop (Đá máu, Huyết ngọc)
					Onyx
			Opal	SiO2.nH2O	Opal quý
					Opal đen
					Opal lửa
					Opal trắng
					Opal thường
	Silicat và alumosilicat		Phenakit (Phenacit)	Be2[SiO4]
			Olivin	(Mg,Fe)2[SiO4]	Peridot
			Zircon	Zr[SiO4]
		Nhóm granat	Pyrop	(Mg,Fe)3AI2[SiO4]3	Rhodolit
			Almandin	Fe3Al2[SiO4]3
			Spesartin	Mn3AI2[SiO4]3
			Uvarovit	Ca3Cr2(SiO4]3
			Grosular, Grosularit	Ca3Al2[SiO4]3	Hesonit
					Tsavolit
			Andradit	Ca3Fe2[SiO4]3	Demantoit
					Topazolit
					Melanit
Vô cơ	Silicat và alumosilicat		Hydrogrosular	Ca3Al2[SiO4]2(OH)4
			Granat Gadolini Gali	Gd3Ga5O12	GGG
			Granat Ytri Alumini	Y3Al5O12	YAG
			Titanit (Sphen)	CaTiSiO5
			Topaz	AI2[SiO4](F,OH)2
			Andalusit	AI2O[SiO4]
			Kyanit (Disthen)	Al2O(SiO4)
			Silimanit	AI2O[SiO4]
			Staurolit	Fe2Al9[Si4O22](OH)2
		Nhóm humit	Clinohumit	(Mg,Fe)9[SiO4]3(F,OH)2
			Humit	(Mg,Fe)7[SiO4]3(F,OH)2
			Euclas	AIBe[SiO4](OH)
			Danburit	CaB2[SiO4]2
			Datolit	CaB[SiO4](OH)
			Dumortierit	AI7O3(BO3) [SiO4]
			Hemimorphit	Zn4[Si2O7](OH)2.H2O
			Vesuvian	Ca10(Mg,Fe)2Al4[SiO4]5[Si2O7]2(OH,F)4
			Epidot	Ca2Al2(Fe3+,Al)[SiO4][Si2O7]O(OH)
			Zoisit	Ca2Al3[SiO4)[Si2O7]O(OH)	Tanzanit
					Thulit
					Anyolit
		Nhóm beryl	Beryl	Be3AI2[Si6O18]	Emerald
					Aquamarin
					Heliodor
					Morganit
					Goshenit
					Bixbit
			Cordierit	(Mg,Fe)2Al3[AISi5O16]	Dichroit
					Iolit
			Benitoit	BaTi[Si3O9]
		Nhóm tourmalin	Schorl	(Na,Li,Ca)(Fe2+,Mg,Mn,AI)3 Al6[Si6O18](OH,F)4(BO3)3
			Dravit
			Elbait
			Lidiocoatit
			Rubelit
			Indigolit
			Achroit
			Uvit
Vô cơ	Silicat và alumosilicat	Nhóm dioptas	Dioptas	Cu6[Si6O18].6H2O
			Enstatite	Mg2[Si2O6]
		Nhóm pyroxen	Diopsid	CaMg[Si2O6]
			Jadeit (Jade)	NaAI[Si2O6]
			Spodumen	LiAI[Si2O6)	Kunzit
					Hidenit
			Saphirin	(Mg,Al)8[AI,Si]6O20
			Hypersthen	(Mg,Fe)SiO3
		Nhóm rhodonit	Rhodonit	(Mn,Ca)5[Si5O15]
		Nhóm amphibol	Tremolit	Ca2Mg5[Si4O11]2(OH)2
			Actinotit	Ca2(Fe2+)5[Si4O11]2(OH)2
			Nephrit (Jade)	Ca2(Mg,Fe)5[Si4O11]2(OH)2
			Pargasit	NaCa2(Mg4AI)(Si6AI2)O22(OH)2
			Serpentin	Mg6[Si4O10](OH)8	Bowenit
			Petalit	LiAI[Si4O10]
			Pyrophilit	AI2[Si4O10](OH)2
			Agalmatolit	AI2[Si4O10](OH)2
			Chrysocola	Cu3[Si4O10](OH).2H2O
			Charoit	K2NaCa5[Si4O10]F.3H2O
			Sodalit	Na8(Al6Si6O24)Cl2	Hackmanit
			Lazurit (Lapis lazuli)	Na3Ca[AISiO4]3CI
		Nhóm feldspar	Microclin	K[AISi3O8]	Amazonit
					Đá Mặt Trời
			Orthoclas	K[AISi3O8]	Đá Mặt Trăng (Adularia)
			Oligodas	(Na,Ca)AI1-2Si3-2O8	Đá Mặt Trời
Vô cơ					Đá Mặt Trăng
			Labrador (Labradorit)	(Ca,Na)(AI,Si)4O8	Spectrolit
			Feldspar dạng aventurin	(Ca,Na)[(AI,Si)2Si2O8]
			Thomsonit	NaCa2Al5Si5O20.6H2O
			Danburit	Ca[B2Si2O8]
			Datolit	Ca2[B2Si2O8(OH)2]
			Axinit	(Ca,Fe,Mn,Mg)2Al2BSi4O15(OH)
