Trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Đông Dương (1919- 1929), xã hội Việt Nam có chuyển biến nào sau đây?

Đáp án đúng là: A

- Trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Đông Dương (1919- 1929), xã hội Việt Nam có chuyển biến là Giai cấp địa chủ tiếp tục phân hóa.

Trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Đông Dương (1919-1929), giai cấp địa chủ tiếp tục phân hoá thành đại địa chủ và trung, tiểu, địa chủ. Trong đó, đại địa chủ làm tay sai cho Pháp, là đối tượng của cách mạng còn trung, tiểu địa chủ ít nhiều vẫn còn tinh thần yêu nước.

→ A đúng 

- B sai vì giai cấp công nhân đã xuất hiện ở Việt Nam trước cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp, từ cuối thế kỷ 19, với sự ra đời của các nhà máy, xí nghiệp thuộc sự đầu tư của Pháp.

- C sai vì giai cấp nông dân đã tồn tại từ lâu trước cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp, do đặc điểm xã hội Việt Nam chủ yếu là nông nghiệp.

- D sai vì nền kinh tế Việt Nam trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp (1919-1929) không phát triển cân đối mà chủ yếu phục vụ lợi ích của Pháp.

Trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Đông Dương (1919-1929), xã hội Việt Nam chứng kiến sự phân hóa sâu sắc trong giai cấp địa chủ. Thực dân Pháp thực hiện các chính sách khai thác tài nguyên, mở rộng đồn điền cao su, lúa gạo, và khoáng sản, tạo điều kiện cho một bộ phận địa chủ giàu có từ việc sở hữu đất đai, hưởng lợi từ các chính sách thuế và lao động cưỡng bức. Tuy nhiên, cũng có những địa chủ nhỏ, vốn không đủ tiềm lực để duy trì quyền lực và đất đai, phải đối mặt với khó khăn do sự áp bức thuế khóa và sự cạnh tranh từ các đồn điền lớn của thực dân. Điều này làm gia tăng sự phân hóa trong giai cấp địa chủ, khi có sự phân biệt rõ rệt giữa những địa chủ giàu có và những địa chủ nghèo hơn, thậm chí nhiều người phải bán đất để trả nợ. Tình trạng này đã tạo ra sự bất bình trong xã hội, góp phần tạo ra mâu thuẫn giai cấp và là một yếu tố quan trọng thúc đẩy các phong trào cách mạng sau này.

Trong cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp ở Đông Dương (1919-1929), xã hội Việt Nam có những chuyển biến sâu sắc. Pháp tiếp tục tập trung vào việc khai thác tài nguyên thiên nhiên, mở rộng đồn điền, nhà máy, và các cơ sở khai khoáng, thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế phục vụ cho lợi ích thuộc địa. Tuy nhiên, sự phát triển này không đồng đều mà gây ra sự phân hóa xã hội rõ rệt. Giai cấp công nhân ngày càng đông đảo do sự mở rộng của các nhà máy, xí nghiệp, nhưng họ phải sống trong điều kiện lao động khổ cực, bị bóc lột nặng nề. Giai cấp nông dân, phần lớn sống trong cảnh nghèo đói, chịu sự áp bức nặng nề từ chính sách thuế khóa và tình trạng mất đất đai. Đồng thời, giai cấp địa chủ cũng tiếp tục phân hóa, khi một bộ phận giàu lên nhờ đất đai và quyền lực từ thực dân, trong khi phần lớn địa chủ nhỏ bị suy yếu. Các chính sách của Pháp làm gia tăng mâu thuẫn xã hội, dẫn đến sự hình thành các phong trào phản kháng và góp phần tạo điều kiện cho sự ra đời của các tổ chức cách mạng trong những năm sau đó.

* Mở rộng:

 Chính sách khai thác thuộc địa lần thứ hai của thực dân Pháp.

a. Nguyên nhân Pháp tiến hành khai thác:

- Sau Chiến tranh thế giới nhất, Pháp bị tàn phá nặng nề với hơn 1.4 triệu người chết và bị thương, nhiều thành phố, làng mạc, nhà máy,.. bị phá hủy, thiệt hại về vật chất ước tính khoảng 200 tỉ Phơ-răng.

⇒ Để bù đắp thiệt hại do chiến tranh gây ra, ngay sau Chiến tranh thế giới thứ nhất, Pháp đẩy mạnh khai thác các thuộc địa ở Đông Dương (mà chủ yếu là ở Việt Nam).

b. Thời gian tiến hành:

- Chương trình khai thác thuộc địa lần thứ hai của Pháp ở Đông Dương (chủ yếu là ở Việt Nam) diễn ra trong những năm 1919 – 1929.

c. Quan điểm của Pháp khi tiến hành khai thác thuộc địa:

- Tập trung đầu tư vào những ngành kinh tế: vốn ít, lời nhiều, khả năng thu hồi vốn nhanh; những ngành kinh tế không có khả năng cạnh tranh với kinh tế chính quốc.

- Khai thác nhằm vơ vét, bóc lột, không nhằm phát triển kinh tế thuộc địa.

- Khai thác nhằm mục đích biến Việt Nam thành thị trường độc chiếm của Pháp.

d. Nội dung khai thác:

- Nông nghiệp:

+ Là ngành kinh tế được quan tâm, đầu tư vốn nhiều nhất.

