Chương 4 Nghị định 93-CP: Tổ chức sản xuất và tổ chức quản lý xí nghiệp

 – Xí nghiệp phải thường xuyên chăm lo cải tiến tổ chức sản xuất, bố trí hợp lý các phân xưởng, các ngành và các tổ sản xuất, tổ chức dây chuyển sản xuất và phân chia các công đoạn sản xuất được cân đối, bảo đảm thông suốt giữa các khâu cung ứng vật tư, sản xuất và tiêu thụ sản phẩm, việc chỉ huy sản xuất có hiệu lực.

Trong tổ chức sản xuất, xí nghiệp phải đặc biệt chú ý đến việc ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật trong công nghệ và trong thiết bị, và việc tổ chức lao động khoa học.

 – Giám đốc xí nghiệp có những nhiệm vụ chủ yếu sau đây:

1. Trên cơ sở phát huy tinh thần tự lực tự cường, tổ chức và chỉ huy mọi hoạt động sản xuất – kinh doanh trong xí nghiệp, động viên mọi người ra sức phấn đấu hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch Nhà nước một cách toàn diện cả về chỉ tiêu số lượng và chỉ tiêu chất lượng;

2. Tạo mọi điều kiện cho công nhân, viên chức thực hiện đầy đủ quyền làm chủ tập thể và phát huy đầy đủ tính tích cực, sáng tạo của mình, thiết thực tham gia quản lý xí nghiệp, phấn đấu hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao;

3. Tôn trọng và nghiêm chỉnh thực hiện những mối quan hệ với cấp trên và với chính quyền địa phương trong công tác quản lý xí nghiệp theo đúng quy định của pháp luật;

4. Thường xuyên kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch Nhà nước, việc chấp hành các nhiệm vụ của xí nghiệp theo đúng quy định của pháp luật Nhà nước và của điều lệ này;

5. Không ngừng rút kinh nghiệm công tác trong xí nghiệp mình, học tập kinh nghiệm tốt của các xí nghiệp khác, nâng cao năng lực quản lý của bản thân, làm cho xí nghiệp ngày càng mở rộng và phát triển, sản xuất và kinh doanh ngày càng tiến bộ.

 – Giám đốc xí nghiệp có những quyền hạn chủ yếu sau đây:

1. Theo phương hướng phát triển của xí nghiệp đã được cấp trên xác định, theo nhiệm vụ kế hoạch 5 năm và kế hoạch năm Nhà nước giao cho, và theo sự hướng dẫn của cấp trên trực tiếp, được quyền chủ động tổ chức các hoạt động sản xuất và kinh doanh theo phương án hợp lý nhất, nhằm bảo đảm hoàn thành và hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu pháp lệnh của kế hoạch Nhà nước với hiệu quả cao nhất, cũng như tận dụng năng lực sản xuất để sản xuất thêm mặt hàng, đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội.

2. Được tuyển dụng và sử dụng lực lượng lao động theo yêu cầu của sản xuất; quyết định nâng cấp, nâng bậc cho công nhân hàng năm. Đề nghị lên cấp trên ra quyết định bổ nhiệm phó giám đốc, quản đốc phân xưởng và trưởng phòng. Ra quyết định bổ nhiệm từ cấp phó quản đốc, phó phòng trở xuống sau khi được sự đồng ý của Đảng ủy xí nghiệp; quyết định cấp bậc và lương cho cán bộ từ kỹ sư 2 và tương đương với phó phòng trở xuống; có quyền khen thưởng và thi hành kỷ luật đối với công nhân, viên chức từ phê bình, cảnh cáo đến buộc thôi việc theo đúng pháp luật đã quy định.

3. Ký kết hợp đồng kinh tế với các xí nghiệp và cơ quan khác do cấp trên chỉ định, hoặc do mình lựa chọn tùy theo nhu cầu sản xuất – kinh doanh của xí nghiệp; khiếu nại, tố tụng những trường hợp vi phạm hợp đồng kinh tế, hợp đồng hợp tác sản xuất và kỹ thuật có hại đến lợi ích của xí nghiệp, theo đúng pháp luật về hợp đồng kinh tế.

4. Thực hiện quyền tự chủ tài chính của xí nghiệp, chủ động sử dụng các loại vốn một cách có hiệu quả nhất; chủ động cải tiến và tăng thêm tài sản cố định, bổ sung tài sản lưu động để đáp ứng yêu cầu phát triển sản xuất và kinh doanh của xí nghiệp.