			Scapolit	(Na,Ca)4(Al,Si)3Si6O24)(Cl,CO3,SO4)
			Kornerupin	Mg5Al9Si8O30
			Vesuvian (Idocras)	Ca19FeAl12Si18O70(OH)8	Calitornit
			Prehnit	Ca2Al(AlSi3O10)(OH)2
			Howlit	Ca2B5SiO9(OH)5
			Rhodochrosit	Mn[CO3]
			Malachit	Cu2[CO3)(OH)2
	Lớp carbonat		Azurit	Cu3[CO3]2(OH)2
			Smithsonit	Zn[CO3]
			Cerusit	Pb[CO3]
			Calcit	Ca[CO3]
	Lớp phosphat		Apatit	Ca5[PO4]3F
			Berylonit	NaBe[PO4]
			Variscit	AI[PO4].2H2O
			Brazilianit	Na3AI3[PO4]2(OH)4
			Amblygonit	(Li,Na)Al[PO4)(F,OH)
			Biruza	Cu3Al6[PO3](OH)8.5H2O	Ngọc lam. Đá Thổ
			Vivianit	Fe2+Fe2+2[PO4]2.8H2O
			Lazulit	((Mg,Fe2+)Al2[PO4]2(OH)2
	Lớp borat		Ulexit	(NaCaB5O6(OH)6.5H2O
			Hambergit	(Be2BO3OH)
			Sinhalit	MgAl(BO4)
	Lớp wolframat		Scheelit	Ca[WO4]
	Đá và các tập hợp khoáng tự nhiên		Obsidian	Đá núi lửa giầu SiO2 và thủy tinh tự nhiên
			Jasper	SiO2 + oxit Fe và hợp chất hữu cơ
			Gỗ hóa thạch	Chủ yếu SiO2
			Moldavit	SiO2 + (AI2O3)
			Tektit	SiO2 + (AI2O3)
			Đá hoa dạng onyx	Ca[CO3]
Hữu cơ			Hổ phách (Sucinit)	C10H16O
			Ngọc trai	48-92% CaCO3 (Aragonit) 4-13% vật chất hữu cơ 3-4% nước
			San hô	Ca[CO3) (Calcit)+1% vật chất hữu cơ
			Gagat	60-90%C + H2)
			Amolit	Ca[CO3] (Aragonit)
			Xương động vật	Ca10[PO4]6(OH)2
			Ngà voi

 

Phụ lục A

(Quy định)

Tên gọi đá quý và các vật liệu liên quan

Bảng A.1 - Tên gọi đá quý và các vật liệu liên quan

Tên đá quý và vật liệu	Tên tiếng Anh	Tên gọi khác
Achroit	Achroite	Tourmalin không màu
Actinolit	Actinolite
Agalmatolit	Agalmatolite
Agat	Agate	Mã não
Agat dạng rêu	Moss agate
Agat lửa	Fire agate
Alabaster	Alabaster	Thạch cao
Alexandrit	Alexandrite	Chrysoberyl đổi màu
Albit	Albite
Almandin	Almandine	Almandit, Granat
Almandit	Almandite	Almandin, Granat
Amazonit	Amazonite	Microclin màu lục
Amblygonit	Amblygonite
Amethyst	Amethyst	Thạch anh tím
Ametrin	Ametrine	Thạch anh vàng tím
Amolit	Ammolite	Vỏ ốc hóa thạch
Amphibol	Amphibol
Andalusit	Andalusite
Andradit	Andradite	Granat
Anyolit	Anyolit	Zoisit chứa ruby
Apatit	Apatite
Aquamarin	Aquamarine	Beryl xanh nước biển
Aventurin	Aventurine	Thạch anh aventurin
Axinit	Axinite
Azurit	Azurite
Benitoit	Benitoite
Berylonit	Beryllonite
Beryl	Beryl
Bixbit	Bixbite	Beryl đỏ
Biruza	Turquoise	Ngọc lam, Đá Thổ
Bowenit	Bowenite	Serpentin màu lục
Brazilianit	Brazilianite
Calamin	Calamine	Hemimorphit
Calcit	Calcite	Canxit
Californit	Californite	Vesuvian giống jade
Carnelian, Cornelian	Carnelian, Cornelian	Chalcedony đỏ nâu
Casiterit	Cassiterite
Cẩm thạch	Jade	Ngọc jade, Jadeit, Nephrit
Cerusit	Cerussite
Ceylonit	Ceylonite	Spinel đen
Chalcedony	Chalcedony	Thạch anh ẩn tinh, Canxedon
Charoit	Charoite
Chrysoberyl	Chrysoberyl
Chrysoberyl mắt mèo	Chrysoberyl cat’ eye	Cymophan
Chrysocola	Chrysocolla
Chrysolit	Chryolite (Olivine)	Olivin