+ Thực dân Pháp đẩy mạnh việc cướp đoạt ruộng đất để lập đồn điền (chủ yếu là đồn điền cao su).

- Công nghiệp:

+ Tập trung chủ yếu vào khai thác than và kim loại (thiếc, kẽm,…).

+ Hạn chế sự phát triển của các ngành công nghiệp nặng; mở mang một số ngành công nghiệp nhẹ nhằm tận dụng nguồn nguyên liệu, nhân công và phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt của Pháp.

- Thương nghiệp: độc chiếm thị trường Việt Nam.

+ Đánh thuế nặng vào hàng hóa từ bên ngoài (Trung Quốc, Nhật Bản) nhập vào Việt Nam.

+ Giảm thuế hoặc miễn thuế với hàng hóa của Pháp.

- Phát triển giao thông vận tải nhằm phục vụ cho công cuộc khai thác và mục đích quân sự.

e. Tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai đến Việt Nam

* Tác động tích cực:

- Góp phần làm chuyển biến đời sống kinh tế - xã hội của Việt Nam => tạo điều kiện bên trong cho sự xuất hiện và phát triển của con đường cứu nước theo khuynh hướng vô sản.

- Quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa từng bước được du nhập vào Việt Nam => góp phần làm thay đổi bộ mặt kinh tế ở một số vùng.

- Bổ sung thêm các lực lượng mới cho phong trào yêu nước (tiểu tư sản, tư sản dân tộc ...).

* Tác động tiêu cực:

- Tài nguyên vơi cạn.

- Xã hội phân hóa sâu sắc.

- Văn hóa dân tộc bị xói mòn.

- Mâu thuẫn dân tộc giữa nhân dân Việt Nam với thực dân Pháp ngày càng sâu sắc.

2. Chính sách chính trị, văn hóa, giáo dục của thực dân Pháp.

a. Chính sách chính trị, văn hóa, giáo dục của Pháp:

- Về chính trị:

+ Thực hiện các chính sách "chia để trị"; chia rẽ khối đoàn kết dân tộc của nhân dân Việt Nam.

+ Tăng cường bộ máy quâ sự, cảnh sát, nhà tù, mật thám,...

+ Thực hiện một số cải cách chính trị - hành chính.

- Về văn hóa: thi hành chính sách văn hóa giáo dục nô dịch, khuyến khích các hoạt động mê tín dị đoan, các tệ nạn xã hội,…

 Về giáo dục: hạn chế mở trường học; xuất bản các sách báo để tuyên truyền cho chính sách “khai hóa” của thực dân và gieo rắc ảo tưởng hoà bình, hợp tác với thực dân cướp nước và vua quan bù nhìn bán nước.

b. Hậu quả từ những chính sách văn hóa, giáo dục của Pháp:

- Gây ra tâm lý tự ti dân tộc.

- Trói buộc, kìm hãm nhân dân Việt Nam trong vòng ngu dốt, lạc hậu, làm suy yếu giống nòi.

- Sự du nhập của các luồng văn hóa phương Tây vào Việt Nam dẫn tới tình trạng lai căng về văn hóa, lối sống....

3. Những chuyển biến mới về kinh tế và giai cấp xã hội ở Việt Nam.

a. Chuyển biến về kinh tế.

- Kinh tế Việt Nam có bước phát triển mới, song về cơ bản vẫn trong tình trạng nghèo nàn, lạc hậu và phụ thuộc nặng nề vào kinh tế Pháp.

- Sự chuyển biến chỉ mang tính chất cục bộ ở một số khu vực, một số địa phương (Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn,...)

b. Chuyển biến về xã hội

Dưới tác động của cuộc khai thác thuộc địa lần thứ hai, xã hội Việt Nam có sự phân hóa sâu sắc.

* Giai cấp địa chủ phong kiến:

- Đại địa chủ: cấu kết chặt chẽ với thực dân Pháp, đàn áp, bóc lột nhân dân, chống lại cách mạng.

- Trung và tiểu địa chủ: có tinh thần chống đế quốc, tham gia phong trào yêu nước khi có điều kiện.

* Giai cấp tư sản:

- Tư sản mại bản có quyền lợi gắn với đế quốc, nên cấu kết chặt chẽ về chính trị với chúng.

- Tư sản dân tộc: ít nhiều có tinh thần dân tộc, dân chủ chống đế quốc, phong kiến, nhưng lập trường không kiên định, dễ dàng thỏa hiệp.

* Giai cấp tiểu tư sản: tăng nhanh về số lượng; có tinh thần hăng hái cách mạng và là một lực lượng quan trọng trong cách mạng dân tộc, dân chủ ở Việt Nam.

* Giai cấp nông dân: bị áp bức, lóc lột nặng nề nên có tinh thần chống đế quốc và phong kiến, là lực lượng hăng hái và đông đảo của cách mạng.

* Giai cấp công nhân: tăng nhanh về số lượng và ngày càng trưởng thành về ý thức chính trị, có tinh thần yêu nước, là lực lượng chính và nắm giữ vai trò lãnh đạo cách mạng.

Xem thêm các bài viết liên quan,chi tiết khác:

Lý thuyết Lịch sử 12 Bài 12: Phong trào dân tộc dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925

Mục lục Giải Tập bản đồ Lịch sử 12 Bài 12: Phong trào dân chủ ở Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1925