5. Được sử dụng các quỹ dành cho xí nghiệp (quỹ khuyến khích phát triển sản xuất, quỹ phúc lợi, quỹ khen thưởng…) theo đúng quy định của Nhà nước để mở rộng sản xuất, cải tiến kỹ thuật, cải thiện đời sống công nhân, viên chức.

6. Được yêu cầu cấp trên trực tiếp, cơ quan chính quyền địa phương và các cơ quan Nhà nước có liên quan đến hoạt động của xí nghiệp phải làm đúng nhiệm vụ của mình đối với xí nghiệp như pháp luật đã quy định.

7. Được ra các chỉ thị, mệnh lệnh công tác trong hoạt động sản xuất – kinh doanh mà mọi người trong xí nghiệp phải chấp hành nghiêm chỉnh.

8. Trong quan hệ pháp lý, giám đốc đại diện cho xí nghiệp; khi vắng mặt, giám đốc được ủy quyền cho một phó giám đốc đại diện toàn diện cho xí nghiệp.

 – Giám đốc có một hoặc nhiều phó giám đốc giúp việc. Các phó giám đốc là những người cộng sự đắc lực của giám đốc và chịu trách nhiệm trước giám đốc, trước Nhà nước về phần việc được phân công. Giám đốc xí nghiệp phải bàn bạc tập thể với các phó giám đốc nhưng giám đốc là người quyết định cuối cùng.

Trong khi thực hiện nhiệm vụ và quyền hạn được giao, các phó giám đốc thay, mặt giám đốc chủ động giải quyết công việc theo đúng chế độ, thể lệ của Nhà nước, đúng kế hoạch và nội quy của xí nghiệp.

Giám đốc xí nghiệp phải giao nhiệm vụ rõ ràng cho từng phó giám đốc; theo dõi, điều hòa, phối hợp, kiểm tra công tác của các phó giám đốc, phát huy năng lực của các phó giám đốc; tổ chức chỉ huy sản xuất – kinh doanh thông suốt từ giám đốc, phó giám đốc, quản đốc (hoặc trưởng ngành), đốc công, đến tổ trưởng sản xuất.

  - Để hoàn thành tốt nhiệm vụ, giám đốc xí nghiệp phải phân định rõ các lĩnh vực sản xuất, khoa học - kỹ thuật, kinh tế, đời sống… trong xí nghiệp và quy định sự phân công phụ trách giữa giám đốc và các phó giám đốc.

Giám đốc xí nghiệp phải làm tốt công tác hành chính, công tác tổ chức và cán bộ, công tác kiểm tra chất lượng sản phẩm, công tác bảo vệ xí nghiệp, và những công tác liên quan đến quốc phòng.

Ngoài các phó giám đốc, có kế toán trưởng, giúp giám đốc về tổ chức công tác kế toán, thống kê và kiểm tra thi hành các chế độ tài chính trong xí nghiệp.

Ở các xí nghiệp lớn, có cán bộ pháp chế với nhiệm vụ giúp giám đốc trong việc quản lý xí nghiệp theo đúng pháp chế Nhà nước và làm tư vấn pháp lý cho giám đốc trong các vấn đề quản lý cụ thể.

 - Để phục vụ đắc lực cho sự chỉ huy tập trung thống nhất trong xí nghiệp, bảo đảm sự điều hòa, phối hợp nhanh chóng, nhạy bén và thông suốt giữa các lĩnh vực, bộ máy quản lý xí nghiệp phải được tổ chức chặt chẽ để giúp giám đốc quản lý xí nghiệp.

Ở phân xưởng không có bộ máy quản lý riêng, tùy yêu cầu quản lý sản xuất của từng phân xưởng, xí nghiệp quy định một số nhân viên kinh tế - kỹ thuật thuộc biên chế của phân xưởng.

Tổ chức cán bộ môn chức năng (phòng, ban…) phải đáp ứng được yêu cầu của việc quản lý sản xuất – kinh doanh; bộ máy phải gọn, nhẹ, chuyên, tinh, ít đầu mối, không có trung gian; chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm và quan hệ giữa các bộ môn phải rõ ràng, bảo đảm sự hợp tác chặt chẽ và sự hoạt động thông suốt để hoàn thành tốt các mặt hàng công tác trong xí nghiệp.