Chrysopras	Chysoprase	Chalcedony màu lục
Citrin	Citrine	Thạch anh vàng
Clinohumit	Clinohumite
Copal	Copal	Nhựa thông bán hóa thạch
Cordierit	Cordierite
Corindon	Corundum
Cymophan	Cymophane	Chrysoberyl mắt mèo
CZ	CZ	Cubic Zirconia, Djevalit, Phianit
Danburit	Danburite
Datolit	Datolite
Đá hoa dạng onyx	Onyx marble
Đá huyền	Gagate	Than nâu hóa thạch, Gagat
Đá máu	Bloood stone	Huyết ngọc, Heliotrop
Đá Mặt Trăng	Moonstone	Belomorit
Đá Mặt Trời	Sunstone (Oligoclase)	Oligoclas
Đá Thổ Nhĩ Kỳ	Turquoise	Biruza
Demantoit	Demantoid	Andradit màu lục
Dichroit	Dichroite	Cordierit, lolit
Diopsid	Diopside
Dioptas	Dioptase
Disthen	Disthene	Kyanit
Djevalit	Djevalite	CZ, Phianit, Oxit Zirconi lập phương
Dravit	Dravite	Tourmalin màu nâu
Dumortierit	Dumortierite
Elbait	Elbaite	Tourmalin
Emerald	Emerald	Lục bảo ngọc, Emơrôt, Beryl màu lục
Enstatit	Enstatite
Epidot	Epidote
Euclas	Euclase
Fabufit	Fabulite (Strontium Titanate)	Titanat Stronti
Feldspar	Feldspar	Felspat
Feldspar dạng aventurin	Aventurine feldspar
Fluorit	Fluorite
Gagat	Gagate	Đá huyền, Than nâu hóa thạch
Gahnit	Gahnite
GGG	GGG (Gadolinium Gallium Garnet)	Granat Gadolini Gali
Goshenit	Goshenite (Rosterite)	Rosterlt, Beryl không màu
Gỗ hóa đá	Petrified wood	Gỗ hóa thạch
Gỗ hóa thạch	Petrified wood	Gỗ hóa đá
Granat	Garnet	Thạch lựu
Grosular	Grossular	Grosularit, Granat
Grosularit	Grossularite	Grosular, Granat
Hackmanit	Hackmanite	Sodalit màu hồng hoặc tím
Hambergit	Hambergite
Heliodor	Heliodor	Beryl vàng
Heliotrop	Heliotrope, Blood stone	Đá máu, Huyết ngọc
Hematit	Hematite
Hemimorphit	Hemimorphite	Calamin
Hesonit	Hessonite	Grosular đỏ nâu
Hidenit	Hiddenite	Spodumen màu lục
Hổ phách	Amber	Sucinit
Howlit	Howlite
Humit	Humite
Huyết ngọc	Bloodstone	Đá máu, Heliotrop
Hydrogrosular	Hydrogrossular
Hypersthen	Hypersthene
Idocras	Idocrase	Vezuvian, Vezuvianit
Indigolit	Indigolite	Tourmalin
lolit	lolite	Cordierit, Dichroit
Jade	Jade	Ngọc jade, Ngọc cẩm thạch
Jade Hoàng gia	Imperial Jade
Jade albit	Jade albite
Jadeit	Jadeite	Cẩm thạch jadeit
Jasper	Jasper	Jatpe
Kyanit	Kyanite	Disthen
Kim cương	Diamond	Hạt xoàn, Hột xoàn
Kornerupin	Kornerupine
Kunzit	Kunzite	Spodumen màu hồng
Labrador	Labrador	Labradorit
Labradorite	Labradorite	Labrador
Lapis Lazuli	Lapis Lazuli	Lazurit
Lazulit	Lazulite
Lazurit	Lazurite (Lapis Lazuli)	Lapis Lazuli
Leucosaphir	Leucosapphire	Saphir không màu, Saphir trắng
Lidiocoatit	Liddiocoatite	Tourmalin
Lưu huỳnh	Sulphur
Malachit	Malachite
Maw-sit-sit	Maw-sit-sit	Jade albit
Mã não	Agate	Chalcedony sọc dải
Melanit	Melanite	Andradit màu đen
Microclin	Microcline
Moisanit	Moissanite
Moldavit	Moldavite	Tektit màu lục
Morganit	Morganite	Beryl hồng
Morion	Morion	Thạch anh đen
Nephrit	Nephrite	Jade, Cẩm thạch nephrit
Ngọc jade	Jade	Ngọc cẩm thạch
Ngọc trai	Pearl	Trân châu
Obsidian	Obsidian
Odontolit	Odontolite	Răng (xương) động vật hóa thạch
Olivin	Olivine	Peridot
Onyx	Onyx	Chalcedony màu đen
Opal	Opal
Opal đen	Black opal
Opal lửa	Fire opal
Opal quý	Precious opal
Opal thường	Common opal
Opal trắng	White opal
Orthoclas	Orthoclase
Oxit Zirconi lập phương	Cubic Zirconia	CZ, Djevalit, Phianit
Pagodit	Pagodite	Agalmatolit
Pargasit	Pargasite
Peridot	Peridot (Chrysolite)	Chrysolit, Olivin màu lục
Petalit	Petalite
Pha lê	Rock Crystal	Thạch anh trong suốt không màu
Phenacit	Phenacite	Phenakit
Phenakit	Phenakite	Phenacit
Phianit	Phianite	CZ, Djevalit, Oxit zirconi lập phương
Prasiolit	Prasiolite	Thạch anh màu lục
Prehnit	Prehnite
Pyrit	Pyrite
Pyrop	Pyrope	Granat
Pyrophylit	Pyrophyllite
Pyroxen	Pyroxene
Rhodochrosit	Rhodochrosite
Rhodolit	Rhodolite
Rhodonit	Rhodonite
Rosterit	Rosterite	Vorobyevit, Beryl không màu
Rubelit	Rubellite	Tourmalin màu hồng đến đỏ
Ruby	Ruby	Hồng ngọc, Corindon màu đỏ
Ruby sao	Star ruby
Rutil	Rutile
San hô	Coral
Saphir	Sapphire	Lam ngọc, Corindon màu lam
Saphir sao	Star sapphire
Saphirin	Sapphirine
Sard Onyx	Sard Onyx	Sardonyx, Agat sọc đỏ mâu xen sọc trắng
Sardonyx	Sardonyx	Sard Onyx, Agat sọc đỏ mâu xen sọc trắng
Scapolit	Scapolite
Serpentin	Serpentine
Scheelit	Scheelite
Schorl	Schorl	Tourmalin đen
Silimanit	Sillimanite
Sinhalit	Sinhalite
Smithsonit	Smithsonite
Sodalit	Sodalite	Hackmanit
Spectrolit	Spectrolite	Labrador
Spesartin	Spessartine	Granat
Sphalerit	Sphalerite
Sphen	Sphene	Titanit
Spinel	Spinel
Spinel quý	Precious spinel
Spinel đen	Black spinel	Ceylonit
Spodumen	Spodumene
Staurolit	Staurolite
Sucinit	Succinite	Hổ phách
Taafeit	Taaffeite
Tanzanit	Tanzanite	Zoisit màu lam
Tektit	Tektite
Thạch anh	Quartz
Thạch anh ẩn tinh	Cryptocrystalline quartz	Chalcedony
Thạch anh đen	Morion
Thạch anh hồng	Rose quartz
Thạch anh khói	Smoky quartz
Thạch anh mắt hổ	Tiger’s eye quartz
Thạch anh mắt mèo	Cat’s eye quartz
Thạch anh pha lê	Rock crystal
Thạch anh tím	Amethyst
Thạch anh vàng	Citrine
Thạch anh tóc	Rutilated quartz
Thomsonit	Thomsonite
Thulit	Thulite	Zoisit màu hồng
Thủy tinh	Glass
Titanit	Titanite	Sphen
Topaz	Topaz	Hoàng ngọc
Topazolit	Topazolite	Andradit màu vàng, vàng chanh
Tourmalin	Tourmaline
Tourmalin Paraiba	Paraiba Tourmaline
Tremolit	Tremolite
Tsavorit	Tsavorite	Grosular màu lục
Ulexit	Ulexite
Uvarovit	Uvarovite	Granat
Uvit	Uvite	Tourmalin
Variscit	Variscite
Vezuvian	Vezuvian	Vezuvianit
Vezuvianit	Vezuvianite	Vezuvian
Vivianit	Vivianite
Xương động vật	Animal bone
YAG	YAG (Ytrium Aluminium Garnet)	(Granat Ytri Alumini)
Zircon	Zircon
Zirconia lập phương	Cubic zirconia (CZ)	Kim Mỹ, CZ, Djevalit, Phianit
Zoisit	Zoisite