Các bộ môn chức năng có nhiệm vụ:

- Chấp hành và kiểm tra việc chấp hành các chỉ tiêu kế hoạch, các chế độ và chính sách của Nhà nước, các chế độ và nội quy của xí nghiệp và các chỉ thị, mệnh lệnh công tác của giám đốc xí nghiệp;

- Phục vụ đắc lực cho sản xuất – kinh doanh cho đời sống của công nhân, viên chức trong xí nghiệp;

- Đề xuất với giám đốc xí nghiệp những chủ trương, biện pháp để giải quyết các khó khăn trong sản xuất – kinh doanh và tăng cường công tác quản lý xí nghiệp.

Các bộ môn chức năng không trực tiếp chỉ huy các phân xưởng, nhưng có trách nhiệm theo dõi, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch, tiến độ sản xuất, các quy trình, quy phạm, các tiêu chuẩn và định mức kinh tế - kỹ thuật, các chế độ quản lý ở các phân xưởng; giúp quản đốc nắm tình hình sản xuất và tổ chức ghi chép các số liệu ban đầu phục vụ cho việc chỉ huy sản xuất và công tác hạch toán kinh tế.

Cơ cấu bộ máy quản lý xí nghiệp được tổ chức theo quy định của cơ quan quản lý cấp trên đối với toàn ngành.

 – Xí nghiệp chỉ chịu sự chỉ đạo trực tiếp của một cấp trên: Bộ, Tổng cục (nếu là xí nghiệp trực thuộc Bộ, Tổng cục), hoặc Sở, Ty (nếu là xí nghiệp thuộc địa phương quản lý), hoặc liên hiệp các xí nghiệp (nếu xí nghiệp nằm trong một tổ chức liên hiệp các xí nghiệp). Xí nghiệp chỉ chấp hành những chỉ thị, mệnh lệnh về sản xuất, kỹ thuật, kinh doanh của cấp trên trực tiếp. Những chỉ thị, mệnh lệnh trên phải do thủ trưởng hoặc người được ủy quyền của cấp trên ký. Các tổ chức tham mưu của cấp trên trực tiếp (vụ, phòng, ban) không có quyền ra chỉ thị, mệnh lệnh công tác cho giám đốc xí nghiệp.

 - Đối với chính quyền địa phương, xí nghiệp trung ương phải:

- Xin ý kiến khi làm quy hoạch, kế hoạch đầu tư xây dựng cơ bản và phát triển xí nghiệp có liên quan đến quy hoạch chung trên lãnh thổ, đến việc phát triển các điều kiện lao động và sinh hoạt chung của địa phương;

- Báo cáo dự án những nhiệm vụ, chỉ tiêu kế hoạch và tình hình thực hiện các nhiệm vụ, chỉ tiêu đó của xí nghiệp có liên quan đến nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương như pháp luật Nhà nước đã quy định;

- Phối hợp xứ lý tốt những ảnh hưởng độc hại của sản xuất nhằm bảo vệ môi trường;

- Chịu sự chỉ đạo về bảo vệ, trật tự, trị an, văn hóa, xã hội, về giáo dục động viên công nhân, viên chức và phát động phong trào thi đua hoàn thành mọi nhiệm vụ kế hoạch và công tác của Nhà nước;

- Chịu sự kiểm tra về việc chấp hành đúng các chính sách và pháp luật của Nhà nước và những quy định của chính quyền địa phương;

- Xác lập các mối quan hệ chặt chẽ với các cơ quan và các tổ chức có trách nhiệm của địa phương ký kết và thực hiện các hợp đồng kinh tế về cung ứng vật tư, lao động… cho xí nghiệp theo các chỉ tiêu kế hoạch Nhà nước và thực hiện trách nhiệm chăm lo cải thiện đời sống công nhân, viên chức của xí nghiệp (như ăn, ở, đi lại, giáo dục, y tế, giải trí) theo quy định của Nhà nước.

 – Cơ quan cấp trên trực tiếp của xí nghiệp cùng với các cơ quan kiểm tra, thanh tra của Đảng và Nhà nước phải tiến hành kiểm tra các hoạt động sản xuất – kinh doanh, tình hình tài chính của xí nghiệp ít nhất mỗi năm một lần, có các cơ quan tổng hợp hữu quan, các đại diện tổ chức quần chúng cấp trên cùng tham dự. Xí nghiệp được kiểm tra phải chuẩn bị đầy đủ những điều kiện (tài liệu, số liệu…) để việc kiểm tra tiến hành được thuận lợi. Những thành tích cũng như khuyết điểm của xí nghiệp phải được xác minh rõ ràng bằng văn bản. Sau khi được kiểm tra, xí nghiệp phải tích cực phát huy thành tích và sửa chữa khuyết điểm theo sự hướng dẫn của cấp trên trực tiếp.